از سوی دیگر فعالان و تولیدکنندگان پوشاک در ایران می‌گویند افزایش تقاضای کالاهای خارجی از سوی خریداران باعث شده برخی سودجویان نسبت به تولید محصولات تقلبی و عرضه آنها به نام تولیدات خارجی در بازار مبادرت کرده‌اند. این اتفاق و تغییر روند تخلف در بازار پوشاک گرچه ممکن است برای برخی تولیدکنندگان بازار خوب و پررونقی را فراهم کرده باشد اما در مجموع می‌تواند توانمندی و همچنین اشتغال کسبه شناسنامه‌دار را در شرایط فعلی با چالشی جدی مواجه کند. هرچند اغلب مسئولان بر حمایت همه جانبه از صنعت پوشاک بخصوص پس از حادثه پلاسکو تاکید کرده‌اند.
مانور 99 درصدی قاچاق در بازار
سعید جلالی قدیری، دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک، 99 درصد پوشاک خارجی بازار را قاچاق اعلام کرد و گفت: متاسفانه نبود نظارت در بازار باعث شده تا حضور کالاهای تقلبی که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، افزایش پیدا کند به نحوی که مشاهدات ما نشان می‌دهد سه میلیارد دلار پوشاک به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود که از این میزان فقط 30میلیون دلار اظهارنامه رسمی گمرکی دارند.
جلالی قدیری افزود: مراکزی در وزارت صنعت وجود دارند که در اجرای بخشنامه ساماندهی پوشاک خارجی که شهریور ابلاغ شده بود، اهمال می‌کنند. به همین دلیل تنها یک درصد از کالاهای وارداتی به صورت رسمی و از مبادی قانونی به بازارهای عرضه کشور راه پیدا می‌کنند.
واردات قاچاق از مبادی قانونی
از سوی دیگر محمد مروج حسینی، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع نساجی ایران، با اشاره به تغییرات ایجاد شده در شیوه‌های قاچاق منسوجات در ایران گفت: براساس بررسی‌هایی که صورت گرفته و اخباری که در اختیار داریم، اکنون قاچاق پوشاک و منسوجات با شیوه‌های سنتی صورت نمی‌گیرد و راهکارهای نوینی از سوی متخلفان برای ورودکالاهای غیرقانونی به کار گرفته می‌شود.
مروج حسینی تاکید کرد: بخش قابل توجهی از منسوجات و پوشاک غیرقانونی از طریق مبادی قانونی و گمرکات وارد ایران می‌شود، به این دلیل که وقتی آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران را از واردات قانونی پوشاک مطالعه می‌کنیم، متوجه می‌شویم این ارقام فاصله معناداری با اسناد منتشر‌شده از سوی کشورهای صادرکننده پوشاک و منسوجات به ایران دارد که بیانگر تخلف گسترده در این زمینه است.
وی تصریح کرد: اختلاف آماری در بخش قاچاق نه به خاطر کم‌کاری یا بی‌تفاوتی نهادهای مختلف در این زمینه است؛ بلکه به این دلیل است که بسیاری از کالاهای مکشوفه که نام قاچاق به خود گرفته‌اند، اصلا در کشورهای خارجی تولید نشده‌اند که بخواهیم آن را قاچاق بدانیم بلکه در کارگاه‌های زیرزمینی و بدون شناسنامه با برچسب‌ها و برندهای خارجی در داخل کشور تولید و عرضه شده‌اند که شاهد مثال آن افزایش روند فروش آرم‌ها، برندها و برچسب‌های خارجی در بازار تهران است.
این مقام صنفی افزود: واقعیت قاچاق در بازار پوشاک ایران در هر فصل متفاوت است که در بیشترین زمان تقریبا 55 تا 60 درصد پوشاک قاچاق وارد می‌شود، اما این پایان کار نیست چون پارچه قاچاق هم در این زمینه به صورت زیرپوستی درحال افزایش بوده و کمتر کسی به این موضوع رسیدگی کرده است.
به گفته وی، اگر مسئولان مبارزه با قاچاق کالا و ارز سری به خیابان زرتشت تهران بزنند، متوجه حجم قاچاق این بخش خواهند شد که عمدتا سودجویان برای دریافت منافع بالاتر اقدام به واردات غیرقانونی پارچه‌های نازک می‌کنند به این دلیل که وزن پارچه کم اما متراژ آن زیاد است و منافع اقتصادی قابل توجهی برای متخلفان ایجاد خواهد کرد.
