حجت الاسلام دکتر سید عباس موسویان استاد اقتصاد دانشگاه و عضو شورای فقهی بانک مرکزی ایران با یکی از انواع بانکهای اسلامی یا اصطلاحا بدون ربا را بانکهای قرض الحسنه عنوان کرد و گفت: در ایران قبل از پیشنهاد آستان قدس رضوی برای تاسیس بانک های قرض الحسنه، قرض الحسنه های مهر ایران و رسالت تاسیس و فعالیت می کردند.
وی افزود: این بانک ها فقط در قالب انواع سپرده های قرض الحسنه از مردم پول جمع می کنند و حق ندارند سپرده های سرمایه گذاری و سود دار جذب کنند و در اعطای تسهیلات هم تسهیلات قرض الحسنه می دهند و حق ندارند تسهیلات سود دار پرداخت کنند این بانک ها شش هفت سالی می شود که تشکیل شده و کارمی کنند، موفقیت هایی هم داشتند و توانستند سنت قرض الحسنه را رواج دهند.
عضو هیئت علمی پژوشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به ضرورت و لزوم بانک های قرض االحسنه در کشور بیان داشت: اگر یک بررسی و نگاه آماری به بخش فعال اقتصادی کشور و تقاضاهای تسهیلاتی که از نظام بانکی صورت می گیرد داشته باشیم در می یابیم که بخش زیادی از تقاضاهای تسهیلات در بخش خانوار ها تقاضاهای خرد و نهایتا در حد ۳۰ میلیون تومان است.
وی ادامه داد: در فعالیت های اقتصادی هم می بینیم که بخش زیادی از تقاضاهای تسهیلات از بانک ها در قالب تسهیلات خرد طبقه بندی می شود لذا اگر ما بتوانیم بانک های قرض الحسنه را رواج و توسعه دهیم به گونه ای که این نوع نیازها از طریق نهاد قرض الحسنه پوشش داده شود سبب خواهد شد سایر بانک ها برای بنگاه های بزرگ اقتصادی، فعالیت های سنگین اقتصادی اختصاص پیدا کنند که هم از جهت نظام اقتصادی بهتر است و هم فشار تقاضایی که اکنون روی بانکها وجود دارد فروکش می کند.
موسویان اظهار داشت: با تاسیس چنین صندوق هایی بخشی از تقاضاها به بانک های قرض الحسنه منتقل می شود؛ در این صورت هم بانک ها بهتر می توانند رفتار اقتصادی خودشان را داشته باشند و هم بانک های قرض الحسنه که پاسخگوی نیازهای تامین مالی خرد هستند بهتر می توانند فعالیت کنند.
وی با بیان اینکه نتیجه طبیعی تاسیس و توسعه قرض الحسنه ها در کشور توزیع عادلانه ثروت در جامعه است، ادامه داد: در این صورت افرادی که برای فعالیت های اقتصادی نیاز به تامین مالی خرد دارند به صورت ارزان قیمت و حتی با نرخ بهره نزدیک به صفر تسهیلات به دستشان می رسد و از جهت رفاه هم رفاه اقشار آسیب پذیر افزایش پیدا می کند و تولید و توزیع ثروت هم بهتر خواهد شد.
عضو شورای فقهی بانک مرکزی ایران با اشاره به لزوم تامین برخی زیرساخت های توسعه قرض الحسنه ها توسط دولت به گفت: مهمترین چالشی که فراروی بانک های قرض الحسنه داریم بحث بالا بودن نرخ تورم است.
وی توضیح داد: در شرایط کنونی که شاید در ده سال گذشته بهترین شرایط تورمی را داریم نرخ تورم در ایران حدود ۱۰درصد است در نتیجه چنین بانک هایی اگر بخواهند سپرده های قرض الحسنه از مردم جمع کنند سپرده گذاران با مشکلی به نام تورم و کاهش ارزش پول مواجه خواهند بود.
این استاد اقتصاد افزود: به بیان دیگر اگر سپرده گذاری چنین بانک یا صندوقی را برای سپرده گذاری انتخاب کند آخر هر سال مالی ۱۰درصد منابعش را از دست می دهد در صورتیکه اگر یک بانک سود دار را انتخاب کند،این بانک می تواند سود روز شمار معادل حدود ۱۰ درصد به وی بپردازد که کاهش ارزش پولش جبران شود.
وی با بیان اینکه بانک های قرض الحسنه سبب از دست رفتن بخشی از ارزش پول سپرده گذاران می شود، ادامه داد: در چنین شرایطی افرادی که حداقل به دنبال حفظ ارزش پول خود هستند سعی می کنند بانکی را انتخاب کنند که این هدف آنها را برآورده کند در حالیکه بانک های قرض الحسنه باعث می شوند که هر سال بخشی از دارایی این فرد کاهش پیدا کند.
عضو هیئت علمی پژوشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در چنین شرایطی افرادی که دیدگاه ها و اهداف معنوی دارند و به دنبال ثواب و اجر اخروی هستند به این مقدار اعتنا نمی کنند و بخشی از منابعشان را به صورت قرض الحسنه در این بانک ها سپرده گذاری می کنند اما اگر این بانک و سپرده گذ ار به دنبال حفظ ارزش پول هم باشد این بانک ها با مشکل مواجه می شوند.
وی گفت: اینجا نقش اساسی دولت این است که با در پیش گرفتن سیاست های درست اقتصادی و توسعه فضای کسب و کار و تولید ملی زمینه را برای کاهش مستمر تورم فراهم کند و تورم ما هم مثل خیلی از کشورهای پیشرفته به ۲یا ۳درصد برسد.
موسویان در خاتمه خاطرنشان کرد: اگر تورم به زیر ۵ درصد برسد باتوجه به شناختی که ما از مردم ایران داریم که دنبال کمک احسان و نیکوکاری هستند آن موقع استقبال از بانک های قرض الحسنه خیلی بیشتر و بیشتر میشود.