محمد ادریس شهروند قشر متوسط عربستان است که تا پیش از این سالانه یک تا دو سفر تفریحی و خانوادگی به لندن سفر میکرد، اما هم اکنون از خانواده خود خواسته که تا با استفاده کمتر از خودرو هزینه مصرف سوخت خانواده را کاهش دهند.
وی همچنین یک پنل خورشیدی برای تأمین برق آشپزخانه را در منزل خود نصب کرده است تا هزینه برق مردم عربستان را کم کند پیش از این مردم عربستان از جمله ادریس در شرایط اقتصادی مناسبی زندگی میکردند و دولت این کشور نیز سالانه صدها میلیارد دلار از درآمدهای نفتی این کشور را به عنوان یارانه سوخت، آب و برق صرف میکرد، اما کاهش شدید قیمت نفت در بازار جهانی از سال 2014، که اصلیترین منبع تأمین درآمد سعودیها بوده است، دولت این کشور را مجبور به حذف برخی یارانهها در این کشور کرده که به افزایش هزینه زندگی برای اقشار متوسط و ضعیف در این کشور منجر شده است.
هفته آینده عربستان در نشست تولیدکنندگان عمده نفت در الجزایر شرکت خواهد کرد. عربستان در حالی در این نشست حضور پیدا خواهد کرد که به دلیل کاهش شدید قیمت نفت با کاهش رشد اقتصادی و منابع ارزی خارجی خود روبهرو شده و همین عوامل دولت این کشور را بر آن داشته است تا اقداماتی را در راستای تقویت قیمت نفت در بازار جهانی انجام دهند که از جمله این اقدامات توافق اخیر این کشور با روسیه بود.
یکی از اصلیترین دلایل سقوط قیمت نفت در سال 2014، روانه کردن سیل عظیم نفت به بازار جهانی از سوی کشورهای تولیدکننده از جمله خود عربستان بود. تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان طی دو سال گذشته با هدف حفظ سهم خود از بازار جهانی با تمام ظرفیت نفت تولید کردهاند که این مسئله مازاد عرضه نفت موجود در بازار جهانی را تشدید کرده است.
بنا به اعتقاد برخی کارشناسان یکی از گزینههای پیش روی کشورهای نفتی برای بالا بردن قیمت طرح فریز تولید نفت با مستثنی کردن ایران است. علیرغم ادعای ایران مبنی بر تلاش برای رسیدن به ظرفیت تولید نفت پیش از تحریمها این کشور طی چند ماه گذشته افزایش تولید نفت خود را متوقف کرده است. پیشتر نیز عربستان از اجرای هرگونه توافق برای محدود کردن عرضه نفت به بازار جهانی بدون همکاری ایران سر باز زده بود، اما به نظر میرسد با توجه به تشدید فشار بر مردم این کشور سیاست عربستان تغییر میکند.
به طور کلی تخصیص بودجه از سوی دولت سعودی به پروژههای عمومی این کشور از جمله پروژههای ساخت و ساز کاهش یافته است و همین امر شرکتهای فعال در این حوزه اقتصاد عربستان را به شدت با کمبود بودجههای دولتی مواجه کرده و بیکاری در این کشور تشدید شده است.
به نظر میرسد این کاهش هزینهکردهای از سوی دولت عربستان در حال ضربه زدن به قشر متوسط و ضعیف این کشور است. به گفته اریج العاقل کارشناس مؤسسه مشاوره «شون» که برای مردم عربستان خدمات برنامهریزی مالی ارائه میدهد مصرفکنندگان سعودی در شهرهای اصلی این کشور که بخش قابل توجهی از آن کارمند دولت هستند طی ماههای گذشته احتیاط بیشتری برای خریدهای خود اعمال کردند. بسیاری از مردم این کشور سفارش محصولات غذایی کشور خود را کاهش دادند و یا محصولات ارزانتری را سفارش میدهند.
سعودیها با هدف افزایش توان مالی دولت این کشور اختصاص یارانه به سوخت، نیرو و آب را در این کشور کاهش دادند چرا که سال گذشته عربستان با کسری بودجه بسیار بالایی مواجه شد. دولت عربستان همچنین قصد دارد تا با افزایش دریافت مالیات و کاهش حقوق کارکنان عمومی این کشور پول بیشتری را صرفهجویی کند.
این اقدامات باعث شده است که نرخ تورم در عربستان نسبت به سال گذشته دو برابر شده و نگرانی مصرفکنندگان این کشور را نیز تشدید کند. دولت عربستان گزینههای زیادی ندارد چرا که رشد اقتصادی این کشور در سه ماهه نخست سال جاری به 1.5 درصد کاهش یافته است و بر اساس پیشبینی کارشناسان مؤسسه کاپیتال اکونومیکس احتمالاً در سه ماهه دوم سال جاری نیز رشد اقتصادی این کشور نسبت به سال گذشته دو درصد کاهش یابد.
ازسوی دیگر موانع سیاسی مدیریت بحران در عربستان بسیار زیاد هستند چرا که هرگونه اقدام دولت این کشور برای تشدید سیاستهای کاهش هزینه و کاهش حقوق در این کشور میتواند نارضایتیهای عمومی را افزایش داده و ناآرامیهای جدی را ایجاد کند. دولت این کشور با هدف جلوگیری از وقوع هرگونه ناآرامی علیرغم بحران اشتغال در این کشور به بسیاری از بیکاران مزایای بیکاری ارائه داده است.
هم اکنون سعودیها حساسیت بیشتری را نسبت به شرایط اقتصادی این کشور پیدا کردهاند. چرا که دولت عربستان تصمیم دارد تا سال 2020 سهم حقوق کارکنان دولتی را از 45 درصد بودجه سالانه به 40 درصد کاهش دهد. از سوی دیگر دولت سعودی قصد دارد تا یک پنجم از کارکنان دولتی این کشور را اخراج کند.
عماد الماجد معتقد است: ما در حال ورود به یک دوره سخت هستیم و به نظر من رنج خواهیم کشید. وی که دارای دو فرزند است و سال گذشته با دریافت وام اقدام به خرید یک واحد مسکونی کرده است تأکید میکند که عادتهای خرید خود را تغییر داده است.
وی تأکید کرد: اگر شما به یک رفتار خرید معینی عادت کرده باشید چگونه میتوانید آن را محدود کرده و یا خرید برخی اقلام را لغو کنید. این ایده خوبی است اما در عمل برای بسیاری از مردم سخت خواهد بود. بنا به گفته کارشناسان عربستان برای حل مشکلات مالی خود در تأمین بودجه و رفع دیگر بحرانهای اقتصادی در این کشور به قیمت نفت بالای 70 دلار در بشکه نیاز دارد.
در نشست قبلی فریز نفتی کارشکنی عربستان توافق کشورها را با شکست روبهرو کرد اما شرایط کنونی مردم این کشور را نسبت به آینده خود بیشتر نگران کرده است.
ادریس میگوید: من نسبت به مخارج خود بسیار حساستر شدهام چرا که نسبت به آینده بدبین هستم. صحبتهای زیادی در مورد تنوعبخشی به اقتصاد عربستان وجود دارد که به نظر میرسد تنها بر افزایش مالیات از مردم این کشور متمرکز خواهد بود.