آرامش حاکم بر بازار و اقتصاد ایران بعد از موضع گیری ترامپ،این واقعیت را به تصویر می کشد که توان، اقتدار و نفوذ منطقه ای و بین المللی ایران در سالیان اخیر،بیش از پیش فزونی یافته و استمرار رویکرد فعلی کاخ سفید، جز انزوای هر چه بیشتر واشنگتن،نتیجه دیگری در پی نخواهد داشت.
سخنان و به تعبیر صحیح تر،گزافه گویی و زیاده گویی های دونالد ترامپ علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و مردم این مرز و بوم،بار دیگر اثبات نمود که رئیس جمهور ایالات متحده نه تنها با اصول و الفبای دنیای سیاست بیگانه است،بلکه از هوشمندی و اقتضائاتِ لازم برای مسند و جایگاهی همچون ریاست جمهوری نیز برخوردار نمی باشد.
عصبانیت وی و طرح مطالب و موضوعات بی پایه و اساس و فاقد پشتوانه علمی،بی اطلاعی از قواعد بین المللی، نا آگاهی و شاید تجاهل به موقعیت جغرافیایی خاورمیانه و یکی از قدیمی ترین و متمدن ترین کشورهای حوزه مذکور(ایران)،بار دیگر بی کفایتی ترامپ را در مسند رئیس جمهوری ایالات متحده به اثبات رساند.
البته اظهارات وی آنچنان هم غیر منتظره و تعجب آور نبود،به واقع سخنان وی استمرارِ رویکرد و موضع گیری هایی می باشد که از زمان رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا نمود پیدا کرد و برخلاف انتظار برخی از کارشناسان سیاسی مبنی بر پخته تر شدن تدریجی ترامپ،وی همچنان بر همان روال گذشته گام بر می دارد، رویه ای که بر احساسات و هیجانات افسار گسیخته و فاقد پشتونه استوار است.
با همه این اوصاف،بدون تردید یکی از اصلی ترین اهداف کاخ سفید و شخص ترامپ از موضع گیری قریب به 48 ساعت گذشته خود علیه ایران،به بی ثبات کردن ایران و ایجاد بن بست و انسداد در مسیر پیشرفت و توسعه ایران اسلامی و همچنین اخلال در اقتصاد و بازار ایران معطوف می شود،هدفی که با روش هایی غیر حرفه ای و بسیار سخیف از سوی برخی مقامات و مشاوران کاخ سفید در حال پیگیری می باشد.
در طول سالیان و سنوات گذشته اهداف مذکور تحت عنوان تحریم های فلج کننده نمود و بروز پیدا می کرد و عمده تمرکز این تحریم ها نیز بر فشارها و انزوای مضاعف و روز افزون اقتصادیِ ایران معطوف می شد اما شرایط حاکم و فعلیِ جاری و ساری در ایران و همچنین مناسبات بین المللی و منطقه ای بسیار متفاوت تر از آن دوران به نظر می رسد.
برخلاف انتظار برخی از معاندان نظام جمهوری اسلامی ایران و البته گمانه زنی های معدودی از تحلیلگران،اقتصاد و شرایط حاکم بر بازار ایران نه تنها ملتب نشد،بلکه اندک احتمالاتی که در ارتباط با امکان بروز شوک اقتصادی به ایران مطرح بود نیز تحقق نیافت و سمت و سوی پیکان اقتصاد کشور بر همان منوال پیش از اظهارات ترامپ و تاحدودی در جهت آرامش و ثبات نسبی سوق پیدا کرد.
کاهش نرخ دلار پس از گزافه گویی های رئیس جمهور ایالات متحده،عادی بودن بازار طلا و ارز،همگی نشانه هایی است از بی اثر بودن موضع گیری های ترامپ علیه ایران می باشد.
