اطلاعرسانی مناسب درخصوص طرح بزرگ بانک مرکزی و نیاز مبرم مردم به تسهیلات خرد باعث شد تا از همان روزهای نخست اجرای طرح یعنی ابتدای مهر ماه امسال شعب بانکها با خیل متقاضیان و سؤالکنندگان پیرامون کارتهای اعتباری جدید مواحه شود، هجومی که در آن روزها کمتر با پاسخ مثبت روبهرو شد و طبق اعلام مقامات بانکی در آن دوره تنها بانک ملی موفق به صدور این نوع کارت ها شد و بتدریج برخی بانکها با صدور اطلاعیههای جداگانه آمادگی خود را برای صدور کارت اعتباری اعلام کردند.
اما از همان ابتدا برخی از بانکها در پاسخ به متقاضیان کارت اعتباری مرابحه اعلام میکردند که هنوز بخشنامه این طرح به دست آنها نرسیده است، موضوعی که پس از گذشت 45 روز همچنان از سوی بسیاری از بانکها اعلام میشود. این درحالی است که طبق اعلام بانک مرکزی بخشنامه کارتهای اعتباری مرابحه 18 شهریور ماه امسال به تمام بانکها ابلاغ شد و پس از آن نیز دستورالعملهای تکمیلی روانه بانکها شد.
هرچند همانگونه که فرشاد حیدری معاون نظارتی بانک مرکزی اعلام کرده است اجرای کامل این طرح حداقل تا پایان سالجاری به طول خواهد انجامید تا بتدریج کارت جایگزین وامهای خرد در شبکه بانکی شود. ولی حداقل انتظار این است که پس از گذشت یک و نیم ماه از اجرایی شدن این طرح بخشنامه آن به دست شعب بانکها رسیده باشد.
مشاهدات میدانی نشان میدهد که درمیان بانکهای بزرگ تنها تعداد معدودی از آنها آمادگی تشکیل پرونده برای اعطای کارت اعتباری را دارند. اما تعداد بیشتری از بانکها هنگام مراجعه اعلام میکنند که هنوز بخشنامه کارتهای اعتباری به دست آنها نرسیده است. علاوه براین مسئول یکی از شعب بانکهای بزرگ اعلام کرد که هماکنون ممنوع الوام هستیم و تا اطلاع ثانوی از پرداخت هرنوع وامی خودداری میشود.
البته همانگونه که گفته شد یکی از بانکهای بزرگ دیگر با تشریح مدارک مورد نیاز و مراحل انجام کار وعده اعطای کارت اعتباری متناسب با درآمد متقاضی را میدهد. درهمین زمینه یکی از مسئولان شعب یکی از بانکها که نخواست نامش فاش شود در پاسخ به دلیل بیرغبتی برخی از بانکها در اعطای کارتهای اعتباری گفت: از آنجا که بانکها باید منابع مالی مورد نیاز کارتهای اعتباری را خود تأمین کنند به دلیل کمبود منابع بانکها تمایل چندانی برای ورود به این طرح را ندارند.
به گفته وی البته با توجه به اینکه بتدریج کارتهای اعتباری جایگزین وامهای خرد میشود، درآینده میتوان امیدوار بود که مشکل منابع مالی نیز تاحدودی حل شود چرا که همان اعتباری که هماکنون بهعنوان تسهیلات خرد پرداخت میشود بتدریج به کارتهای اعتباری منتقل میشود.
مدارک مورد نیاز
هرچند تعداد بانکهایی که هماکنون کارت اعتباری مرابحه صادر میکنند چندان زیاد نیست، ولی از میان آنهایی که کارت صادر میکنند، مدارک درخواستی تفاوت زیادی میکند. پیش از این نیز بانک مرکزی در دستورالعمل ابلاغی خود اعتبارسنجی و تأمین وثیقه را به بانکها واگذار کرده است.
