گروه صنعتی ایران خودرو حضور در بازار جهانی و کسب سهم بازار برای بنگاه‌های اقتصادی را یک ضرورت می‌داند و مانند هر بنگاه بزرگ دیگری در تبیین چشم‌انداز خود، ماموریت تغییر موقعیت از یک بنگاه محلی به بنگاهی در سطح جهانی یا منطقه‌ای را برای خود قائل است.
تولید محصول در پایگاه‌های خارج از کشور و صادرات محصول کامل را دو روش صادراتی ایران خودرو است. در حال حاضر تنوع تولید محصول در پایگاه‌های خارج از کشور و صدور محصول تولید شده با برند ملی ایران خودرو افزایش یافته که نشان دهنده استفاده بهینه از سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته درخارج از کشور است. هم اکنون پس از 15 سال از شروع ساخت خودروی ملی، در عرصه صدور محصولی به نام سمند راه موفقیت در صنعت خودروسازی را طی کرده و صنعت خودروسازی ایران توانسته با صدور خودروی ملی و قطعات در بازار جهانی نامی از توان ملت ایران را به ثبت برساند و درکنار بخش‌های دیگر صنعت، توسعه یافتگی را تجربه کند.
تثبیت حضور در بازارهای هدف صادراتی و توسعه بازارهای جدید از راهبردهای ایران خودرو در توسعه صادرات و توسعه محصول جدید است که افزایش ظرفیت‌های تحقیق و توسعه در زمینه پلت‌فرم، محصول و قوای محرکه از الزامات دستیابی به این راهبرد است.
افزایش کارایی شبکه توزیع از طریق استفاده حداکثری از ظرفیت‌های ایجاد شده در توزیع، فروش و سایت‌های تولیدی و توسعه شبکه فروش و خدمات پس از فروش از راه توسعه کمی و بهبود کیفیت نمایندگی‌های فروش خارج از کشور از رویکردهای ایران خودرو در توسعه بازار خارجی است. به این موارد باید اخذ و تمدید استانداردهای بازارهای هدف و برندسازی از راه ترویج و توسعه برند ایکو در سطح منطقه‌ای و جهانی را افزود. گروه صنعتی ایران خودرو در هر بازار هدف، بسته به سلایق، نیاز ها، رقبای آن بازار و عوامل دیگر یک یا چند خودرو را به عنوان محصول صادراتی تعریف کرده است. برای حضور مستمر در بازارهای هدف، ایجاد تنوع درسبدمحصولات صادراتی، حفظ برند ملی و مونتاژ خودرو های رانا، دنا و سورن در سایت های فرامرزی در دستور کار قرار دارد.
توسعه راهبردهای بین المللی
گروه صنعتی ایران خودرو راهبرد خود در همکاری با شرکای خارجی را به صورت برد – برد تعریف کرده است. توسعه مدل همکاری مولتی برند و تغییر استراتژیک در سهم سبد محصولات در همکاری با شرکا و افزایش توان چانه زنی در نحوه و چگونگی همکاری ها با تاکید بر بالانس ارزی از جمله راهبردهای اصلی ایران خودرو در همکاری با شرکای خارجی است. تغییر در مدل همکاری ها از CKD کاری به سرمایه گذاری طرف خارجی در کل زنجیره ارزش خودرو و تکمیل سبد محصولات در کلاس های متفاوت و مورد نیاز در بخش های مختلف بازار نیز از دیگر راهبردهای ایران خودرو در سطح همکاری های بین المللی به شمار می رود.
برنامه صادرات ایران خودرو در سال 95
گروه صنعتی ایران خودرو درسال جاری برنامه صادرات 20 هزار دستگاه از محصولات به بازار های هدف را در دستور کار قرار داده است. 30 درصد صادرات ایران خودرو به کشورهای آسیای میانه و قفقاز (CIS) خواهد بود که تعداد 6 تا 9 هزار دستگاه هدف گذاری شده است. بخش دیگر صادرات محصولات ایران خودرو به کشور عراق است که علاوه بر خودروی سواری به صورت قطعات منفصله، صادرات کامیون به صورت آماده نیز برنامه‌ریزی شده است. صادرات به تونس و احیای سایت ونزوئلا از دیگر برنامه های امسال ایران خودرو در بخش صادرات است. ورود به بازار روسیه نیز از اهداف صادراتی این شرکت است که امیدوار است در این بخش نیز موفق عمل کند.
