دلار نماد سلطه اقتصادی آمریکاست و این ارز از ابتدای سال جاری به طور مداوم در حال از دست دادن ارزش خود در بازار است.
شاخص ارزش دلار که برابری آن را با 6 ارز مطرح بینالمللی دیگر مورد ارزیابی قرار میدهد از ابتدای سال جاری تاکنون 10 درصد افت داشته است. ارزش دلار حتی در مبادلات روز گذشته کاهش یافت.
دلار در سال 2014 افزایش ارزش را تجربه کرد و هماکنون در ارزشی نسبتاً کمتر نسبت به مدت مشابه سال گذشته قرار دارد. بهطورکلی یکی از دلایل پایین آمدن شاخص ارزش دلار تقویت یورو در بازار جهانی بود. در سال 2014 ارزش یورو در برابر دلار کاهش یافت و این زمانی بود که بانک مرکزی اتحادیه اروپا تلاش میکردند تا با اجرای سیاست محرک اقتصادی اوضاع اقتصادی اتحادیه را بهبود بخشند.
در عین حال بانک مرکزی آمریکا به طور همزمان در حال کنار گذاشتن سیاستهای محرک اقتصادی بود. در نتیجه اوضاع اقتصادی منطقه یورو بهبود یافت و هماکنون بانک مرکزی اتحادیه اروپا به دنبال کنار گذاشتن سیاست محرک اقتصادی است.
از سوی دیگر پیروزی امانوئل مکرون، نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه با گرایش مثبت به اتحادیه اروپا به افزایش ارزش یورو منجر شد. به طور کلی با پایین آمدن ارزش دلار، ارزش یورو افزایش یافت و هماکنون یورو به 1.17 دلار رسیده است که عملاً نسبت به اواخر سال گذشته بیش از 8 درصد افزایش داشته است.
اما همه این اتفاقات مربوط به حوزه یورو نیست، ارزش دلار در برابر دیگر ارزهای بینالمللی نظیر ین ژاپن، پزوی مکزیک و پرون سوئیس نیز کاهش داشته است حتی ارزش پوند انگلیس نیز طی ماههای اخیر در برابر دلار افزایش داشته است.
سمیر سامانا کارشناس مؤسسه ولز فارگو آمریکا معتقد است این کاهش ارزش فراگیر نشان میدهد که واقعاً سرمایهگذاران در حال بیرون کشیدن داراییهای خود از دلار هستند.
بهطورکلی کارشناسان معتقدند در ماه پایانی سال گذشته میلادی و با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ارزش دلار با توجه به وعدههای انتخاباتی این مقام اروپایی و در نتیجه هجوم سرمایهگذاران بالا رفت. در حال حاضر سرمایهگذارانی که در آن زمان به بالا رفتن ارزش دلار کمک کردند در حال عقبنشینی و فروش داراییهای دلاری خود هستند؛ چراکه ترامپ تاکنون در عمل به وعدههای انتخاباتی خود عملکرد قابل قبولی نداشته است، از سوی دیگر روند تحقیقات رابطه روسها با ترامپ که هماکنون در آمریکا در جریان است، سایه سیاهی را بر کاخ سفید انداخته است.
از سوی دیگر طی هفتههای گذشته سیاست خارجی کاخ سفید روند خصمانهای را به خصوص علیه کره شمالی در پیش گرفته است که همین امر شرایط را برای دلار سختتر کرده است.
سامانا معتقد است اگر مردم احساس کنند بیثباتی سیاسی بیشتری در جریان است، آنها با دلار خود نظر خود را اعلام خواهند کرد.
یکی دیگر از عوامل تغییر در ارزش دلار، بالا رفتن نرخ بهره بانکی در آمریکا از سوی بانک مرکزی فدرال این کشور است. بالا رفتن نرخ بهره بانکی باعث جذب بیشتر سرمایهگذاران و در نتیجه افزایش ارزش دلار در بازار جهانی میشود.
بانک مرکزی فدرال آمریکا از ماه دسامبر سال 2015 تاکنون 4 بار نرخ بهره را افزایش داده است و به صورت منطقی میتوان انتظار داشت که در دسامبر سال جاری نیز شاهد افزایش مجدد نرخ بهره دلار باشیم، اما اخیراً جنت یلن رئیس کل بانک مرکزی فدرال آمریکا اعلام کرده است علیرغم برنامه این بانک برای افزایش تدریجی بهره دلار نرخ بهره در آمریکا فعلاً در سطوح پایین نگه داشته خواهد شد.
سخنان وی نشاندهنده نگرانیها نسبت به روند کنونی رشد اقتصادی آمریکا که پایینتر از انتظارات قرار دارد و همچنین اوضاع نامطلوب تورم و دستمزدها در این کشور است.
جفری گریدن استاد دانشگاه هاروارد معتقد است آنچه هماکنون در حال رخ دادن است ناشی از انتظارات موجود نسبت به تسهیل سیاستهای پولی در آمریکا و تشدید آنها در اروپاست که به زودی توسط بانک مرکزی این اتحادیه اجرا خواهد شد.
جفری سرنکل استاد مؤسسه آموزشی هاروارد کندی معتقد است پیشبینی اینکه چه اتفاقی در آینده برای دلار رخ خواهد داد، بسیار سخت است؛ چراکه در شرایط کنونی ارزش دلار نسبت به ارزش واقعی آن نه بسیار بالاست و نه بسیار پایین است.
فریدن معتقد است ریسک سقوط آزاد دلار وجود دارد؛ چراکه در کنار بحران سیاسی در کاخ سفید طی ماههای آینده دوره ریاست جنت یلن بر بانک مرکزی فدرال آمریکا پایان یافته و عملاً مشخص نیست که ترامپ چه کسی را به عنوان رئیس کل جدید بانک مرکزی آمریکا برخواهد گزید.
فریدن ادامه داد: اگر دلار یک کاهش ارزش مداوم و قابل توجه را رقم بزند، نشاندهنده کاهش اطمینان در اقتصاد آمریکا و همچنین کاهش اعتماد به نفس اقتصادی در دولت آمریکا خواهد بود.
وی معتقد است اگر چنین مسئلهای اتفاق بیفتد بسیار بد خواهد بود و دولت آمریکا باید نسبت به آن پاسخگو باشد.
فرنکل پیشتر کاهش ارزش دلار ناشی از افزایش بدهیهای ملی آمریکا و دیگر شاخصهای اقتصادی آمریکا را پیشبینی کرده بود.