بیژن زنگنه وزیر نفت هفته‌جاری در حاشیه کنفرانسی گازی در جمع خبرنگاران از افزایش حجم صادرات نفت و میعانات گازی ایران به بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه خبر داده است.
بر اساس اعلام مسئولان وزارت نفت حجم صادرات نفت و میعانات گازی ایران در طول دوره پسا برجام با افزایشی دو برابری به ۲.۵ میلیون بشکه در روز رسیده و در طول هفت ماه گذشته قراردادهایی میان شرکت نفت ایران و شرکت‌های ساراس ایتالیا، لوک اویل روسیه، توتال فرانسه، شل و بی پی انگلیس، سپسا و رپسول اسپانیا وهلنیک پترولیوم یونان برای افزایش حجم فروش نفت امضا شده است.
با این وجود بر خلاف رویه حتی سخت روزهای تحریم، این روزها شرکت ملی نفت ایران برای فروش بیشتر نفت دست به دامن دلالان و واسطه‌های معتبر برای بازاریابی و فروش نفت شده و نکته جالب توجه آن است که اولین قرارداد «پورسانتی» برای فروش نفت ایران در بازار چین با یک شرکت سوئیسی امضا شده است.
به عبارت دیگر درحالی کارشناسان امور بین‌الملل شرکت نفت ایران موفق شدند از مزیت لغو تحریم‌ها و تخصص خود برای بازاریابی و افزایش بیش از دو برابری حجم صادرات نفت کشور استفاده کنند که حالا یک شرکت معتبر سوئیسی به نام «ترافیگورا» قراردادی برای دلالی و فروش پورسانتی نفت ایران امضا کرده است.
سیدمحسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در گفتگو با سایت وزارت نفت از امضای قراردادی برای فروش ۲ میلیون بشکه نفت ایران به پالایشگران مستقل چینی با شرکت «ترافیگورا» خبر داده و گفته است: شرکت ملی نفت ایران به دنبال واسطه برای فروش نفت به پالایشگران چینی است.
عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر اینکه شرکت سوئیسی ترافیگورا یک قرارداد کوچک بلندمدت با ایران دارد که برای حمل محموله‌ها به مقاصد خاص حتما باید با ایران هماهنگ کند و تائیدیه دریافت کند، تصریح کرده است: اگر این شرکت در این زمینه موفق عمل کند فروش نفت به پالایشگران چینی از طریق این شرکت انجام می‌شود.
از سوی دیگر سایت وزارت نفت در معرفی شرکت «ترافیگورا» سوئیس نوشته است: «شرکت ترافیگورا پس از ویتول و گلنکور سوئیس، به عنوان سومین معامله‌کننده کالا در جهان، شناخته می‌شود.»
بابک زنجانی جدید از سوئیس آمد؟
چین بزرگترین بازار فروش نفت خام ایران حتی در سخت ترین دوران تحریم‌ها بوده و هم اکنون بالغ بر ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام توسط ایران به این کشور آسیایی وارد می‌شود.
امضای قرارداد با یک شرکت واسطه‌ای سوئیسی برای بازاریابی، فروش و صادرات نفت خام ایران در بازار سنتی چین و با توجه به سطح بالای روابط اقتصادی و سیاسی تهران- پکن با این سوال کارشناسان مواجه شده که آیا «ترافیگورا» سویس در شرایط و دوره لغو تحریم‌ها می‌خواهد همان نقش دلالان نفتی همچون بابک زنجانی که بارها مورد نقد بیژن زنگنه وزیر نفت قرار گرفته است را بازی کند؟ آیا آرامکوی عربستان، شرکت بازاریابی و فروش نفت عراق «سومو»، شرکت‌های ملی نفت کویت و سایر شرکت‌های ملی نفت جهان تاکنون برای بازاریابی فروش نفت خود با شرکت‌های واسطه‌ای همچون «ترافیگورا» قرارداد امضا کرده‌اند؟
جزئیات قرارداد پورسانتی فروش نفت ایران
سیدمحمدعلی خطیبی مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت درباره امضای قرارداد دلالی با شرکت «ترافیگورا» سوئیس برای بازاریابی و فروش نفت ایران به پالایشگران چینی، گفت: تاکنون شرکت ملی نفت ایران هیچگونه قراردادی با واسطه‌ها و دلالان حتی معتبر برای فروش نفت حتی در دوران ساخت تحریم امضا نکرده و همواره فروش نفت به صورت مستقل بین ایران و مصرف کنندگان واقعی که همان پالایشگاه‌ها هستند، امضا می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه حتی قرارداد فروش نفت با بابک زنجانی هم توسط شرکت ملی نفت ایران در دولت دهم امضا نشد و شرکت نیکو این قرارداد را امضا کرد، تصریح کرد: به عبارت دیگر در آن ایام که فشار تحریم‌ها روز به روز افزایش می‌یافت شخصا به عنوان مدیر وقت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران حاضر به امضای قرارداد فروش نفت با بابک زنجانی نشدم و در نهایت نیکو به جای شرکت نفت قرارداد را امضا کرد.
