مسئولان بخش کشاورزی دقیقاً کجا هستند؟

 انبوه آمارهای ارائه شده توسط نهادها و سازمانهای متولی کشاورزی، موجب شده مسئولان امر، غرق در این آمارها کمتر به شرایط راهبردی کشاورزی ایران اشراف پیدا کنند. بررسی نمودارهای میان‌مدت و بلندمدت بخشی، نشانگر این واقعیت تلخ است که کشاورزی ایران سال به سال در حال افول است. ذیلاً به موارد مهمی از این داده‌ها اشاره می‌شود.

** موج میرای گنجینه کشاورزی

چندی پیش اسکندر زند ــ معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ــ از افزایش میانگین سن کشاورزان کشور به 53 سال خبر داد. این خبر در کنار نمودار هرم سنی کشور واقعیتهای دیگری را نشان می‌دهد.

هرم سنی جمعیت؛ منبع: مرکز آمار ایران

میانگین سن 53 سال در کنار این که تراکم جمعیت بالای 40 سال نسبت به جمعیت کمتر از 40 سال بسیار پایین (حدود نصف) است، بیانگر این است که اقبال به مشاغل مرتبط با حوزه کشاورزی بصورت تصاعدی، در میان جوانان رو به کاهش است. در حقیقت اگر این هرم همگن و یکسان بود، میانگین سن کشاورزان افزون بر 60 سال را نشان می‌داد.

 
با توجه به سنتی و تجربه‌محور بودن کشاورزی کشور، این شرایط به معنی از بین رفتن گنجینه تجربی کشاورزی کشور طی یک تا دو دهه آینده است.
 
 

** درصد از جی‌دی‌پی

بر اساس آمارهای رسمی طی 50 سال گذشته نسبت تولیدات بخش کشاورزی نسبت به کل تولیدناخالص داخلی، در روند مستمر کاهشی به نصف تقلیل یافته است. این شرایط با توجه به تنوع اقلیمی کم‌نظیر و ظرفیتهای بی‌بدیل کشاورزی ایران جای پرسش دارد.

نمودار | روند درصد تولید در بخش کشاورزی نسبت به جی‌دی‌پی؛ بالا نمودار مصر و پایین ایران؛ منبع: بانک جهانی

** مشاغل بخش کشاورزی

بر اساس آمارهای رسمی سهم بخش کشاورزی در بالاترین فصل اشتغال این بخش، (فصل تابستان) از کل اشتغال کشور، سال به سال رو به کاهش بوده است.

منبع: مرکز آمار ایران

 

 

** واردات بخش کشاورزی

بر همین اساس، آمارهای رسمی بیانگر دو برابر شدن سهم واردات این بخش طی 18 سال گذشته است. نمودار زیر را ببینید:

منبع: بانک مرکزی

به این ترتیب واقعیتها نشان می‌دهد سیاستهای فعلی بخش کشاورزی، طی زمان راهگشا نبوده است، و این بخش حیاتی و راهبردی نیازمند این است که متولیان امر نسبت به تکنیکها و راهبردهای این بخش تجدید نظر جدی داشته باشند.