برخی از بازرگانان پس از بازگشایی مرز باشماق همانند گذشته گلایه مند بودند و معتقداند که در زمان بسته بودن آن مشتری های خود را از دست داده اند و حتی با بازگشایی مرز نتوانستند مراودات تجاری خود را همچون گذشته ادامه دهند و البته با رخداد زلزله، کمی میزان تقاضا ها ر افزایش پیدا کرد. عده ی دیگری از تاجران فعال در بازار عراق خلاف این قضیه را مطرح می کنند و معتقد اند که بسته بودن یکی از اصلی ترین مرز های میان ایران و عراق است
ضمن رعایت موازین سیاسی نباید از دور رقابت خارج شد
رضا قزوینی الغرابی درخصوص روابط ایران و عراق اظهار کرد: سه مرز پرویز خان، پیران شهر، باشماق از مرز های اصلی ایران و اقلیم کردستان است و مراودات تجاری غیرنفتی و صادرات ایران از این مرز ها حدود 6 الی 7 میلیارد در سال است اما برای مدتی این مرز، بسته شده که با گشایش دوباره ی آن تجارت رونق گرفت.
وی تشریح کرد: تجارتی که میان ایران و عراق شکل می گیرد، ایران نقش فعال تری دارد و به طور میانگین حدود 50 درصد از کالا های مبادله شده مختص به صادرات ایران است و در این بین 25 الی 30 درصد کالا ها از مرز باشماق مبادله می شود که اخیرا به دلیل بسته بودن مرز اقلیم کردستان، حجم مبادلات تجاری کاهش یافت.
به گفته وی، تنش های بین ترکیه، ایران و اربیل عراق باعث شد تا واکنش هایی رخ دهد که بارز ترین آن بسته بودن مرز باشماق بود اما زیاد به طول نینجامید و دوباره بازگشایی شد و تجارت ها از سر گرفته شد و انتظار می رود 2 مرز دیگر پرویز خان و پیران شهر که همچنان بسته هستند به زودی بازگشایی شوند.
قزوینی تصریح کرد: فارق از مسائل سیاسی باز شدن مرز ها می تواند نقش مهمی در تجارت ایران ایفا کند زیرا میان تجارت این دو کشور، ایران تاکنون فعال تر عمل کرده و حجم زیادی از اجناس خود را به این کشور صادر می کند.
این کارشناس مسائل عراق گفت: یکی از اصلی ترین بازار های هدف ایران، عراق است و حجم قابل چشم گیری از کالا ها به اقلیم کردستان صادر می شود پس ضمن رعایت موازین سیاسی، نباید عرصه را برای ترکیه آماده کرد و بازار عراق را در دست گرفت.
قزوینی مطرح کرد: پیش بینی می شود دیگر این مرز به تعطیلی کشیده نشود و روابط اقتصادی در گذرگاه های ایران به روال گذشته خود ادامه دهد.
وی در خصوص تبعیضی که عراق نسبت به تعرفه های تجاری ایران و دیگر کشور ها قائل می شود یادآورشد: تبعیضی که عراق قائل می شود ریشه در مسائل سیاسی دارد زیرا عراق از کشور های عربی تعرفه ای اخذ نمی کند و اتحادی میان مجموعه کشور های عربی وجود دارد.
کاهش رونق بازار ایران به دلیل مشکلات داخلی عراق
سعید شهرزاد فعال بازار عراق در خصوص رونق محصولات ایرانی در عراق اظهار کرد: دولت عراق مدت زیادی است که به بخش عمده ای از کارکنان دولت خود حقوقی پرداخت نکرده است و به دنبال این موضوع قدرت خرید بخش عمده ای از شهروندان ضعیف شده است.
وی افزود: دولت عراق نصف حقوق از کارمندان خود را پرداخت کرده و علاوه بر این موضوع از سال 2017 تاکنون بسیاری از این قشر هیچ حقوقی دریافت نکرده اند و این اقدام دولت باعث نارضایتی شهروندان و همچنین کاهش قدرت خرید آنان شده که این تضعیف قدرت خرید بر روی بازار ایران هم اثری مستقیم دارد زیرا نقدینگی برای خریداران در دسترس نیست.
وی اذعان کرد: نقدینگی، یکی از اساسی ترین اصل های خرید و فروش در هر معامله ایی است و خلل در نقل و انتقال آن چرخه ی اقتصاد را مختل می کند و در نتیجه دو طرف معامله را متضرر می کند و بازار عراق به ویژه اقلیم کردستان که در گذشته از پر رونق ترین بازار های هدف ایران بوده اکنون به دلیل مشکلات داخلی این کشور همچون پیشین درخشندگی و شکوفایی ندارد.
سعدی افزود: علت کاهش رونق بازار عراق و اقلیم کردستان وجود مشکلات داخلی این کشور است و بسته بودن مرز باشماق و حذف موقت تقاضای اقلیم کردستان نتوانست اثر قابل توجه ای بر میزان صادرات ایران به عراق بگذارد و همچنین در کنار این زمزمه هایی که به گوش می رسد عده ایی فکر می کنند با رخداد زلزله در سلیمانیه و همراه شدن این موضوع با باز شدن مرز باشماق، تقاضا های هنگفتی از ایران شده و مبادلات تجاری دوچندان شده است اما این فرضیه ها اشتباه است و چنین گفته هایی صحت ندارد.
به گفته این بازرگان، زلزله در حجم مبادلات ایران به این کشور اثری نداشت و تقاضا ها و میزان مبادلات، همچون گذشته به روال خود ادامه می دهد.
سعیدی در ادامه ی سخنان خود تصریح کرد: البته تعرفه های گمرکی هم بر این کاهش اندک صادرات ایران به بازار عراق هم تاثیر گذار بوده زیرا دولت عراق تعرفه های گمرکی خود را نسبت به ایران افزایش داده و این موضوع باعث کاسته شدن رغبت بازرگانان شده است.
آخرین وضعیت حجم مبادلات ایران و عراق
فاطمه شعبانی عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی ایران و عراق درباره حجم مبادلات ایران و عراق طی این روز های اخیر گفت: حدود 80 الی 120 خودروی حامل کالای تجاری در 20 روز اخیر از مرز باشماق عبور کرده که بیشترین محصولات صادر شده را مواد غذایی تشکیل داده است.
وی تصریح کرد: عمده مواد غذایی صادر شده ایران به عراق را کالا هایی همچون رب گوجه فرنگی، ماکارانی، آرد، کیک و بیسکویت تشکیل داده است.
شعبانی در خصوص مرز های فعالی که اکنون بیشترین حجم مبادلات از طریق آن انجام می شود، تشریح کرد: مرز شیخ صالح، باشماق و شوشمیر فعال هستند و اکنون بیشترین مبادلات تجاری ایران به واسطه این 3 مرز در حال انجام است.
وی با اشاره به چند مرز پر اهمیت دیگری که بنا به دلایل متعددی فعال نیستند اذعان کرد: مرز پرویزخان و تمرچین به علت مسائل سیاسی بین ایران و عراق اکنون بسته است و زمان دقیقی برای فعالیت دوباره این مرز ها مشخص نیست.
شعبانی در خصوص ارزش مبادلاتی که تاکنون به ثبت رسیده افزود: ارزش مبادلات گمرکی به شیوه روزانه حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان به ثبت رسیده و همچنین ارزش محموله ها به طور روزانه بالغ بر چهارو نیم میلیارد تومان تخمین زده شده است.
