در حال حاضر سبد اصلی صادرات نفت کشور شامل هشت نوع نفت سبک تا نفت خام های سنگین بوده، با این وجود به دلیل افزایش ظرفیت تولید انواع نفت خام های سنگین در صنعت نفت، ایران تولید نفت خام سفارشی را در دستور کار قرار داده است.
به عبارت دیگر با بهره‌برداری از طرح‌های جدید افزایش ظرفیت تولید نفت از میادینی همچون آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یادآوران و یاران شمالی ظرفیت تولید انواع نفت خام‌های سنگین ایران افزایش می‌یابد.
بر این اساس نفت خام‌های سنگین و فوق سنگین جدید یاران با API کمتر از ٢٠ درجه می‌تواند به عنوان ابزاری جدید برای نفوذ در بازارهایی همچون چین، هند، ژاپن و اروپا باشد که دارای سیستم پالایشی این نوع نفت خام هستند.
از سوی دیگر، استفاده از نفت خام سبک و میعانات گازی در پالایشگاه‌ها به منظور تولید فرآورده‌های نفتی با هدف صرفه جویی در سرمایه گذاری‌ها از جمله رویکردهای تأثیرگذار در راستای حفظ و گسترش جایگاه ایران در بازار نفت و استفاده بهینه از تحولات در حال جریان در سطح جهانی و همسو با سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی است.
با این سیاست جدید ایران قصد دارد تا در بازار جدید نفت دور جدید رقابت را با کشورهایی که نفت خام سنگین و فوق سنگین کمتری را در اختیار دارند شامل عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی و روسیه آغاز کند.
در شرایط فعلی حجم صادرات نفت خام ایران به حدود ۲ تا ۲.۱ میلیون بشکه در روز رسیده است که در صورت اجرای طرح جدید در کنار مشتریان سنتی، امکان جذی مشتریان جدید در بازار برای صنعت نفت وجود دارد.
جزئیات تولید نفت سفارشی در ایران
سیدپیروز موسوی در تشریح جزئیات تولید نفت خام سفارشی در ایران، گفت: با مشارکت با یک شرکت اروپایی پیش بینی می‌شود طرح تولید نفت سفارشی در پایانه‌های نفتی ایران تا دو سال آینده اجرایی شود.
مدیرعامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران درباره زمان اجرایی شدن طرح تولید نفت سفارشی در پایانه های نفتی کشور، تصریح کرد: در اجرای این طرح، یک شرکت اروپایی مشارکت دارد که پس از تحقق آن، از طریق امتزاج و ترکیب انواع نفت، نفت خام مورد نظر مشتری، تولید و تحویل داده می‌شود.
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه برای ایجاد و بهره برداری از این طرح، علاوه بر شرکت‌های اروپایی، پژوهشگاه صنعت نفت هم همکاری دارد، یادآور شد: از مزیت‌های پایانه‌های نفتی برتر در جهان این است که بتواند نفت مورد نظر مشتری را تولید و تحویل دهد.
هر کدام از پالایشگاه‌های جهان برای پالایش نوع خاصی از نفت خام ساخته شده‌اند به طوری‌که برای پالایش نفت خامی که ترکیبات آن تغییر کرده باشد، باید سامانه‌ها و تجهیزات استفاده شده در پالایشگاه تغییر کند که اجرای آن، هزینه سنگینی را تحمیل می‌کند.
بر این اساس، توانایی پایانه‌های نفتی برای تولید نفت خام سفارشی و تحویل نفت مورد نظر پالایشگاه، ویژگی ممتازی به شمار می‌رود که پالایشگاه ها از آن استقبال کرده و اجرای آن مشتریان زیادی را به سوی خود جلب می‌کند.
این کار معمولا با اختلاط نفت‌های خام مختلف انجام می‌شود؛ به عنوان نمونه امکان پالایش نفت فوق‌سنگین در هر پالایشگاهی وجود ندارد و برای فرآورش، لازم است با نفت سبک‌تر یا حتی میعانات گازی مخلوط شده و نفت خامی با کیفیتی مشخص، تولید شود.
ایران دارای ده‌ها چاه نفتی دریایی خشکی و دریایی است که انواع مختلف نفت سبک، سنگین، ترش و شیرین را تولید می‌کنند؛ بر این اساس، ظرفیت گسترده ای در کشور برای ترکیب انواع نفت خام و تولید نفت خام سفارشی پالایشگاه های جهان وجود دارد.
