با وجود گذشت نزدیک به دو ماه از اجرایی شدن برجام هنوز مشکل مراودات بانکی ایران با دنیای خارج حل و فصل نشده است.
تحریم های بانکی مهمترین بخش تحریم های غرب علیه ایران بود که مبادلات تجاری ایران را تحت تاثیر قرار داده و هزینه های نقل و انتقال کالا را برای تجار ایرانی افزایش داده بود.
گشایش ال سی یکی از حوزه هایی بود که در چارچوب تحریم های بانکی محدود شده بود و بنا بر اعلام مقامات دولت یازدهم، نخستین گشایش در مبادلات بانکی ایران، آزاد شدن گشایش ال سی بود به طوری که رئیس جمهور محترم در نخستین روز اجرایی شدن برجام از گشایش 1000 ال سی آن هم در روز تعطیل خبر داد.
با مطرح شدن تردیدها در این خصوص سایر مقامات دولتی برای تایید اظهارات رئیس جمهور آستین بالا زدند و رئیس کل بانک مرکزی بر این موضوع صحه گذاشت.
اما چه گشایش 1000 ال سی یک روز پس از اجرای برجام درست باشد یا نه اکنون که حدود دو ماه از اجرای توافق هسته ای گذشته است در خوش بینانه ترین حالت می توان گفت مبادلات دلاری ایران با بانک های خارجی هنوز برقرار نشده است و به تبع آن گشایش ال سی دلاری برای تجار ایرانی همچنان دور از دسترس مانده است.
بر اساس توافق هسته‌ای همه بانک‌های خارجی (به‌جز بانک‌های آمریکایی) می‌توانند با ایران تعامل داشته باشند به‌شرطی که در تبادلات دلاری با ایران به‌طور غیرمستقیم از سیستم بانکی آمریکا استفاده نکرده باشند.
این شرط اساس لغو تحریم بانکی ایران را زیر سؤال برده است. با وجود تضعیف موقعیت دلار در اقتصاد جهانی همچنان این ارز به عنوان ارز هژمون در جهان شناخته می شود و آمارها نشان می دهد 90 درصد گردش روزانه 4 تریلیون دلاری پول در جهان با این ارز انجام می گیرد. همچنین سهم دلار از ذخایر ارزی در جهان 68 درصد برآورد شده است.
با توجه به جایگاه غالب دلار در اقتصاد جهانی باید گفت مستثنی کردن آن در تعاملات بانک های ایرانی با دنیای خارج(هرچند با قید منشا گرفتن از سیستم بانکی آمریکا) شرط غیر منطقی و نامعقولی بوده است که طرف های مذاکره کننده ایرانی در جریان مذاکرات به آن تن داده اند.
بانک‌های بزرگ خارجی دارای مراودات گسترده و پیچیده با شبکه بانکی آمریکا هستند و تفکیک مبادلات دلاری آن ها با آمریکا با مبادلات دلاری این بانک ها با ایران کار پیچیده ای است که این موضوع و جریمه های میلیاردی که در دوران تحریم پرداخته اند باعث شده است آن ها از خیر مراوده با ایران بگذرند.
به هر حال تا الان حتی یک ال سی دلاری هم پس از برجام گشایش نشده است و مقامات دولتی که گویا از برقراری مبادلات دلاری ایران با دنیای خارج ناامید شده اند ادعا کرده اند تحریم ال سی دلاری ربطی به توافق هسته ای ندارد بلکه مربوط به تحریم های اولیه آمریکا می باشد.
ناصر همتی مدیرعامل بانک ملی ایران دو روز پیش تایید کرده است که ال سی دلاری هنوز تحریم است. نماینده بخش خصوصی نیز از عادی نشدن روابط بانکی ایران خبر داده است. پدرام سلطانی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در این باره گفت: سوئیفت برای تمامی بانک‌های ایرانی برقرار شده است اما عدم‌حصول نتیجه برای تعریف کارگزاری تا امروز به‌دلیل وجود برخی موانع در تحریم‌های اولیه ایالات متحده آمریکا است.
مدیر بانک ملی ابوظبی بزرگترین بانک امارات با اشاره به خودداری بانک‌ها از برقراری ارتباط با ایران گفت: «تحت شرایط جدید هیچ بانکی نمی‌تواند با ایران مبادلات دلاری داشته باشد.
در تازه ترین موضع گیری، رئیس دفتر رئیس جمهور دیروز در نشست فعالان اقتصادی در لندن به وجود ابهام در ترتیبات لغو تحریم بانکی ایران اذعان کرد و خواستار ایجاد شفافیت و تفکیک بین تحریم های اولیه آمریکا و تحریم های ثانویه شد.
در حالی که مقامات آمریکا با سکوتی شیطنت آمیز اقدامی در جهت رفع این ابهام انجام نمی دهند نهاوندیان برای حل این مشکل خواستار کمک دولت انگلیس شده است.
وی گفت: باید شفافیت بیشتری در زمینه اعمال تحریم های مالی ثانویه آمریکا به وجود آید تا بانک های غیرآمریکایی بتوانند به صورت آزادانه با ایران همکاری کنند. ما باید شاهد تسهیل روابط بانکی در زودترین زمان ممکن و به کامل ترین نحو ممکن باشیم و لندن می تواند این کار را انجام دهد.
