معاهده گازی بین ایران و پاکستان باقی مانده از معاهده سه جانبهای با عنوان "صلح" بود که هند از آن کنارهگیری کرد، اما پاکستان تعهد دارد که عملیات لولهگذاری را در سال 1391 آغاز کرده و دو سال بعد از آن در سال 1393 به پایان برساند و پس از آن صادرات گاز طبیعی از ایران به مقصد کراچی آغاز شود.
با این وجود پس از گذشت چهار سال هنوز اقدامی از سوی پاکستان در مورد خط لوله گازیاش با ایران صورت نگرفته است اگرچه که در ایران بخش زیادی از این خط که مربوط به خط لوله هفتم سراسری صورت گرفته است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز درباره وضعیت این خط میگوید که ایران برای تکمیل خط لوله سراسری هفتم منتظر تصمیمگیری پاکستانیها نمیماند تکمیل این خط به مقصد زاهدان به منظور گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان از اولویتهای شرکت گاز است.
به گفته عراقی با اعلام آمادگی از سوی پاکستان برای دریافت گاز ایران طی حدود 6 ماه آماده آغاز صادرات گاز خواهد بود.
اما ایران که در پی افزایش ظرفیت صادرات گاز خود به ویژه به کشورهای همسایه از طریق خط لوله است هنوز تصمیم ندارد برای تاخیر دو ساله پاکستان جریمهای تعیین کند و عراقی میگوید اگرچه طبق قرارداد گازی میان دو کشور، پاکستان بابت عدم برداشت گاز از خط لوله باید جریمه پرداحت کند، تصمیم گیری در مورد این مسائل مربوط به دولت میشود و وزارت نفت در این زمینه تابع دستور دولت است.
رقبای گازی ایران در پاکستان
در میانه اهمال های پاکستانیها، ایران برای رساندن گاز خود به کراچی رقبای زیای نیز دارد، یکی از مهمترین این رقبا خط لوله تاپی است، خط لولهای که از مبدا ترکمنستان گاز را به سه کشور افغانستان، پاکستان و هند میرساند و بنابراین ترکمنستان را به یکی از بازیگران اصلی منطقه در زمینه تامین گاز تبدیل میکند.
روسیه نیز رقیب دیگری است، اگرچه اروپا مقصد اصلی گاز روسیه به شمار میرود اما این کشور تلاش دارد نقشی نیز در تامین گاز خاور میانه داشته باشد، نقشی که البته تاپی آن را به شدت کمرنگ کرده است.
ال.ان.جی بازاری است که ایران به شدت از آن دور مانده اما تامینکننده بخشی از گاز پاکسان و با وجود گران بودن نسبت به گاز طبیعی، رقیب ایران در بازار تامین انرژی پاکستان است.
پاکستان اولین ترمینال ال.ان.جی اش را در بندر قسیم راهاندازی کرده است و در حال ساخت دومین ترمینال است، این امر پای رقبای دورتر صادرکننده گاز را برای ایران به این بازار همسایه باز میکند.
حال باید دید پاکستانیها چقدر برای خرید گاز از ایران طبق آنچه عراقی میگوید با هدف تنوعبخشی به منابع انرژیاش جدی است تا قراردادی را که تا کنون باید برای آن جریمه میپرداخت به مرحله اجرا برساند.