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع نساجی ایران درباره مشکل ترانزیت پارچه نیز گفت: مقدار زیادی از پارچه‌هایی که به صورت کانتینری به نام افغانستان یا ترکمنستان وارد کشورمان می‌شود، به جای این‌که به سمت مقاصد یاد شده حرکت کند در میانه راه سر از بازارهای کشور در می‌آورد.
به اعتقاد این مقام صنفی، مناطق آزاد درحال حاضر یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت پوشاک است به این دلیل که این مناطق در شرایط فعلی راهی برای ورود کالاهای خارجی غیرقانونی یا حتی تولیدات داخلی برای فرار از مالیات بر ارزش افزوده شناخته شده‌اند.
وی در این‌باره توضیح داد: بسیاری از تولیدکنندگان داخلی برای فرار از مالیات بر ارزش افزوده در این مناطق پوشاک تقلبی تولید و با استفاده از معافیت‌های مسافری تمام محصولات را به نام کالاهای خارجی روانه بازار داخلی کشورمان می‌کنند.
پلاسکو عاملی برای سوءاستفاده
در همین حال محمدجواد صدق‌آمیز، مشاور و مدیر مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک در این زمینه گفت: این‌که تصور کنیم 99 درصد کالای موجود در بازار قاچاق است شاید منطقی نباشد و در بدبینانه‌ترین شرایط 60 درصد کالای موجود غیرقانونی وارد کشورمان شده است.
صدق‌آمیز با اشاره به این‌که شیوه مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این بخش از اقتصاد مناسب نبوده است، افزود: اوایل مهر امسال خوشبختانه با همت مسئولان برخورد با قاچاق به طور جدی صورت گرفت که اثرات آن در صنعت پوشاک مشهود بود، اما بنا به دلایلی این روند کمی متفاوت شد و اکنون به نوعی به دست فراموشی سپرده شده که همین عاملی برای حضور مجدد کالاهای غیرقانونی در بازار و پشت ویترین‌ها شده است.
مدیر مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک با تاکید براین‌که کمتر شاهد قاطعیت گذشته در برخورد با کالاهای قاچاق در بازار هستیم تصریح کرد: این اتفاق عاملی شده تا برخی سودجویان با استفاده از نوسان به وجود آمده در بازار پوشاک به واسطه حادثه پلاسکو دوباره برای تخلف برنامه‌ریزی کرده و وارد بازار شوند.
وی با اشاره به حادثه پلاسکو افزود: هنگام بروز این حادثه ناگوار همه مسئولان و دست‌اندرکاران در حمایت از صنعت پوشاک کشورمان اقداماتی انجام دادند، اما نباید فراموش کنیم تکمیل کننده تمام این حمایت‌ها مقابله تمام عیار با معضل قاچاق در این صنعت است به این دلیل که صنعت پوشاک ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای 850 هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کرده و برای پایداری این اشتغال لازم است اصولی و علمی با قاچاق مقابله کنیم.
صدق‌آمیز معتقد است از آنجا که پلاسکو محل توزیع پوشاک عمدتا ایرانی برای سراسر کشورمان و پایتخت بوده به دلیل حادثه اخیر تأثیر قابل ملاحظه‌ای در توزیع محصولات ایرانی مورد نیاز بازار داشته؛ به این ترتیب که فقط 550 واحد تولیدی در این حادثه آسیب ندید؛ بلکه حداقل 2000 یا000 3 تولیدی را با چالش مواجه کرده است که خرده فروشان برای تأمین کالای مورد نیاز خود برای بازار شب عید ناخواسته به سمت کالایی غیر از تولید ایران سوق داده می‌شود.
این مقام صنفی درباره گردش مالی بازار پوشاک کشورمان گفت: برآوردهای بین‌المللی از سرانه مصرف هر ایرانی در صنعت پوشاک تقریبا 185 دلار سالانه است، به این ترتیب با درنظر گرفتن جمعیت کل کشورمان رقمی معادل 5/14 میلیارد دلار کل گردش مالی و پولی است که ایرانی‌ها در طول سال برای تهیه پوشاک مورد نیاز خودشان هزینه می‌کنند.
