ناتوانی بازار کار در پاسخ به نیاز اشتغال جمع کثیری از بیکاران، امروز مهمترین معضل نه فقط بخش اقتصاد که کل کشور شده است.
بر اساس آنچه که آمار رسمی کشور از وضعیت نیروی کار روایت می‌کند، در حال حاضر ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر تعداد بیکاران کشور است که بر اساس اطلاعات به دست آمده از منابع رسمی در وزارت کار، سهم جمعیت فارغ التحصیل کشور از کل جمعیت بیکار کشور، حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است.
حاصل نسبت جمعیت بیکار تحصیلکرده به کل جمعیت بیکار کشور، نشان از سهم ۵۶ درصدی فارغ التحصیلان از بیکاران دارد. بر این اساس نرخ بیکاری در بین جمعیت فارغ التحصیل ۱۸ درصد برآورد می‌شود؛ یعنی از هر ۱۰ نفر دانش آموخته دانشگاهی ۱.۸نفر بیکار است.
مقایسه وضعیت جمعیت بیکار فارغ التحصیلان در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ نیز نشان می‌دهد، از میان ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بیکار در سال ۹۴ بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر دارای تحصیلات دانشگاهی بودند که معادل تقریبا ۴۰ درصد از کل جمعیت بیکار کشور است؛ این آمار به خوبی نشان دهنده عدم تعادل بین عرضه و تقاضای نیروی کار بویژه در جمعیت تحصیلکرده کشور است.
بیکارانی که هر سال تحصیلکرده‌تر می‌شوند
طی دهه گذشته هرچند پاسخ به اشتغال فارغ التحصیلان روند صعودی داشته اما در مقابل بخش تقاضای نیروی کار نتوانسته است مشاغلی متناسب با این سطح از تحصیلات را ایجاد کند که یکی از نتایج این عدم تعادل، افزایش سطح تحصیلات جمعیت بیکار بویژه در بین زنان و جوانان بوده است.
نتیجه دیگر این عدم تعادل، افزایش عدم تطابق نیروی در سن کار و مشاغل موجود بوده است و این موضوع در استانهایی که بخش خدمات و صنعت از سهم بالایی برخوردار نیستند نمود بیشتری دارد.
اما بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، علاوه بر این فاصله متوسط سالهای تحصیل جوانان و زنان از سطح تحصیلات مورد نیاز مشاغل موجود در بخشی از استانهای کشور نزدیک به ۱۰ سال رسیده است که نشان می دهد در صورت عدم تغییر ساختار تولید و تقاضای نیروی کار در این مناطق، طی سالهای آتی امکان یافتن شغل برای افراد این گروهها تقریبا ناممکن خواهد بود.پدیده عدم تطابق تحصیلی در بین نیروی کار زن با شدت بیشتری نسبت به مردان در بازار کار ایران مشاهده می‌شود به طوری که آمار ۲۲ درصدی زنان شاغل دارای مدارک تحصیلی دانشگاهی در سال ۸۴ به ۴۲ درصد در سال ۹۴ افزایش یافته است؛ در مقابل سهم افراد دارای تحصیلات دانشگاهی در بین بیکاران از ۳۶ درصد در سال ۸۴ به ۷۴ درصد در سال ۹۴ رسیده است.
اگرچه در حال حاضر نرخ بیکاری جمعیت در سن کار کشور ۱۲.۴درصد است اما بیشترین جمعیت بیکار کشور در سن ۱۵ تا ۲۹ سال هستند به طوریکه یک میلیون و ۸۲۷ هزار و ۵۲۵ نفر از جمعیت بیکار در این سن قراردارند و نرخ بیکاری این گروه سنی ۲۵.۹ درصد اعلام شده است.
تمام این اعدا و ارقام از آمار بیکاری بیانگر این است که هدفگذاری بازار کار باید برای جمعیت جوان به ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی باشد.
