بیش از هفت ماه از امضای تفاهم اولیه برای خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس میان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ایرباس می گذرد.
تفاهم نامه ای که تبدیل شدن آن به یک قرار داد رسمی ، مستلزم صدور مجوز دفتر کنترل دارایی های خارجی آمریکا (اوفک) است و تاکنون چندین وعده مختلف درباره زمان صدوراین مجوز داده شده، اما هنوز خبری از این مجوز نیست و در آخرین مورد، اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در روز بیست و نهم شهریور ماه 95 اعلام کرده: ما انتظار داریم (مجوز دولت آمریکا) برای بوئینگ، ایرباس و ای تی آر تا پایان ماه سپتامبر(کمتر از 10 روز دیگر) صادر شود.
وی در ادامه افزود: جدیدترین پیش بینی ما این است که تا پایان سال شمسی جاری قطعا ما شاهد ورود تعدادی از هواپیماهای بوئینگ و ایرباس به کشور خواهیم بود.
پس از این ادعا، خبرگزاری رویترز در بیست و نهم شهریور ماه 95 نوشت " ایران از خرید 6 فروند از هواپیماهایی که قرار بود از ایرباس بخرد، انصراف داد."
این خبرگزاری به نقل از یک منبع ایرانی مدعی شد: هواپیماهایی که ایران از خرید آنها انصراف داده آنهایی هستند که قرار بود در سال 2016 تحویل شوند.
اما قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در روز سی ام شهریور ماه 95 در پاسخ به این ادعا گفت: این انصراف به دلیل کارشکنی های طرف آمریکایی نبوده و علت اصلی آن مطابقت نداشتن نوع هواپیماها از لحاظ فنی با درخواست ما است.
فخریه کاشان ادامه داد: این 6 هواپیما از نوع سنگین و دوربرد هستند که طبق قرارداد برخی از قطعات آنها نظیر صندلی سال 2018 تحویل داده می شدند که چون ما امسال به آن نیاز داشتیم از خرید انصراف دادیم.
اما مطالب مهمی در این پاسخ فخریه کاشان نهفته است، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی درباره مذاکرات بین طرف ایرانی و ایرباس در دوازدهم مرداد 95 گفته بود: « قرارداد خرید هواپیما از ایرباس بیش از 500 صفحه است و به طور مرتب تیم‌های مختلفی از نمایندگان شرکت‌های هواپیما ساز از جمله ایرباس، ATR و سایر شرکت ها به ایران می آیند تا بتوانیم درباره جزییات مذاکرات کنیم. درباره هر یک از این مسائل باید تیم های متخصص و فنی هر دو طرف با یکدیگر به مذاکره بپردازند و درباره هر بند از قرارداد به توافق برسند و بندهای قرارداد را نهایی کنند.»
وزیر راه و شهرسازی در بیست و هشتم شهریور 95 هم در پاسخ به این سؤال که به چه دلیل قرارداد با ایرباس تا پایان ژوئن به نتیجه نرسید؟ درباره دلیل این تاخیر گفت: تنها مشکل موجود در این حوزه اوفک است و بقیه مشکلات حل شده است.
همچنین فرهاد پرورش مدیر عامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز درباره مذاکره کننده کنندگان ایرانی یادآورد شده بود که «خوشبختانه تیم بسیار با تجربه‌ای از ایران در مذاکرات خرید هواپیما حضور دارند و تلاش می‌کنیم که در مذاکرات به بهترین شرایط برای خرید هواپیما دست پیدا کنیم»
حالا مشخص نیست با همه این تفاسیر و با توجه به اعلام وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل ایران ایر، مبنی بر مذاکره تیم های تخصصی و ادعای وزیر راه که تنها مشکل نهایی شدن قرارداد صدور اوفک است، چطور به یکباره 6 فروند از سفارشات آن هم به دلیل عدم تطابق با نیازهای ایران و عدم تحویل صندلی تا سال 2018 کم می شود؟
چطور طی هفت ماه مذاکره مشخص نشده بوده که این هواپیماها با نیاز ایران مطابقت ندارند و ناگهان توسط یک منبع آگاه و رسانه ای غربی، کاهش تعداد سفارشات به ایرباس علنی شده است؟
مطلب دیگر اینکه، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی گفته: « این 6 هواپیما از نوع سنگین و دوربرد هستند که طبق قرارداد برخی از قطعات آنها نظیر صندلی سال 2018 تحویل داده می شدند که چون ما امسال به آن نیاز داشتیم از خرید انصراف دادیم.»
به طور معمول وقتی یک شرکت هواپیمایی، هواپیمای مد نظر خود را به سازنده سفارش می دهد، نوع چیدمان صندلی آن را نیز مشخص کرده و شرکت سازنده، هواپیما را با چیدمان مد نظر شرکت هواپیمایی تحویل میدهد و از گفته قائم مقام وزیر راه و شهرسازی اینطور برداشت می شود که طرف ایرانی، هواپیمای بدون صندلی سفارش داده یا هواپیما را جدا و صندلی را جدا سفارش داده که این مورد بسیار عجیب به نظر می رسد.
قرارداد هواپیماها روی هوا
عباس آخوندی، وزیر راه شهرسازی پیش تر طی مصاحبه ای گفته بود: اولین سری از هواپیماهای جدید ایرباس احتمالا تا اواخر پاییز وارد ناوگان هوایی کشورمان می‌شود.
اما بر اساس ادعای خبرگزاری رویترز، شش فروند هواپیمایی که سفارش آن ها لغو شده، قرار بود تا قبل از سال 2016 تحویل ایران داده شوند.(یعنی تا قبل از دهم دی و آغاز سال 2017 میلادی) و این یعنی، تاکنون وعده وزیر راه و شهرسازی محقق نشده است
هرچند که امیدواریم تا تلاش های وزارت راه و شهرسازی در جهت توسعه حمل و نقل هوایی کشور به بار بنشیند، اما به وضوح عیان است که آمریکا در این فقره نیز نشان داده که قابل اعتماد نیست.