خطیبی از امضای قرارداد با «ترافیگورا» به عنوان اولین قرارداد «بازاریابی نیابتی» و یا همان دلالی شرکت ملی نفت ایران دست کم در طول چند دهه اخیر یاد کرد و افزود: برخی از آقایان با امضای قراردادهای دلالی برای فروش نفت قصد دارند که صنعت نفت را به دوران پیش از ملی شدن بازگردانند که دلالان و واسطه ها بازیگر اصلی فروش و صادرات نفت ایران بودند.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با بیان اینکه چین بازار سنتی ایران بوده و حتی در سخت ترین شرایط تحریم هم واردات نفت از ایران را متوقف نکرده است، بیان کرد: سیاست شرکت ملی نفت دست کم در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی فروش نفت به مصرف کنندگان و پالایشگران واقعی بوده و تا آنجایی که به یاد می‌آورم تاکنون قراردادی با دلالان و واسطه‌ها آن هم برای فروش نفت در بازاری همچون چین امضا نشده است.
نماینده سابق ایران در هیات عامل اوپک با یادآوری اینکه شرکت «ترافیگورا» سوئیس محض رضای خدا اقدام به بازاریابی و فروش نفت ایران نمی‌کند، تاکید کرد: قطعا در قراردادی که با شرکت نفت امضا کرده حق پورسانتی برای فروش هر بشکه نفت ایران دیده شده است.
وی با بیان اینکه به عنوان مثال اگر هم اکنون هر بشکه نفت خام ایران در بازار ۴۵ دلار به فروش برسد این شرکت سوئیسی مطابق با توافق انجام شده با مسئولان شرکت نفت ایران حق پورسانتی چند دلاری برای بازاریابی و فروش نفت کشور دریافت خواهد کرد، تاکید کرد: کارشناسان امور بین‌الملل شرکت نفت نخبه هستند و زمانی که حجم صادرات نفت در مدت چند ماه دوره پسا برجام، چند صد هزار بشکه افزایش می‌یابد چه دلیلی برای امضای قرارداد دلالی با یک شرکت سوئیسی آن هم در بازار چین وجود دارد؟
دلالان بازار نفت ایران را خراب می‌کنند
خطیبی در ادامه با بیان اینکه ورود و نفوذ دلالان به قراردادها و بازارهای سنتی صادرات نفت خام ایران خطرناک است، گفت: هند، چین، ژاپن، کره جنوبی و چندین کشور دیگر بازارهای سنتی ایران بوده و حضور یک دلال و فروش پورسانتی نفت قطعا برای سایر پالایشگران و خریدران نفت یک تهدید خواهد بود و سایر قراردادهای فروش نفت ایران را خراب می‌کند.
وی با بیان اینکه هم اکنون سیاست وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران فروش نفت خام به هر قیمتی است، در پاسخ به این پرسش مهر که آیا سایر شرکت‌های معتبر دولتی نفت جهان همچون آرامکوی عربستان هم برای فروش نفت قرارداد با شرکت‌های دلال همچون «ترافیگورا» سوئیس امضا می‌کنند؟ توضیح داد: بعید است، تا آنجایی که در طول چند سال فعالیت در بالاترین سطح وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران یاد دارم تاکنون قراردادی بین شرکت‌های دولتی نفت جهان با دلالان برای فروش نفت نشنیده‌ام و معمولا در سطح شرکت‌های دولتی جهان امضای قرارداد فروش نفت با دلالان ممنوع است.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت نفت با تاکید بر اینکه افزایش حجم صادرات نفت خام خوب است اما نه به هر قیمتی، خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی که تحریم‌ها تقریبا لغو شده و محدودیت‌ها مثل گذشته نیست مسئولان شرکت ملی نفت ایران باید درباره دلایل امضای قرارداد فروش نفت با شرکت «ترافیگورا» توضیحات مستند و منطقی ارائه کنند.
