این افت قیمت در حالی تحت تاثیر گزارش روز سه‌شنبه آژانس بین‌المللی انرژی، اخبار منتشرشده از رشد ذخایر نفت خام تجاری در آمریکا و افزایش تردیدها نسبت به باقی ماندن روسیه در توافق کاهش تولید رقم خورد که قطع صادرات نفت خام کانادا به آمریکا در پی بروز نشتی در خط لوله کی استون، قیمت طلای سیاه را در روز جمعه با رشد بیش از ۲ درصدی همراه کرد.
عقبگرد نفت پس از 6 هفته
هر بشکه نفت خام برنت در جمعه گذشته با ثبت رشد ۳۶/ ۱ دلار بر بشکه، روی قیمت ۷۲/ ۶۲ دلار بر بشکه باقی ماند با این حال در کل هفته گذشته افتی ۹۶/ ۰درصدی داشت. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز ۴۱/ ۱ دلار رشد قیمت داشت و به ۵۵/ ۵۶ دلار بر بشکه رسید.این نفت شاخص در بازار نفت نیز طی هفته کاری گذشته ۳۶/ ۰ درصد افت قیمت داشته است.نوسان نفت در محدوده ۶۰ دلار بر بشکه در حالی برای بازار نفت اتفاقی خوشایند به نظر می‌آید که همزمان می‌تواند محدوده خطر نیز به شمار بیاید. با تداوم ثبات قیمت‌ها در این محدوده نه تنها خطر رشد تولید از سوی کشورهای غیرعضو اوپک تعادل بازار را تهدید می‌کند، بلکه ممکن است در میان ائتلاف کشورهای عضو و غیرعضو اوپک نیز مشکلاتی را پدید آورد. از جمله این مشکلات، خروج احتمالی روسیه از پیمان کاهش تولید است. در عین حال آژانس بین‌المللی انرژی نیز در آخرین گزارش خود از شکننده بودن کف ۶۰ دلاری و کند شدن رشد تقاضا در سال جاری و سال آینده میلادی خبر داده است.
کاهش رشد تقاضا از نگاه آژانس
قبل از انتشار گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا در روز چهارشنبه گذشته که از رشد یک میلیون و ۸۵۴ هزار بشکه‌ای ذخایر نفت خام تجاری آمریکا خبر می‌داد، گزارش آژانس بین‌المللی انرژی یک روز قبل از آن مقدمات ریزش قیمت در بازار نفت را فراهم کرده بود. آژانس در تازه‌ترین گزارش خود که سه‌شنبه قبل منتشر کرد، در حالی از کف قیمت جدید نفت خبر داد که نسبت به عواملی که ممکن است این کف را بشکند نیز هشدار داد. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، بازار نفت نشانه‌های رسیدن به یک سطح جدید را از خود بروز داده و کف قیمت‌های نفت از ۵۰ به ۶۰ دلار در هر بشکه رسیده اما عوامل معدودی ممکن است کف قیمت را بشکند. بر این اساس آژانس نگاهی محتاطانه به کف جدید قیمتی برای نفت داشته و تاکید می‌کند بررسی عوامل عرضه و تقاضا نشان می‌دهد که تعادل بازار نفت در سال ۲۰۱۸ آن‌طور که برخی عنوان می‌کنند، محکم نخواهد بود. این گزارش آژانس در حالی بازار نفت را با جوی منفی همراه کرد که از سوی ائتلاف اوپک، همچنان خبرهای امیدوارکننده‌ای نسبت به تداوم توافق اوپک منتشر می‌شود. با این حال گزارش آژانس مورد توجه بازار جهانی نفت قرار گرفت و واکنش منفی آن را به همراه داشت.
آژانس در آخرین گزارش بازار نفت خود اعلام کرد که تاثیر مجموعه‌ای از رویدادها، قیمت‌های نفت برنت را بالا برده است. آمارهای کمتر از حد انتظار تولید نفت در مکزیک، آمریکا و دریای شمال با کاهش تولید در عراق، الجزایر، نیجریه و ونزوئلا همراه شده است. اختلالات مذکور به همراه تنش ژئوپلیتیکی در عراق و به خصوص در عربستان، تنش‌ها در بازار نفت را تشدید کرده‌اند. همچنین ذخایر جهانی نفت خام نیز همچنان رو به کاهش هستند و ذخایر نفت تجاری سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) در سپتامبر برای نخستین بار در دو سال گذشته به پایین ۳ میلیارد بشکه کاهش پیدا کردند. تمام این اتفاقات در حالی کف قیمتی ۶۰ دلار در هر بشکه را برای نفت خام برنت ایجاد کرده است که این اختلالات موقتی و بسیاری از آنها در حال ترمیم هستند. برای مثال تولید دریای شمال و مکزیک بهبود یافته و عراق نیز تلاش می‌کند تولیدش را به سطح قبلی بازگرداند و صادراتش از میادین جنوبی را برای جبران کاهش صادرات از شمال کشور بالا برده است. اما در کنار موقتی بودن عوامل رشد قیمت نفت، اتفاق مهم‌تری که آژانس در گزارش خود آن را پیش‌بینی می‌کند، کاهش میزان رشد تقاضا برای نفت در سال میلادی جاری و سال آینده است. همین پیش‌بینی بود که واکنش منفی بازار نفت و نزولی شدن قیمت‌ها را در اواسط هفته گذشته به همراه داشت.
