طرح واگذاری سهام عدالت در سال 1385 با تصمیم دولت وقت به صورت پایلوت و پس از گذشت چند ماه به صورت سراسری به مردم واگذار شد تا یکسری از شرکت‌های دارای ارزش و دارای ثروت به طور عادلانه‌ای میان مشمولان تقسیم شود.
بر اساس این گزارش، سهام عدالت به ارزش اسمی یک میلیون تومان برای هر نفر تخصیص داده شد و قرار شد تا هزینه تهیه آن از محل سود سهام شرکت‌های حاضر در دارایی‌های سهام عدالت تأمین شود تا در مدت 10 سال یعنی شهریور 95، به طور کامل تسویه و در اختیار مشمولان قرار گیرد.
موعد قانونی آزادسازی سهام عدالت به اتمام رسید اما خبری از واگذاری مالکیت تعاونی‌ها و به دنبال آن مردم نبود تا اینکه دولت فعلی مدعی شد که با لایحه جدیدی در صدد تغییر ساز و کار آزادسازی سهام عدالت است تا بر مبنای آن مردم به طور غیرمستقیم با در اختیار گرفتن واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس اقدام به خرید و فروش کنند.
نکته قابل تأمل در پیشنهادات دولت این بود که نامی از تعاونی‌ها بر خلاف سیاست‌های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری برده نشده است تا در واقع این بخش مردمی اقتصاد از جریان سهام عدالت کنار گذاشته شوند و ساز و کارهای جدید به صورت هیأت امنایی وارد این طرح بزرگ شود.
در صورت تصویب پیشنهاد دولت مبنی بر ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله تمام اختیارات و مالکیت در اختیار مدیران صندوق بوده و احتمال تداوم مالکیت و هدایت دولت بر سهام عدالت را قوت می‌دهند این در حالی است که هم اکنون نیز دولت با استناد به یک مصوبه دولت قبلی مدعی اعمال مالکیت و مدیریت در سهام عدالت است.
برای بررسی ابعاد بیشتر این موضوع و دریافت جدیدترین اخبار درباره سهام عدالت با یک مقام مسئول دولتی مصاحبه کردیم که نحوه تخصیص سهام در آینده، میزان سود دریافتی و زمان دقیق آزادسازی را به طور کامل تشریح کرده است.
وی با بیان اینکه اعمال مدیریت و اعمال مالکیت سهام عدالت بر عهده شرکت‌های مادر تخصصی دارایی‌های موجود در این طرح است،گفت: به عنوان مثال شرکت‌های پالایشی توسط شرکت ملی پالایش پخش و شرکت‌های معدنی و سایر شرکت‌ها توسط شرکت ایمیدرو و یا شرکت‌های حوزه کشاورزی توسط جهاد کشاورزی مدیریت می‌شوند.
این مقام مطلع در پاسخ به این سوال که تا کنون به طور شفاف چه میزان از مبلغ اسمی سهام عدالت به خزانه دولت واریز شده است،گفت: تا کنون با احتساب سود سال 94، 23 هزار و 500 میلیارد تومان تسویه شده است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر ارزش روز سهام عدالت و تعداد دقیق مشمولان نیز خاطر نشان کرد: ارزش روز سهام عدالت به 60 هزار میلیارد تومان رسیده است و تعداد مشمولان تا به این لحظه 49 میلیون و 200 هزار نفر شده است.
وی با اشاره به نحوه ارزش‌گذاری دارایی‌های غیربورسی سهام عدالت نیز توضیحاتی ارائه کرد و گفت: برای آن دسته از دارایی‌هایی که ارزش‌گذاری نشده‌اند قیمت حدودی تعیین شد و با مجموع آنها ارزش روز به 60 هزار میلیارد تومان می‌رسد و بر همین اساس دارایی‌های غیربورسی با توجه به ارزش روز دارایی‌های بورسی به طور تقریبی ارزش‌گذاری شده‌اند تا نزدیک به واقعیت باشد.
این مقام مسئول درباره نحوه تقسیم سهام عدالت به مشمولان و اینکه چه شرکت‌هایی به چه مشمولانی واگذار خواهد شد، توضیح داد: به عنوان مثال اگر یک سبد دارایی از شرکت‌های معدنی داشته باشیم کل ارزش آن تقسیم بر جمعیت مشمولان می‌شود و ارزش سهم هر نفر به طور دقیق و مساوی مشخص خواهد شد.
طبق گفته این مقام مسئول اگر کل دارایی‌های سهام عدالت 60 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده و بر تعداد کل جمعیت مشمولان تقسیم شود، ارزش روز سهام عدالت برای هر نفر به محدوده یک میلیون و 200 هزار تومان خواهد رسید.
بنابر این در صورتی که تقریباً نیمی از بدهی‌های سهام عدالت از محل سود سهام تسویه شده باشد، رقمی بیش از 500 هزار تومان قابلیت آزادسازی پیدا می‌کند.
این مقام مطلع در رابطه با نحوه آزادسازی سهام عدالت و زمان آزادسازی آن گفت: دولت سامانه‌ای را به زودی راه‌اندازی خواهد کرد تا بر اساس آن مشمولان صورتحساب سهام عدالت را دریافت کنند تا بدهی‌ها و میزانی که قابلیت آزادسازی دارد را ببینند و در صورت تمایل مابقی بدهی را واریز کرده و سهام به طور کامل آزاد می‌شود در غیر اینصورت 500 هزار تومان آزاد خواهد شد.
وی افزود: دو دهک اول نیز از همان ابتدا طبق نظر رهبری دارای تخفیف 50 درصدی هستند و تقریبا تعداد آنان نیز به 12 میلیون نفر می‌رسد؛این افراد را مددجویان نهادهای حمایتی از جمله کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی تشکیل می‌دهند.
این مقام مسئول در رابطه با زمان آزادسازی سهام عدالت نیز گفت: پس از آنکه سامانه آماده شود لایحه آزادسازی باید توسط دولت به مجلس رفته و اقدامات قانونی انجام پذیرد.
به گزارش فارس، دو سال پیش، میرعلی‌اشرف عبدالله پوری‌حسینی، رئیس سازمان خصوصی‌سازی در نشست خبری درباره زمان آزادسازی سهام عدالت گفته بود سهام عدالت با توجه به تهیه و تنظیم لایحه جدید تا شهریور ماه سال 95 انجام می‌شود.
بر اساس این گزارش، طبق جدیدترین اطلاعاتی که به دست آمده لایحه آزادسازی سهام عدالت هنوز در دولت نهایی نشده و پیش از تصمیم مجلس هم امکان آزادسازی سهام عدالت وجود ندارد،بنابر این با وجود اتمام مهلت و موعد مقرر 10 ساله برای آزادسازی هنوز هیچ لایحه‌ای به مجلس نرفته است. همچنین به دلیل وجود تداخل با زمان بررسی لایحه بودجه سال 1396 کل کشور بررسی لایحه آزادسازی سهام عدالت احتمالاً به سال آینده موکول شود.
بر اساس این گزارش، پرونده سهام عدالت همچنان بدون آزادسازی در سال 95، بسته شده و در صورت ارائه آن در ماه آینده به مجلس در سال 96، گشوده خواهد شد.
