اگر بخواهیم راجع به شبکه های اجتماعی موبایلی صحبت کنیم با کمی مسامحه باید بگوییم که عمر شبکه های اجتماعی موبایلی در ایران حدود 5 سال است.وایبر Viber ، واتس اپ Whatsapp و وی چت Wechat را می توان پرچمدار این نسل از شبکه های اجتماعی در ایران دانست.پس از آن شبکه های اجتماعی لاینLine، اینستاگرام Instagram ،تانگوTango و ... وارد بازار ایران شدند.و از حدود سه سال و نیم قبل پیام رسان تلگرام به طور فراگیر در اختیار ایرانیان قرار گرفت.
پیام رسان تلگرام به سرعت توانست جای پای خود را در ایران محکم کند.چرا که وایبر به عنوان محبوب ترین پیام رسان حاضر در ایران به دلایل مختلف کند شده بود و سرعت خوبش را از دست داده بود که پاسخگوی نیاز کاربران ایرانی نبود به همین دلیل برخی از کاربران ایرانی به تلگرام کوچ کردند و با مشاهده سرعت خوب و خدمات مناسب این پیام رسان، دیگران را نیز به آن دعوت کردند. پس از آن تقریبا همه ی کسانی که از وایبر استفاده می کردند به سمت تلگرام سرازیر شدند.اما این همه ی ماجرا نبود.
خدمات متقابل!
تلگرام درنیمه دوم سال 2013 میلادی به وجود آمد اما قبل از اینکه ایرانیان را به عنوان کاربران خود داشته باشد شبکه ی چندان شناخته شده ای نبود.در واقع سرازیر شدن کاربران ایرانی به تلگرام باعث سود هر دو طرف شد.کاربران با حضور در تلگرام توانستند به راحتی و سریع از خدمات این پیام رسان استفاده کنند و در مقابل سهام تلگرام با اضافه شدن قابل توجه کاربرانش رشد مناسبی داشت.البته لازم به ذکر است که پشتیبانی تلگرام و اضافه کردن ویژگی های جدید مانند:گروه هایی با تعداد اعضای بالا،کانال های تلگرامی وامکان تماس صوتی در طول این سال ها ازعواملی بوده است که کاربران را از این پیام رسان راضی نگاه داشته است.
اما چند نکته در اینجا مطرح است:
کانال ها و گروه هایی با محتواهای غیر اخلاقی و ضد نظام در این شبکه اجتماعی فعالیت می کنند که ذهن مخاطبان را تحت تاثیر قرار می دهند و لازم است برای صیانت از حریم خانواده و جلوگیری از پخش کردن شایعات ، جلوی این گروه ها و کانال ها گرفته شود.مساله ای که وزیر ارتباطات نیز مدتی قبل به آن اذعان کرد و نوشت:"تقویت جریان آزاد اطلاع رسانی یک ضرورت است.اما تجربه نشان داده هزینه انفعالدر برابر دروغ پردازان، نفرت پراکنی در جامعه است.#مبارزه_با_شایعه"
همچنین ایشان در توییت دیگری نوشتند:"کسی موافق بستن فضای مجازی نیست چرا که عاقلانه نیست.نگاه دولت توسعه دسترسیمردم به فضای مجازی یا جدیت در صیانت از فرهنگ است.#آزادی_مسئولانه"
اما تلگرام تاکنون سیاستی برای از دسترس خارج کردن کانال هایی که شایعات و تحلیل های مغرضانه ارائه می کنند را نداشته است.برای نمونه نیز می توانیم به آمد نیوز و چندین کانال مشابه اشاره کنیم.
استفاده داعش از تلگرام
استفاده داعش از این شبکه اجتماعی برای ارتباطات و حتی عضو گیری نیزاز نقاط ضعف فاحش این شبکه اجتماعی است که باید برای جلوگیری از این مساله نیز فکری کرد و ساز و کاری برای حذف سریع محتواهای وحشیانه این گروهک تروریستی پیدا کرد.گفتنی است داعشی ها از قابلیت چت سری Secret Chat استفاده می کنند.