یکی از نکات کم سابقه در طول چند دهه اخیر به شکاف و اختلاف نظر جدی اتحادیه اروپا با کاخ سفید بر سر مواضع مطروحه از سوی ترامپ علیه ایران معطوف می شود که می توان از آن تحت عنوان رخداد یا پدیده ای جدید و نوظهور یاد نمود،موضوعی که اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان و صاحب نظران سیاسی و اقتصادی از آن تحت عنوان انزوای ایالات متحده یاد می کنند.
به واقع اجماع جهانی کشورهای قدرتمند دنیا به مانند گذشته یکدست نمی باشد و نمود بارز این شکاف و انفکاک را می توان در بیانیه مشترک آلمان،انگلستان و فرانسه مشاهده نمود که برخلاف نظر و تصور ایالات متحده،تلویحا و تصریحا بر پای بندی ایران به برجام و معقولانه بودن ساز و کار ترسیم شده از سوی ایران و نظام بین المللی تاکید می ورزد.
اگرچه در ارتباط با نحوه اجرای برجام نقدها و ایراداتی متوجه مذاکرات هسته ای و برنامه اقدام جامع مشترک موسوم به برجام می باشد،اما شکسته شدن اجماع علیه ایران اسلامی و مبرهن شدن این واقعیت که تحریم های گذشته ناعادلانه،غیر سازنده و بی نتیجه بوده،دستاوردی است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان باید برای حفظ آن تلاش شود.
بدون تردید،اتحادیه اروپا نه از حیث حفظ منافع مردم ایران،بلکه به دلیل اقتدار و توانمندی و نفوذ منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران ،خود را مکلف به تمکین و تایید برجام و رعایت قواعد مطروحه در این توافق می بیند،اقتدار و عزتی که نتیجه و ماحصل هوشمندی دلسوزان نظام و انقلاب و وحدت و مقاومت مردم این مرز و بوم می باشد.
استیصال رئیس جمهوری آمریکا و ناتوانی آن در بخش های متعددی از اظهارات دو روز گذشته وی نمود پیدا کرد و شاید اوج آن در به کار بردن واژه مجعولی خلیج ع ر ب ی ملموس و مشهود بود.
به نظر می رسد خشم ترامپ از پیشرفت روز افزون ایران اسلامی وی را به سمت و سویی سوق داده که با به کاربردن کلمات و واژگان سخیف و بی پایه،موجبات اعلام برائت بسیاری از سیاستمداران و مقامات بین المللی را بوجود آورده است.
قرابت محتوایی سخنان ترامپ با موضع گیری های رژیم صهیونیستی و عربستان موید این واقعیت است که وی همچنان با آن روحیه کاسب کارانه،تحت تاثیر لابی آیپک و قرار داد 500 میلیون دلاری میان واشنگتن و ریاض می باشد.
به واقع یکی از اشتراکات میان موضع گیری های این مثلث(آمریکا،عربستان و اسرائیل)حول محور یک هدف واحد می چرخد و آن بر تحمیل و تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی به ایران معطوف می شود،رویکردی که در طول چهار دهه گذشته به انحای مختلف،عملیاتی و اجرایی شده و همچنان ایران اسلامی با تمامی فراز و نشیب ها،در مسیر ثبات،اقتدار و عزت گام برداشته است.
برخی کارشناسان معتقدند تزریق بی ثباتی و انفعال در اقتصاد کشور و جایگاه بین المللی نظام،نخستین هدف ترامپ از موضع گیری های تند و خصمانه اش علیه ایران به شمار می رود، اما بسیاری از متحدان دیرین وی بر خلاف گذشته،بلا فاصله پس از طرح اظهار ترامپ از قطار مستهلک کاخ سفید پیاده شدند،قطاری که فعالان و کارشناسان اقتصادی نیز آن را نا ایمن و غیر قابل اعتماد می پندارند و آن را همسو با منطق و قواعد اقتصادی و سازوکارهای بین المللی تلقی نمی کنند.