مسئول شعبه یکی از بانکهای بزرگ درخصوص مدارک مورد نیاز برای دریافت کارت اعتباری گفت: نامه معرفی محل کار با درج میزان دریافتی حقوق، افتتاح حساب، معرفی یک ضامن کارمند رسمی دولت به ازای هر 10 میلیون تومان تسهیلات مهمترین مدارکی است که باید برای دریافت کارت به شعبه ارائه کرد.
همچنین یکی دیگر از بانکها بررسی گردش مالی سه ماهه قبل متقاضی که نزد شعبه حساب فعال داشته باشد را نیز به مدارک قبل اضافه میکند. به گفته وی بررسی گردش حساب متقاضی، میزان دریافت نوع کارت را مشخص میکند. اما عمده بانکهایی که هماکنون این نوع کارتها را صادر میکنند فاصله زمانی تشکیل پرونده تا دریافت کارت اعتباری را حدود یک ماه اعلام میکنند.
اقساط 400 تا 1/5 میلیون تومانی
همانگونه که اشاره شد میزان وثیقه و ضامن برای ارائه کارتهای اعتباری درهربانک متفاوت است و براساس اعتبارمشتری عمل میشود. ولی به طور کلی اقساط کارتهای اعتباری برنزی 10میلیون تومانی با اقساط 36 ماهه بین 380 تا 400 هزار تومان، کارت اعتباری نقرهای 30 میلیون تومانی ماهانه حدود یک میلیون تومان و کارتهای طلایی 50 میلیونی حدود یک و نیم میلیون تومان در ماه خواهد بود. میزان وثایق مورد نیاز نیز بسته به میزان تسهیلات از سند ملکی، ضامن رسمی و گواهی کسر از حقوق متفاوت است.
تراکنش کارتهای اعتباری در دنیا بیش از 60 درصد
سالهای زیادی از بهکارگیری کارتهای اعتباری در شبکه بانکی دنیا میگذرد به طوری که هماکنون تراکنش این نوع کارتها در دنیا به بیش از 60 درصد رسیده است. این رقم درامریکا بیشتر خریدها با کارتهای اعتباری انجام میشود و خرید نقدی بسیار محدود است. همچنین در اروپا به طور متوسط این عدد بین 25 تا 30 درصد بوده و یک سوم تراکنشها با کارتهای اعتباری است. در کشور همسایه ما ترکیه این میزان 37 درصد بوده این در حالی است که بر اساس آخرین اطلاعات بانک مرکزی و شاپرک این عدد در ایران یک صدم درصد است و ترکیه سه هزار و 700 برابر ما تراکنش کارتهای اعتباری دارد.
180 هزار کارت اعتباری در بانک ملی صادر شد
مدیرعامل شرکت صادرکننده کارتهای اعتباری بانک ملی در خصوص آمارها گفت: براساس آخرین آمار 170 هزار کارت اعتباری برنزی تا سقف 10 میلیون تومان صادر شده است. حدود 8500 کارت اعتباری نقرهای و 4 هزار کارت اعتباری طلایی نیز تاکنون صادر شده است. در مجموع حدود بیش از 180 هزار کارت اعتباری تاکنون صادر شده، علاوه بر این حدود 72 هزار کارت خرید کالای ایرانی صادر شده که در اردیبهشت ماه صادر شدند و همچنان باقی ماندهاند. مجید شکوهی در گفتوگو با ایلنا، در پاسخ به این پرسش که برنامه شما تا پایان سال چیست و تعداد کارتهای صادر شده باید به چه رقمی برسد؟ اظهار داشت: با توجه به اینکه فاکتورهای زیادی در این مورد مؤثرند، نمیتوان در حال حاضر رقم دقیقی را مطرح کرد. وی ادامه داد: اعطای اعتبار از طریق شعب انجام میشود و ما تنها سیستم را پشتیبانی میکنیم و در واقع تصمیم گیرنده نهایی شعب بانک ملی هستند که تابع قواعد و متغیرهای متعددی هستند.