امنیت اطلاعات کاربران
انتقال سرورهای تلگرام به داخل کشور امریست که با توجه به تعداد کاربران ایرانی این شبکه اجتماعی از ضروریات به حساب می آید که هم در دولت یازدهم و هم دردولت دوازدهم مطالبه وزیران ارتباطات بوده است که فعلا به انتقال شبکه تحویل محتوا CDN ها(CDN مخففContent Delivery Network و به زبان ساده واسطی بین سرور و کاربران است.)بسنده شده است و هنوز اتفاقی در زمینه انتقال سرورها رخ نداده که هیچ، موسس تلگرام آب پاکی را روی دست دولت ریخته است و اطمینان داده است که سرورها به هیچ کشوری منتقل نمی شوند.
مدتی قبل وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات محمود واعظی مطرح کرد که سرورهای تلگرام به ایران منتقل شده است اما این خبر توسط موسس تلگرام پاول دوروف تکذیب شد و وی تاکید کرد که سرورها به هیچ کشوری منتقل نخواهند شد اما بخشی از CDN ها به ایران منتقل شده اند.هر چند وزیر سابق ارتباطات نیز صحبت های خود را این گونه مطرح کرد:
انتقال سرور ها از نظر فنی
انتقال سرور ها در بحث فنی نیز قابل توجه است واین مساله در سرعت پیام رسان نیز تاثیر گذار است.همچنین دلیلی ندارد زمانی که ارسال کننده پیام و گیرنده پیام هر دو در داخل کشور به سر می برند محتوای پیام افراد از کشور خارج شود و دوباره به کشور بازگردد ، کما اینکه این مساله سیاستی جهانی است، یعنی کشورها به دنبال این هستند که تراکنش و گردش اطلاعات را ملی کنند و تنها مواردی که لازم و ضروری است از کشور خارج شود.
حفظ امنیت اطلاعات کاربران ایرانی از مواردی است که تلگرام باید به آن توجه ویژه ای کند، البته اگر می خواهد بازار ایران را از دست ندهد و در این بازار بماند.
اقتصاد مقاومتی؛حمایت از پیام رسان های داخلی
یکی دیگر از نکات مهم پیرامون تلگرام بحث اقتصاد مقاومتی است.اگر بخواهیم در راستای اقتصاد مقاومتی قدم بگذاریم،،باید از پیام رسان های داخلی حمایت کنیم و این مساله به این معنی است که دیر یا زود باید به دنبال جایگزین کردن یک پیام رسان داخلی برای تلگرام باشیم مساله ای که وزیر ارتباطات نیز بر آن صحه گذاشتند.بر کسی پوشیده نیست که تا زمانی که رقیب قدرتمندی مانند تلگرام در میدان است پیام رسان های داخلی مانند سروش و بیسفون و ... نمی توانند بازار مناسبی داشته باشند.البته که حضور و قدرتمند شدن یک پیام رسان ایرانی در آینده می تواند نقش موثری در جایگاه منطقه ای و جهانی کشورمان داشته باشد چرا که ما در عصر ارتباطات هستیم و حاکمیت براطلاعات در این عصر بسیار تاثیر گذار است.
البته اگر کاربران درباره امنیت و حفظ اطلاعاتشان در پیام رسان های ایرانی دچار شک و تردید باشند می توان از راه حل کد گذاری پیام هابرای این موضوع استفاده کرد تا هم خیالشان از نظر دسترسی فیزیکی به سرور های داخل کشور راحت باشد و هم تا حدودی از نظر حفظاطلاعات از دست هکر ها آسوده خاطر باشند.
تلگرام هیچ گاه فیلتر نمی شود
این گفته ی رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال است.وی همچنین اظهار کردند که تصمیم گیری در این موضوع در حد تصمیم گیری بین سران سه قوه است و در حد تصمیم گیری دو سه نفر نیست.اما باید دید در ادامه داستان تعامل دولت با تلگرام سرور های این پیام رسان به ایران منتقل خواهند شد؟
آیا تلگرام به دلیل نیاوردن سرور ها به داخل کشور فیلتر خواهد شد؟
آیا پیام رسان های ایرانی مانند بیسفون و سروش جایگزین تلگرام می شوند؟
همچنین شایان ذکر است پیش از نیز کشور روسیه با تحت فشار قرار دادن این پیام رسان توانست خواسته هایش را به تلگرام تحمیل کند باید ببینیم آیا ایران نیز از اهرم فشار خود استفاده خواهد کرد؟
پاسخ همه ی این سوالات در ماه های آینده مشخص خواهند شد و چاره ای جز صبر نداریم با این حال باید به این نکته توجه کرد که فیلترینگ تلگرام به دلیل شواهد مطرح شده دور از ذهن نخواهد بود.