معصومه شمسیان،کارشناس اقتصاد سیاسی،در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به ظرفیت های بالقوه اقتصادی ایران،اظهار داشت:حتی در اوج تحریم نیز،کشور ایران با مقاومت خود نشان داد،آنچه که بر روی کاغذ و تحلیل ها و گمانه زنی ها در قالب نظریات یا مفروضات اقتصادی یا سیاسی پردازش می شود،در ارتباط با حوزه جغرافیایی ایران و نظام و ساختارِ حاکم بر آن ، معنا و کارکرد چندانی نخواهد داشت.
وی افزود:قطعا اقتصاد ایران در دوران تحریم ها با مشکلات جدی و عدیده ای مواجه شد،اما انتظار فروپاشی اقتصادِ کشور و تکیه بر انزوای اقتصادی برای متلاشی ساختن ساختار سیاسی این مرز و بوم،ایده ای بود که با جدیت از سوی بسیاری از کشورهای قدرتمند جهان در دستور کار قرار گرفت و هر آنچه که گذشت بی نتیجه بودن آن ملموس تر از گذشته هویدا شد.
شمسیان گفت:عمق پهناور استراتژیک ایران،استعدادهای انسانی،موقعیت سوق الجیشی،همسایگی با 13 کشور ،نفوذ منطقه ای،وحدت ملی،ظرفیت های بالقوه اقتصادی در حوزه دریایی،ثروت عظیم و منابع طبیعی و زیر زمینی انبوه،اعتقادات عمیق و پایدار مذهبی و تعصبات ملیِ جاری و ساری در این کشور،همگی از مولفه هایی است که امروزه بسیاری از ایران شناسان و شرق شناسان که در جرگه مخالفان و معاندان این مرز و بوم قابل تعریف هستند نیز آن را مورد تایید قرار می دهند و این ویژگی ها،عناصری نیست که با موضع گیری و سخنرانی سخیف شخصیتی همچون دونالد ترامپ که به عدم تعادل روحی و روانی شهره است دچار آسیب یا تزلزل شود،امری که آرامش حاکم بر بازار اقتصادی ایران بعد از سخنان وی گواهی بر صحت این ادعا است.
بازتاب سخنان رئیس جمهور ایالات متحده بر اقتصاد ایران
مهدی طحانی،تحلیلگر بازار سرمایه،بانک و بیمه با اشاره به سخنان ترامپ و تاثیر آن در بازار سرمایه گفت:با توجه به وضعیت برجام،با سخنان شب گذشته ترامپ در خصوص ایران،انتظار نمی رفت که وضعیت بازار سرمایه تغییر محسوسی داشته باشد و روند شاخص بازار دیروز نیز مثبت ارزیابی شد.
وی افزود:شاید انتظارها بر آن می رفت که صحبت های ترامپ بتواند بر بازار سرمایه گذاری خارجی ایران تاثیر گذار باشد،اما این صحبت ها نیز نتوانست بازار ایران را تحت الشعاع قرار دهد.
تقی کبیری،عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز ،با اشاره به قابل پیش بینی بودن موضع ترامپ،عنوان کرد:سخنان وی شوک و تنشی را در اقتصاد کشور ایجاد نکرد و به واقع اظهارات وی نتوانست بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار دهد و از رصد و تحلیل اخبار به نظر می رسد که واکنش سرمایه گذران خارجی که قرار بود از صحبت های بترسند، تنها یک پوزخند بوده است.
محسن جلال پور،رئیس سابق اتاق بازرگانی،صنایع،معادن و کشاورزی ایران نیز می گوید:در عالم واقع،اتفاق جدیدی رخ نداده و اساسا قرار نیست شاهد اتفاق نوظهور و جدیدی در این خصوص باشیم.
وی در گفت و گویی با رسانه های می افزاید:آمریکا از برجام خارج نشده،اروپا در کنار ایران مانده و مردم ایران همچون گذشته،همدل و همراستا در کنار یکدیگر قرار دارند.
جلال پور می گوید:ولی ا...سیف و مسعود کرباسیان(به ترتیب رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد)با یکدیگر تقسیم کار کرده اند،دولت پول کلانی را کنار گذاشته تا نوسان احتمالی بازارها را کنترل کند.