آژانس بین‌المللی انرژی در تازه‌ترین پیش‌بینی، با اشاره به دلایل مختلف از جمله هوای گرم‌تر در زمستان، تقاضای کمتر در خاورمیانه (عراق و مصر) و تغییرات اندک در نقاط دیگر، کند شدن رشد تقاضا در سه ماه چهارم سال جاری میلادی را اعلام کرده است. آژانس اعلام کرده که تقاضا در مدت زمان یاد شده، احتمالا ۳۱۱ هزار بشکه در روز کمتر از برآورد قبلی خواهد بود.به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، رشد ۲۰درصدی قیمت نفت نسبت به دو ماه قبل نیز به تقاضا لطمه زده است. بر این اساس، آژانس کشش قیمت تقاضا برای نفت را منفی ۰۴/ ۰ برآورد کرده، به این معنا که با در نظر گرفتن تقاضای حدودا ۱۰۰ میلیون بشکه‌ای در روز، هر ۱۰ درصد افزایش قیمت به کاهش ۴۰۰ هزار بشکه در روز از تقاضای نفت منجر می‌شود. آژانس همچنین پیش‌بینی کرده است، تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۸ با کاهش ۱۹۰ هزار بشکه‌ای در روز همراه باشد.
عقب‌نشینی روسیه از توافق
«روسیه به‌عنوان رهبر کشورهای غیرعضو اوپک در توافق کاهش تولید، ممکن است از این توافق خارج شود.» این خبری است که می‌تواند مانعی جدی برای تداوم قیمت نفت در محدوده ۶۰ دلار در بشکه باشد. با خروج روسیه از توافق تاریخی کاهش تولید، به احتمال زیاد ماموریت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش سطح جهانی ذخایر نفت خام نا تمام باقی خواهد ماند و بازار دچار عقبگرد قیمتی خواهد شد.
واکنش بازار نفت نیز به تردید روسیه برای حضور در توافق کاهش تولید منفی بوده است، هرچند دلایل این کشور برای عدم حمایت از تمدید کاهش تولید با منافع داخلی این تولیدکننده بزرگ نفت همخوانی دارد. بر‌اساس گزارش‌ها و اظهارنظرهای موجود در حالی احتمال تمدید قرارداد کاهش تولید فراتر از ماه مارس ۲۰۱۸ بسیار قوی عنوان می‌شود که در عین حال، زمزمه‌های خروج روسیه از توافق، به‌عنوان عضوی کلیدی نیز مطرح است. کشورهای عضو و غیرعضو اوپک از ابتدای سال جاری میلادی برای کاهش ۸/ ۱ میلیون بشکه از تولیدات روزانه نفت توافق کردند. عربستان و روسیه، دو کشوری بودند که با پایبندی بالا به توافق کاهش تولید، باعث اثرگذاری آن در بازار نفت شدند.با این حال به عقیده کارشناسان، چنانچه قیمت نفت بین ۶۰ تا ۶۵ دلار بر بشکه باقی بماند، حمایت مسکو از تمدید توافق کاهش تولید فراتر از مارس ۲۰۱۸، بسیار بعید به نظر می‌رسد. این کارشناسان عنوان می‌کنند که قیمت حدودا ۵۰ دلاری برای هر بشکه نفت‌خام در حالی برای روسیه سودده است که بالاتر رفتن قیمت از این محدوده، رشد تولید نفت شیل را حمایت می‌کند. از طرفی قیمت یاد شده، می‌تواندمنجر به متنوع شدن اقتصاد روسیه و کاهش وابستگی آنها به نفت خام منجر شود، اتفاقی که در بلندمدت برای اقتصاد این کشور یک مزیت به شمار می‌رود.
