در چند سال اخیر سرعت و کیفیت پایین و همچنین قیمت بسیار بالای اینترنت در ایران به یکی از دغدغه های اصلی طیف وسیعی از جامعه تبدیل شده است. بیش از 40سال در جهان و نزدیک به 20 سال در ایران از ظهور اینترنت می‌گذرد. در حالی که تمام کشور ها روز به روز به سرعت و کیفیت این پدیده حیاتی می‌افزایند، کشورمان از این قافله عقب مانده و نتوانسته همگام با دیگر کشورها حرکت کند. ایران در حال حاضر به لحاظ سرعت اینترنت و پهنای باند در رتبه 91 جهان قرار دارد و از نظر قیمت و تعرفه های اینترنتی جزو کشور های بالای جدول جهانی است. این در حالی است که کشور های آسیایی از جمله سنگاپور، کره جنوبی و ژاپن بالاترین سرعت اینترنت و همچنین ارزان ترین تعرفه های اینترنتی را در اختیار دارند. جالب است بدانید سرعت اینترنت در کشور هایی نظیر سورینام، سنت لوسیا(کشوری در دریای کارائیب در آمریکای جنوبی)، سیشل، آفریقای جنوبی، پاناما و اکوادور از سرعت اینترنت در ایران بالا تر است.
بیش از 40 سال از ظهور پدیده جدیدی در دنیای اطلاعات با عنوان اینترنت می‌گذرد که می‌توان گفت بیشتر از تمام فناوری های دنیا در لایه های مختلف زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... وارد شده است. اینترنت تاثیرات زیادی روی تمام ابعاد زندگی انسانی گذاشته است، به طوری که حتی کشور های بیشتر توسعه نیافته در حال پی‌ریزی و آماده سازی زیرساخت ها برای بهره برداری عمومی از آن هستند. سبقت روز افزون کشور ها برای بهبود سرعت، کیفیت و قیمت اینترنت به این دلیل است که ضعف و عقب ماندن از این پدیده عقب ماندن از حرکت در سایر ابعاد نظیر سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... است. حدود 30سال از نظریه دهکده جهانی مارشال مک لوهان می‌گذرد؛ نظریه‌ای که جهان را به مثابه یک دهکده کوچک جهانی در نظر می‌گیرد که پدیده اینترنت به کوچک‌تر شدن هر چه بیشتر این دهکده کمک بسیاری کرده است. خلق اینترنت و ظهور آن به سال 1961مربوط می‌شود و دانشمندان در ایالات متحده آمریکا اولین کسانی بودند که از ارتباط میان سیستم های رایانه ای درون سازمانی استفاده کردند. اتصال ایران به شبکه جهانی اینترنت و وب به سال 1933مربوط می‌شود که از آن زمان روند فزاینده ای داشته است. از سال های ابتدایی ورود اینترنت به ایران سرعت اینترنت و بعد ها قیمت آن از موضوعاتی بود که بیشترین تحلیل ها درباره آن صورت گرفت. بر اساس آمارهایی که توسط اتحادیه جهانی مخابرات ارائه شده است در سال 1966تعداد کاربران اینترنت در جهان 36میلیون نفر بوده که از این تعداد کاربران ایرانی دو هزار نفر را تشکیل می‌دادند. تعداد کاربران اینترنت در سال 2005به 15میلیون رسیده است و برآورد های اتحادیه بین‌المللی مخابرات نشان می‌دهد تعداد کاربران اینترنت تا پایان سال 2015 به 2/3میلیارد نفر از هفت میلیارد جمعیت جهان رسیده که تقریبا برابر با نصف جمعیت جهان است. در این گزارش ابتدا به متوسط سرعت اینترنت در ایران و جهان می‌پردازیم، سپس قیمتی را که کاربران جهان برای استفاده از اینترنت می‌پردازند، بررسی می‌کنیم. آماری مربوط به سال 2015 نشان می‌دهد پهنای باند یا همان اینترنتی که در خانه و محل کارمان از آن استفاده می‌کنیم به طور متوسط 23مگابیت بر ثانیه است. بر این اساس کاربران جهانی به ازای دریافت هر مگابیت بر ثانیه 24/5 دلار پرداخت می‌کنند. این در حالی است که متوسط قیمت اینترنت در ایران 95/5دلار به ازای هر مگابیت بر ثانیه است. این نشان می‌دهد میانگین قیمت استفاده از اینترنت در ایران از میانگین جهانی بیشتر است.