محمد لاهوتی،عضو شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی نیز در گفت و گویی با رسانه ها در ارتباط با تاثیر سخنان ترامپ بر اقتصاد کشور عنوان کرد:آمریکایی ها با شیطنت می توانند در تجارت خارجی ایران سنگ اندازی کنند ولی تا به حال با این سابقه و تجربه مواجه نبوده ایم که آمریکا برای کشوری ایجاد مشکل کند و تمامی دنیا در مقابل ایالات متحده بایستد و این موضع گیری حتی در رویکرد فرانسه و بریتانیا که در موضوعات هسته ای سخت گیرانه با ایران مواجه شدند نیز مشاهده می شود.
عباس آرگون،عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی،صنایع و معادن و کشاورزی تهران نیز با اشاره به بد عهدی ها و توطئه ای آمریکا علیه ایران در طول سالیان و دهه های گذشته می گوید:به هر حال رویکردهای اینچنینی از سوی ایالات متحده،جدید و نوظهور نیست و در گذشته نیز مسبوق به سابقه بوده است.
وی می افزاید:به واقع ایالات متحده بر توافقنامه برجام پایبند نیست،نه جمهوری اسلامی ایران و بنابراین با توجه به اینکه برجام یک توافقنامه بین المللی است و نه توافق با کشور آمریکا،لذا سایر کشورها نیز این اقدام آمریکا را محکوم کرده اند و این رویکرد باعث بی اعتباری ایالات متحده آمریکا نزد سایر شرکای اروپایی شده است.
آرگون با اشاره به لزوم پرهیز از تفرقه و تقویت وحدت یکپارچگی و اتکای به توانمندی های داخلی و افزایش توان دفاعی گفت:توسعه بیشتر روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و سایر کشورها از جمله چین،روسیه، فرانسه و آلمان و سایر کشورهای اروپایی رویکردی است که گام برداشتن درآن مثمر ثمر به نظر می رسد.
ایران وابسته اقتصاد ایالات متحده نیست که با هیاهوی ترامپ دچار شوک و تزلزل شود
محمد محمودی شاه نشین،رئیس مجمع نمایندگان استان تهران در مجلس شورای اسلامی،در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،در ارتباط با بازتاب سخنان رئیس جمهور ایالات متحده بر اقتصادی ایران و دورنما و افقی که برای این حوزه پیش بینی می شود،گفت:اساسا اقتصاد جمهوری اسلامی ایران،تنیدگی و وابستگی به اقتصاد آمریکا ندارد که با هیاهوهای هیجانی و نامعقولانه ترامپ دچار تزلزل یا شوک شود.
وی افزود:به واقع سخنان سخیف ترامپ،واشنگتن را در موضع انزوا و تک روی قرار داده و ناپختگی در اظهارات وی به میزانی شدید و ملموس بود که اتحادیه اروپا نیز از همسویی با وی اجتناب کرد.
محمودی شاه نشین گفت:در طول ماه های گذشته،کشورهای بسیاری در ایران سرمایه گذاری کرده اند و هیات های متعددی از فرانسه،آلمان،ایتالیا و...برای عقد قرار داد روانه تهران شده اند.
وی افزود:به تبع شرکت ها و کمپانی های بزرگ اقتصادی و سیاسیون اتحادیه اروپا خود را بازیچه پریشان حالی ترامپ نخواهند کرد.
رئیس مجمع نمایندگان استان تهران در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد:فارغ از این اعلام برائت و ناهمسویی اروپایی ها با واشنگتن در خصوص ایران و برجام،اساسا وابستگی اقتصادی ایران به اروپا نیز به میزانی نیست که در این تلاطمات با شوک عمیقی مواجه شود.
وی افزود:در دهه های گذشته،وابستگی اقتصادی ایران به نفت در ضریبی فراتر از 95 درصد برآورد می شد که با اتخاذ تدابیر هوشمندانه،در حال حاضر این میزان به کمتر از 50 درصد تقلیل پیدا کرده و از سوی دیگر نگاه دانش بنیان،تکیه بر ظرفیت های داخلی و بومی و سیاست های اقتصاد مقاومتی،بستر و زمینه ای را فراهم نموده که علیرغم وجود برخی کاستی ها،اقتصاد ایران با تصمیمات افرادی همچون ترامپ،متزلزل نخواهد شد.