بر این اساس در حالی‌که حمایت روسیه از تمدید توافق اوپک، می‌تواند به رشد بیشتر قیمت نفت و تقویت تولیدات شیل آمریکا منجر شود؛ بعید به نظر می‌رسد این تولیدکننده بزرگ نفت با حمایت خود مسیر سقوط قیمت نفت را در سال آینده هموار کند. درحال حاضر آمارها از رشد ۵۲ هزار بشکه‌ای تولیدات نفت خام آمریکا در هفته دوم ماه نوامبر خبر می‌دهند. اما تعداد دکل‌های حفاری نفت خام در آمریکا در هفته یادشده بدون تغییر باقی ماند. از طرفی اگرچه الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در ماه اکتبر از تمدید توافق کاهش تولید حمایت کرده بود، به نظر می‌رسد احتمالا حالا نظر او تغییر کرده باشد، زیرا قیمت نفت در زمان این اظهار نظر بین ۵۰ تا ۵۵ دلار بر بشکه قرار داشت حال آنکه در هفته‌های اخیر به بالای ۶۰ دلار بر بشکه رسیده است.به این ترتیب اگرچه در نگاه نخست ممکن است عقب‌نشینی روسیه از توافق کاهش تولید، به خصوص با وجود حمایت‌هایی که کرده بود، موضع غیرمعقولی به نظر برسد؛ اما تغییر اولویت‌های صنعتی روسیه برای تنوع‌بخشی به اقتصاد این اقدام را کاملا معقول می‌سازد.
تکیه بازار به نشت لوله کی استون
با وجود عوامل منفی که بر سر راه بازار جهانی نفت قرار دارد، نشت یکی از لوله‌های انتقال نفت در خط لوله کی استون در داکوتای جنوبی، رشد قیمت نفت خام آمریکا در روز جمعه را در پی داشت. در پی این اتفاق که عرضه نفت خام به آمریکا را کاهش داد، هر بشکه نفت خام آمریکا، آخرین روز کاری هفته گذشته را با رشد ۴۱/ ۱دلاری یا ۶/ ۲ درصدی به پایان برد و روی قیمت ۵۵/ ۵۶ دلار بر بشکه ایستاد.در حال حاضر فعالیت این خط لوله متوقف است. برای مشخص شدن اثر توقف فعالیت خط لوله کی‌استون، کافی است بدانیم اگر این خط لوله یک هفته بسته بماند، حداقل مانع ورود ۲ میلیون بشکه نفت خام به شهر کوشینگ آمریکا خواهد شد.این نشتی در حالی باعث توقف فعالیت خط لوله کی استون شد که از طرفی ترنس کانادا، صاحب این خط لوله و مجری طرح توسعه آن را نیز با موج جدیدی از مخالفت‌های گروه‌های زیست‌محیطی همراه کرد. سهام شرکت ترنس کانادا با بروز این حادثه با افت قیمت همراه شد و از طرفی نفت خام کانادا نیز با کاهش قیمت از این نشتی تاثیر گرفت. از دیگر سو نشتی نفت خام بخش قابل توجهی از مزارعی که در مسیر این خط لوله قرار داشتند را با آلودگی‌های وسیع نفتی و در پی آن اعتراض‌های شدید مخالفان همراه کرد.
به گزارش رویترز، این نشتی بزرگ‌ترین حادثه از این دست حوادث در آمریکا شناخته شده است. آن‌طور که ترنس کانادا اعلام کرده است، هنوز مشخص نیست خط لوله کی استون چه زمانی فعالیت خود را از سر خواهد گرفت و احتمالا تا آن زمان نفت خام آمریکا از رشد قیمت بهره خواهد برد. خط لوله کی استون که بین آمریکا و کانادا کشیده شده است، روزانه ۵۹۰ هزار بشکه نفت‌خام را از آلبرتای کانادا به ایالات متحده آمریکا منتقل می‌کند. این خط لوله تا زمانی‌که علت نشتی آن مشخص شود و نهادهای مربوطه در ایالات متحده آمریکا مجوز ایمنی آن را صادر کنند، فعالیتی نخواهد داشت.آخرین رکورد نشتی در خط لوله کی استون به آوریل ۲۰۱۶ باز می‌گردد که حدود ۴۰۰هزار بشکه نفت خام تخمین زده می‌شود. از آنجا که پاکسازی نشتی قبلی حدود ۱۰ ماه به طول انجامید، به نظر می‌رسد نشتی فعلی به زمانی بیشتر یا چیزی بین ۱۲ تا ۲۰ ماه زمان نیاز داشته باشد. به این ترتیب باید دید حادثه در خط لوله کی‌استون تا چه زمانی عاملی برای حمایت از بازار نفت در مقابل عوامل منفی خواهد بود.
