یکی از بازارهایی که با نزدیک شدن به عید نوروز تب و تاب فراوانی پیدا می‌کند، بازار میوه و تره‌بار است. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که هر چه از روزهای باقیمانده به پایان سال کاسته می‌شود، نقش دلالان، قاچاقچیان و محتکران در این بازار افزایش پیدا می‌کند.
امسال نیز با نزدیک شدن به سال ۱۳۹۶ اخباری مبنی بر گسترش میوه‌های قاچاق در بازار شنیده می‌شود. در ادامه گفت‌وگو با حسین مهاجران، رئیس اتحادیه میوه و سبزی را در این رابطه می‌خوانید.
اکنون وضعیت بازار میوه و تره‌بار به چه شکل پیش می‌رود و آن را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا شرایط به گونه‌ای است که بتوان میوه شب عید را از طریق تولید داخلی تامین کرد؟
در یکی دو ماه اخیر ذخیره شب عید پرتقال در شهر مازندران آسیب دیده و این امر موجبات بالا رفتن قیمت پرتقال جنوب را فراهم آورده است. پرتقال غرب مازندران پرتقال را می‌توان استفاده کرد و پرتقال منطقه جیرفت نیز امسال شرایط خوبی دارد. به اعتقاد وزارت جهاد کشاورزی همین مقدار پرتقالی که تا امروز ذخیره شده است نیاز شب عید را برطرف می‌سازد و آن را تامین می‌کند. به هر حال آنها اعداد و ارقام را دارند و متولی این موضوع هستند و تصمیم نهایی را آنها اتخاذ می‌کنند. ما نیز نظر فنی و کارشناسی خود را به صورت مکتوب به این وزارتخانه ارائه داده‌ایم و در این نامه وضعیت را به طور کامل برای آنها تشریح کرده‌ایم. باید از این شرایط عبور کنیم و گذر زمان مشخص سازد که چه اتفاقی روی می‌دهد.
در سال‌های گذشته همواره در روزهای نزدیک به عید نوروز شاهد احتکار عظیم میوه‌ها بودیم. آیا ممکن است امسال نیز این اتفاق روی دهد؟ مسئولان برای جلوگیری از احتکار چه شیوه‌هایی را باید به کار گیرند؟
طبیعتا آن دسته از تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان میوه که شرایط نگهداری از میوه را دارند و به سیستم سردخانه و... که از فساد میوه‌ها جلوگیری می‌کند، مجهز هستند، تولیدات خود را نگه می‌دارند و سعی می‌کنند با نگهداری میوه‌ها در انبارها در شب عید محصولات خود را توزیع کنند، چرا که اکنون بازار مناسبی برای آنها مهیا نیست و حتی شاید در شرایطی مجبور باشند کمتر از هزینه تمام شده اقلام خود را به فروش برسانند. میوه‌های جنوب نیز بیشتر برای بعد از عید به کار می‌آیند و اکنون نمی‌توان آنها را روانه بازار کرد. اقلامی هم هستند که قیمت آنها در شب عید و سایر روزهای سال تغییر چندانی نمی‌کند و اکنون به وفور در بازار مشاهده می‌شوند، اما اینکه در شب عید چه اتفاقی رخ می‌دهد باید منتظر گذشت زمان ماند، زیرا امسال با سایر سال‌ها تفاوت دارد. در طول دهه‌های گذشته بارش برف در اول آذر بی‌سابقه بود، اما امسال به یکباره در شروع سومین ماه پاییز به ناگاه شاهد بارش برف شدیم و این امر خسارات زیادی را به کشاورزان و باغداران وارد ساخت. برای همه مسئولان نیز به همین دلیل شب عید امسال ناشناخته و غیرقابل پیش‌بینی است. اگر وزارت جهاد کشاورزی تصمیم دارد با همین میوه‌های تولید داخل، سال را به اتمام برساند، لازم است که مصرف‌کنندگان نیز به یاری مسئولان بیایند و سبد میوه خود در روزهای عید را متناسب با بازار داخلی تنظیم کنند تا نیازی به محصولات وارداتی نباشد. با این حال اکنون پیش از هر چیز باید با قاچاق مبارزه شود و با قاچاقچیان مطابق با قوانین برخورد به عمل آید.
در مدت اخیر صحبت‌هایی مبنی بر ترفند جدید قاچاقچیان برای ورود به بازار میوه و تره‌بار مطرح شده است. این ترفندها چیست؟
در حال حاضر نارنگی پاکستان در مرزها و سردخانه‌ها دپو شده است و منتظر کسب مجوز برای ورود به کشور هستند و وزارت جهاد کشاورزی به آنها مجوز نمی‌دهد و به نظر هم نمی‌رسد با ورود این اقلام موافقت کند. ستادهای مبارزه با ورود و خروج کالای قاچاق نیز سختگیری‌های خود را انجام می‌دهند و تا به امروز هم به خوبی توانسته‌اند از ورود مقادیر زیادی میوه قاچاق جلوگیری کنند. با این حال چنین اقلامی به صورت کامیون به حاشیه میدان مرکزی میوه و تره‌بار تردد می‌کنند. شیوه جدید قاچاقچیان این است که به تازگی نارنگی‌های قاچاق را در بسته‌بندی‌های ایرانی قرار می‌دهند و آن را جای نارنگی ایرانی به فروش می‌رسانند و این جدیدترین مدلی است که قاچاقچیان در بازار میوه و تره‌بار از آن رونمایی کرده‌اند. ماموران هم تا بخواهند این نوع قاچاق را شناسایی کنند، اندکی زمان می‌برد و فعالان غیرقانونی و واسطه‌گران از همین فرصت نهایت استفاده را کرده و محصولات قاچاق شده را به فروش می‌رسانند. در این جا اشاره به دو نکته ضروری است. اول اینکه سود این میوه‌های وارداتی چند برابر سود حاصل از فروش میوه در داخل کشور است و اگر حتی قاچاقچیان در یک مرحله بتوانند بخشی از این میوه‌ها را بفروشند، هزینه واردات غیرقانونی خود را جبران می‌کنند. دوم اینکه شرکت‌های توزیع که زیرمجموعه دارند مراحل کنترل و نظارت را سخت‌تر، پیچیده‌تر و چند مرحله‌ای کرده‌اند.
چه راهکارهایی برای مبارزه با قاچاق می‌توان در پیش گرفت و تا امروز چه راهکارهایی برای شفاف‌سازی لایه‌های پنهان اتخاذ شده است؟
کار اتحادیه میوه و تره‌بار اطلاع‌رسانی است و ما ماه قبل کلیه اطلاعات لازم را به مسئولان ذیربط داده‌ایم و مجموع پیشنهادات و راهکارهای کارشناسانه را که از ضربه به تولید ملی جلوگیری و به کاهش قاچاق کمک کند، ارائه داده‌ایم. حال وزارت جهاد کشاورزی و مجموعه دولت و سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه وظیفه دارند تا این پیشنهادات و راهکارها را اجرا کنند و یا برنامه‌های ضدقاچاقی که خودشان تصمیم به اجرای آن را دارند، به نمایش بگذارند.
