موانع پیش روی صادرات در ایران

بسیاری از کارشناسان معتقدند، صادراتِ توسعه یافته به تنهایی قادر است اقتصاد هر کشوری را به مسیر موفقیت سوق دهد.

البته صادراتی تعیین کننده و تاثیرگذار خواهد بود که پایه آن بر مبنای اقلام و محصولاتِ غیرنفتی استوار شود و  در چنین شرایطی ارزش افزوده مطلوب و چشمگیری نصیب کشورِ مبداء خواهد شد.

متاسفانه کشور ایران در طول سالیان گذشته، در زمینه صادرات ، متناسب با ظرفیت های بالقوه موجود، موفق عمل نکرده و این موضوع  آسیبی است که رفع  آن مولفه ای اجتناب ناپذیر به شمار می رود.

اگرچه در برخی مقاطع شاهد رشد و توسعه صادرات غیرنفتی بوده ایم، اما در خوشبینانه ترین حالت ممکن نیز، میزان صادرات در تراز ظرفیت های موجود در کشور نبوده است.

تنزل میزان صادرات غیرنفتی در شش ماهه نخست سال 96

طبق آمار، ضریب صادرات غیرنفتی در شش ماهه نخست  امسال در مقایسه با سال گذشته، با کاهش سه درصدی همراه شده و این عارضه زمانی نگران کننده تر می شود که به اصطلاح در دوارن پسابرجام به سر می بریم و انتظار می رفت میزان صادرات با رشد و افزایش فزآینده تری همراه شود.

اخبار منعکس شده در رسانه ها موید صادرات 20 میلیارد و 550 میلیون دلاری اقلام و محصولات غیرنفتی در نیمه نخست امسال است. این در شرایطی است که 51 درصد از صادراتِ موسوم به غیرنفتی ریشه در میعانات گازی و محصولات پتروشیمی داشته که پایه آن نفت است.

صادرات 14 میلیون تن محصولات پتروشیمی به ارزش 7 میلیارد دلار و 9 میلیون تن میعانات گازی با ارزشی معادل بیش از 3 میلیارد دلار به روشنی ترسیم کننده کمیت و کیفیت صادرات و پایه و مبانی مرتبط با آن است.

در ادامه تلاش می شود راهکارهای موثر در توسعه صادرات و حصول موفقیت هر چه بیشتر در این خصوص مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

قیمت بالای تمام شده، آفت صادرات در کشور

محمد حسین محمدی،کارشناس حوزه اقتصادی ،در خصوص به نقش تعیین‌کننده میزان قیمت تمام شده در صادرات و به دنبال آن سود و منفعتی که نصیب فعالان این حوزه می شود، اظهار کرد: متاسفانه نرخ و قیمت تمام شده کالاها و محصولات در ایران بالا است و تا زمانیکه برای کاهش این قیمت تدبیر سازنده‌ای اتخاذ نشود، حصول موفقیت در زمینه صادرات، آن هم در عصری که رقابت های اقتصادی میان کشورها بسیار تنگاتنگ است، نزدیک به محال خواهد بود.

وی افزود: یکی از مولفه‌های تعیین کننده موفقیت چین به عنوان یکی از بزرگ ترین کشورهای صادرکننده در جهان معطوف به همین امر می شود.

محمدی گفت: امروزه، در بسیاری از محصولات که تولید داخلی توان تامین و عرضه آن را دارد، هزینه تمام شده باعث شده تا سایه سنگین محصولات چینی با زیر قیمت، عرضه و قدرت مانور تولیدکنندگان داخلی را به شدت تضعیف کند.

یارانه تولید و معافیت های مالیاتی، تسهیل کننده صادرات خواهد بود

آیت مصطفوی، یکی از فعالان حوزه تولید و صنعت در غرب استان تهران  در خصوص اجرای پر عیب و نقص طرح هدفمندی یارانه ها، اظهار کرد: هدفمند سازی یارانه ها، از نمونه سیاست هایی است که پیش از ایران، در بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا اجرایی و نتایج آن با دستاوردهای ارزنده ای نیز همراه شد.

وی افزود: علی‌رغم  نقش مثبت و سازنده این طرح ، متاسفانه اجرایی شدن آن ، آن‌چنان پرعیب و نقص بود که در عمل هدف اصلی و نهایی از این طرح آنطور که باید، محقق نشد.

مصطفوی بیان کرد: یکی از نارسایی های جدی طرح مذکور به عدم تامین و اختصاص سهم تولیدکنندگان از یارانه معطوف می شود که متاسفانه آسیب های بسیاری را متوجه حوزه صنعت و تولید کشور کرده است.

این فعال حوزه صنعت و تولید گفت: این قاعده، تنها مختص به آن دوران نمی شود و به اعتقاد بنده توسعه تولید و شکوفایی صادرات محصولات تولیدی غیرنفتی در کشور، به تامین و افزایش یارانه تولید کنندگان باز می‌گردد و انتظار می رود در دولت فعلی با جدیت هر چه بیشتری پیگیری شود.

وی افزود: معافیت های مالیاتی برای صادرکنندگان و اجرای دقیق آن به معنای واقعی کلمه، از دیگر ضروریاتی است که با هوشمندی و برنامه ریزی موثر برای حصول  آن ، بستر دستیابی به توفیقات هر چه بیشتر، هموار خواهد شد.

موانع بانکی، فرآیند صادرات را سخت و دشوار ساخته است

یکی دیگر از موانع موجود در عرصه صادرات، به موانع بانکی موجود میان بانک های ایران با بانک های خارجی و پیچیدگی ها و دشواری های مرتبط با آن معطوف می شود که  هزینه و قیمت و نرخ صادرات را افزایش می دهد.

در شرایطی که همچنان برخی از نقل و انتقال ها بواسطه صرافی ها انجام می شود و شرایط برای تحقق این امر از طریق مراودات بانکی، (بصورت عادی و معمول) هموار نیست، به طور قطع هزینه صادرات مضاعف می شود و این موضوع انگیزه کافی را از فعالان این بخش سلب می‌کند.

مجید شیخی،کارشناس حوزه اقتصادی ، در خصوص لزوم افزایش انگیزه صادرکنندگان و هموار ساختن مسیر توسعه صادرات غیرنفتی در کشور، اظهار کرد: ایجاد تعریف و ارائه بسته های تشویقی موثر و کارآمد، یکی از مولفه های اساسی در توسعه صادراتِ غیرنفتی محسوب می شود.

شیخی بیان کرد: با نیم نگاهی به کشورهای موفق دنیا همچون چین و ترکیه در بخش صادرات، به روشنی امتیازات و مُشَوِق هایی که دولت برای فعالان عرصه صادراتی در نظر می‌گیرد، محرز خواهد شد.

شیخی گفت: متاسفانه در ایران، نه تنها میزانکیفیت  بسته‌های تشویقی در مقام عمل،کارآمد و راهگشا نیست، بلکه در مواردی همچون سودهای بالای تسهیلات بانکی (به عنوان مانعی بدیهی و مبرهن در مسیر فعالیت صادرکنندگان)، مسیر تحقق و حصول توسعه صادرات دشوارتر نیز می شود.

وی در خاتمه یادآور شد: توسعه و بهبود صادرات با شعار و جلسه، همایش، سمینار محقق نخواهد شد، بلکه لازمه این امر تعریف و طراحی اقدامات عملیاتی و کارآمد است و به طور قطع الگوبرداری از کشورهای موفق دنیا، راهکاری است که عملیاتی ساختن آن،  به موفقیت های چشمگیرتری در عرصه مذکور دست خواهیم یافت.