ظرفیت تولید در سایت های خارج از کشور
ایران خودرو در شش پایگاه تولیدی در فراسوی مرزها از جمله بلاروس، روسیه، عراق، سنگال ونزوئلا ظرفیت تولید 63 هزار دستگاه خودرو را در سال دارد. استراتژی معاونت صادرات ایران خودرو، فعال سازی و تولید محصولات جدید در این سایت ها است و بر همین پس از چند سال توقف، تولید در سایت سیامکو سوریه از سر گرفته شده است. سایت سیامکو از ماه‌های آخر سال 94 راه‌اندازی شده و محموله‌هایی نیز به این سایت ارسال شده است. براساس برنامه در سال جاری نیز تولید دوهزار دستگاه از محصولات ایران‌خودرو از جمله رانا، دنا و سورن در سایت سیامکو پیش‌بینی شده است.
درزمینه سایت ایران خودرو در آذربایجان، ایران خودرو هیچ گونه سرمایه گذاری در آذربایجان انجام نخواهد داد و مشارکت به صورت ارائه خدمات فنی و مهندسی برای راه اندازی خط مونتاژ خواهد بود. پیش از این، صادرات ایران خودرو به صورت محصول آماده و کامل صورت می گرفت و با توجه به استقبالی که مردم آذربایجان از محصولات ایران خودرو داشتند، راه اندازی خط مونتاژ در این کشور برنامه ریزی شد. تولید سمند، سورن و رانا از برنامه تولید در بخش اول همکاری های دو طرف است. همچنین طبق مذاکرات صورت گرفته تولیدخودروهای تجاری برای ناوگان حمل و نقل شهری در آذربایجان نیز پیش بینی شده است.
تولید بدون سرمایه گذاری
در سال های گذشته، ایران خودرو در برخی از کشورها به سرمایه گذاری و راه اندازی خط تولید اقدام کرده است. در برخی از سایت ها که با سرمایه گذاری مستقیم ایران خودرو تاسیس شد، در سایه بی ثباتی‌های سیاسی و شرایط خاص این کشورها، تولید به حالت نیمه تعطیل درآمد و یا این که متوقف شد. هرچند در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر بازگشایی و از سرگیری تولید در این سایت ها منتشر شده اما راهبرد ایران خودرو در زمینه تولید در سایر کشورها تغییر کرده و به سمت تولید بدون سرمایه گذاری مستقیم حرکت می‌کند.
نزدیک ترین مثال در این زمینه راه اندازی خط تولید در کشور الجزایر بدون سرمایه گذاری مستقیم و صرفا با ارایه خدمات مهندسی و فنی است و به این ترتیب ایران خودرو خود را از چالش های احتمالی ناشی از شرایط سیاسی و اجتماعی کشورهای هدف مصون نگاه داشته و آینده صادرات محصولات خود را تضمین می کند.
پارس پلیس در ترکمنستان
گروه صنعتی ایران خودرو صادرات محصولات تجهیز شده به کشور ترکمنستان را با هدف افزایش سهم بازار کشورهای CIS آغاز کرد. در راستای اقدام و عمل به اقتصاد مقاومتی یکی از برنامه های ایران خودرو افزایش سهم در بازار کشورهای آسیای میانه و قفقاز از طریق اتحادیه گمرک این کشورها است و بر همین اساس صادرات به کشورهای ترکمنستان، بلاروس و راه اندازی سایت آذربایجان و قزاقستان را در دستور کار قرار داده است. برمبنای قراردادی که با وزارت کشور ترکمنستان منعقد شده تامین 200 دستگاه خودروی پلیس این کشور توسط ایران خودرو صورت می گیرد که در صورت تایید، تامین ناوگان مورد نیاز پلیس ترکمنستان از سوی ایران خودرو ادامه خواهد یافت. ترکمنستان از کشورهای مشترک المنافع است که ایران خودرو آن را به عنوان دروازه ای برای صادرات به کشورهای منطقه به شمار می آورد.
صادرات ایران خودرو در سال 94
شرکت ایران خودرو طی سالهای 1385 الی 1394، حدود 234 هزار خودرو به بازارهای هدف صادر کرده که بیش از 103 هزار دستگاه خودرو آن سمند بوده است. مهم‌ترین بازار صادراتی ایران کشور عراق است. این شرکت در سال 94 ،10 هزارو 361 دستگاه انواع خودرو صادر کرده است. گروه صنعتی ایران خودرو موفق به کسب تاییدیه موسسه استاندارد تونس برای صادرات رانا به این کشور شد.
کلام آخر
خودروسازان خارجی در بازارهای صادراتی جهانی رقابتی سخت دارند و هر یک تلاش دارند با افزایش کیفیت و بالابردن امکانات و کاهش قیمت، مشتریان بیشتری را جذب کنند و توان رقابتی خود را بالا ببرند. ایران پس از جلب مشارکت‌های بین‌المللی با انجام مطالعات در بازار و با شناسایی رقبا، استانداردها و نیاز کشور هدف می‌تواند خودروهای متناسب با تقاضا ارائه کند تا در کنار رقبای دیگر، تداوم صادرات امکان‌پذیر باشد.