محمودی شاه نشین گفت:عُقَلای دنیا و نظام بین المللی با همه پشت پرده های سیاسی،به واقعیت های سیاسی، اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی ایران پی برده اند و به اعتقاد بنده این عقلانیت بر احساسات ترامپ و امثال ترامپ می چربد.
وی افزود:به اعتقاد بنده با رویکردی که در سیاست های اقتصادی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مد نظر قرار گرفته،مسیر پیشرفت اقتصادی کشور با قوت ادامه خواهد داشت و هر آنچه پیش برویم شاهد توفیقات بیشتری دراین حوزه خواهیم بود و مصداق بارز آن در ثباتی که بعد از اظهارات ترامپ در اقتصاد و بازار ایران جاری و ساری است قابل اثبات می باشد.
نماینده مردم شهریار،ملارد و قدس در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد:یکی از دستاوردهای اظهارات بی اساس ترامپ علیه ایران و سخنانی وقیحانه وی که تاریخ،جغرافیا،حقوق بین الملل و ساز و کارها و قواعد مرسوم بین المللی را زیر سئوال می برد به وحدت و همبستگی مردم ایران باز می گردد که نمی توان و نباید به سادگی از آن گذشت و قطعا با حفظ این انسجام و وحدت،فتح قله های پیشرفت با سرعت و شتاب فزاینده تری تسریع خواهد شد.
وی افزود:دونالد ترامپ که به دیوانگی شهره است با همه هیاهو و سر و صداهایی که بعضا از او شاهدیم،جرات خروج از برجام را نداشت و با تعریف فرصت سه ماهه و انداختن توپ به زمین کنگره به نوعی در صدد خریدن زمان و خروج از فشار افکار عمومی جهان می باشد و این امر نتیجه مقاومت،وحدت و همدلی مردم و درایت مقامات نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می باشد.
توسعه روابط اقتصادی و اتکا به سیاست های اقتصاد مقاومتی با قُوتِ مضاعف پیگیری شود
اگرچه لفاظی های ترامپ علیه ایران فاقد نتیجه بوده ،اما نگاه به آینده و پیش بینی تمامی احتمالات سیاسی و اقتصادی،ضرورتی است که منطق و عقلانیت بر آن صحه می گذارد.
یقینا اتکای به تولید داخلی و حمایت فزاینده از آن،در راستای حصول سیاست های اقتصاد مقاومتی،ضرورتی است که باید به عنوان محوری ترین اولویت مد نظر دستگاه های تصمیم گیر و تصمیم ساز در عرصه اقتصادی کشور قرار گیرد.
جذب سرمایه گذاری خارجی ضرورت دیگری است حصول هر چه مطلوب تر آن مستلزم توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای دیگر است. به واقع هر آنچه ضریب سرمایه گذاری خارجی در ایران تقویت شود علاوه بر دستیابی هر چه بیشتر به توفیقات اقتصادی،به الزام به همکاری کشورهای طرف با ایران نیز منتهی خواهد شد.
به تبع با اشتراک منافع کشورهای خارجی در ایران(ضمن عنایت به تامین منافع و مصالح ملی)هم راستایی و همگامی سرمایه گذاران خارجی و متولیان سیاسی آنها نیز با ایران تقویت خواهد شد و این امر ضرورتی است که بقاء شکسته شدن اجماع جهانی علیه ایران را تقویت خواهد کرد.
در پایان حفظ وحدت و همدلی میان جناح ها و جریان های سیاسی کشور و مردم در قِبال دشمن قسم خورده ، بنیادی و مشترک ایران اسلامی ضرورت دیگری است که همچون گذشته تضمین کننده منافع ملی و میهنی این مرز وبوم خواهد بود.