کیفیت و سرعت دو جزء جدایی‌ناپذیر اینترنت
تقاضای روز افزون مردم در سال های ابتدایی دهه 80شمسی باعث شد تا دولت های هشتم، نهم، دهم و یازدهم به توسعه روز افزون اینترنت توجه ویژه ای داشته باشند. علاوه بر دولت شرکت های خصوصی نیز در این امر گام های بلندی برداشته اند و این نشان دهنده توجه همه جانبه به اینترنت است. سرعت اصلی ترین شاخصی است که امروز باید به آن توجه داشته باشیم. بر اساس آمار اتحادیه جهانی مخابرات در دسامبر 2012ایران به لحاظ سرعت اینترنت در دسترس کاربران خانگی، در بین 178کشور در جایگاه 164قرار داشت و از بین کشورهای خاورمیانه تنها مصر و سوریه رتبه پایین‌تری داشتند. این آمار در حالی است که ایران پیشرفتی چندین پله ای در سال های اخیر داشته است. رتبه ایران در سال 2015به لحاظ سرعت اینترنت 91بوده است که نشان دهنده پیشرفت چشمگیر در چهار سال اخیر بوده است. البته ایران در حالی در رتبه 91جدول جهانی قرار گرفته که پایین تر از کشورهایی مانند سورینام، سنت لوسیا، سیشل، آفریقای جنوبی، پاناما و اکوادور است. در آخرین رده بندی که مربوط به ماه های پایانی سال 2015است کره جنوبی با رتبه نخست در صدر جدول قرار گرفت و رتبه های بعدی این جدول به ترتیب دانمارک، ایسلند، انگلیس و سوئد هستند. اخیرا معاون فناوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده است که پهنای باند اینترنتی کشور و ظرفیت دسترسی به اینترنت، در سه ساله دولت تدبیر و امید چهار برابر شده است. این آمار نشان دهنده یک حرکت عظیم به سوی بهبود شرایط اینترنتی کشورمان است، اما در کنار سرعت اینترنت، کیفیت اینترنت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. موضوع غیر قابل انکاری است که سرعت اینترنت در ایران طی سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته، اما عدم مدیریت ترافیکی باعث شده تا همواره نارضایتی میان کاربران اینترنتی وجود داشته باشد. پهنای باند اینترنت پایه و اساس بوده و باید به مدیریت ترافیک اینترنتی بپردازیم. اگر ما پهنای باندمان را 10برابر کنیم، اما برای ترافیک اینترنتی مدیریتی مناسب در نظر نگیریم، کندی و نارضایتی کاربران را برطرف نکردیم. به عنوان مثال، در تهران ده ها اتوبان و بزرگراه، مترو، خطوط اتوبوسرانی BRT و چندین امکان دیگر وجود دارد. آیا می‌توانیم بگوییم ترافیک در تهران از بین رفته است؟
دریافت قیمت نجومی برای اینترنت بی‌کیفیت
قیمت یکی از اجزای مهم در استفاده از اینترنت است. همواره شاهد نارضایتی های بسیاری از شهروندان درباره کیفیت و سرعت اینترنت هستیم که نشان می‌دهد ایرانیان با وجود پول خوبی که هزینه می‌کنند و سود سرشاری که به جیب مخابرات و شرکت های خصوصی می‌ریزند خدمات دریافت نمی‌کنند. بر اساس اعلام شرکت مخابرات ایران تعرفه اینترنت غیرحجمی یک مگابایت بر ثانیه ماهانه 25هزار تومان و دو مگابایت 40هزار تومان است. این رقم در اینترنت با حجم شش گیگابایت و سرعت 128کیلوبایت بر ثانیه ماهانه 13هزار و 500تومان است. اگر فرض کنیم در ایران 40میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کنند و هر ایرانی به طور متوسط 15هزار تومان برای اتصال به شبکه اینترنت هزینه می‌کند، ماهانه حدود 400تا 600هزار میلیارد تومان به جیب متولیان اینترنت ریخته می‌شود. مقایسه قیمت اینترنت در ایران با سایر کشورها نیز بیان‌کننده تفاوت‌های محسوس در این زمینه است. در حالی که قیمت اینترنت 128کیلو بیت در ثانیه‌ای ایران بین 10تا 20هزار تومان در ماه هزینه دارد قیمت اینترنت 224مگابیت برثانیه‌ای مالزی تنها حدود 1500تومان در ماه تعیین شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که مثلا قیمت یک سرویس 256کیلوبایتی در ایران تقریبا دو برابر امارات، سه برابر مصر و 12برابر ترکیه است! این بررسی ها در حالی است که ایرانیان چندین برابر بیشتر از کشور های دیگر پول برای اینترنت کند و بی کیفیت می‌پردازند. آنچه امروزه همه ما به آن نیاز داریم سرعت، کیفیت و قیمت مناسب اینترنت است.
