دی ماه سال گذشته بود که واردات گاز ترکمنستان به یکباره به دلیل آنکه ترکمستانی ها اعلام کردند ایران پول گاز دریافتی خود را نپرداخته است قطع شد.
جدای از مباحث مالی که ظاهرا تنها دلیل توقف صادرات گاز ترکمنستان به ایران در مدت 8 ماه گذشته است، این کشور از مهم‌ترین و اصلی ترین درآمد خود یعنی صادرات گاز به ایران محروم ماند.
برخی از تحلیلگران و کارشناسان انرژی در آن زمان معتقد بودند ترکمنستان با این کار به یک باره به زیر میز بازی گازی با ایران نخواهد زد و اگرچه صادرات گاز به ایران را به دلایل مالی متوقف کرده است اما این موضوع موجب نمی‌شود تمام مبادلات گازی خود را با ایران بر هم بزند.
موضوعی که در آن زمان یعنی دقیقا همزمان با توقف صادرات گاز به ایران محقق شد و ترکمن‌ها قرارداد سوآپ گاز با ایران را امضا کردند که به موجب آن روزانه 6 میلیون متر مکعب از گاز ترکمنستان از طریق خاک ایران به آذربایجان می‌رسد.
همچنین قرارداد جدید سوآپ گاز طبیعی توسط یک شرکت خصوصی ایرانی تایید صلاحیت شده با شرکت ترکمن گاز ترکمنستان امضا شده است.
در همین حال «بهزاد بابازاده» مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران نیز درباره قرارداد سوآپ گاز با ترکمنستان، گفته است: دو قرارداد سوآپ گاز از مبدا ترکمنستان به مقاصد کشورهای همسایه داریم که مقدمات لازم برای توسعه سوآپ گاز به مقاصد جدید را پیگیری می‌کنیم.
بر اساس یکی از این مذاکرات جدید برای سوآپ گاز ترکمنستان دو شرکت هندی به نام‌های گیل و ایندیان اویل برای انعقاد قرارداد خرید گاز از ایران به تهران آمدند تا گاز مورد نیاز هند را از طریق یک خط لوله دریایی تامین کنند.
از طرفی نیز ترکمنستان خواستار صادرات گاز به هندوستان است تا گاز خود را با روش مقرون به صرفه و با امنیت بیشتر به هند صادر کند که این خط لوله می‌تواند کمک موثری نیز برای صادرات گاز ترکمنستان به هندوستان باشد.
در مذاکراتی که به صورت دو جانبه بین ایران و ترکمنستان و هند و ترکمنستان در جریان است ظاهرا ترکمنستان از احداث این خط لوله استقبال کرده و خواستار سواپ گاز به ایران شده است.
نکته مهمی که باید به آن در کنار توانایی ایران برای انجام سوآپ گاز مدنظر قرارداد واردات گاز از ترکمنستان و استفاده صحیح از این گاز است به طوریکه براساس برآورد کارشناسان و همانطور که در ابتدای گزارش آمد این کشور عمده درآمد خود را از طریق صادرات گاز به ایران به دست می‌آورد و به دلیل آنکه گاز وارداتی از ترکمنستان نسبت به گاز صادراتی ایران ارزان‌تر است، می‌توان با سیاست صحیح این گاز را در داخل مصرف و امکانات صادرات بیشتر را برای گاز ایران فراهم کرد.
برهمین اساس انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر مشکل واردات گاز از ترکمنستان بر طرف شود تا ایران بتواند نقش خود را در زمینه انتقال گاز و تبدیل شدن به هاب گازی منطقه ایفا کند.
