وقتی ایران در تولید ایرباس مشارکت می‌کند

بر اساس این گزارش تعداد هواپیماهای خریداری شده از ایرباس ابتدا 114 فروند و سپس 118 فروند اعلام شد، اما اندکی بعد تعداد این هواپیماها به 138 فروند افزایش یافت و آنطور که اخیرا وزیر راه وشهرسازی اعلام کرده قرارداد خرید 138 هواپیما منعقد شده است.

عباس آخوندی با بیان اینکه خرید هواپیما به منظور نوسازی صنعت هواپیمایی صورت گرفته است، گفته که  که در گام اول دو قرارداد بزرگ برای نوسازی ناوگان هوانوردی ایران بسته شد که اولین قرارداد با ایرباس برای تحویل 118 فروند هواپیما با شرایط اجاره به شرط تملیک و با مبلغ حدوداً 10.5 میلیارد یورو است.

به گفته او این 118 فروند هواپیمای ایرباس شامل 45 ایرباس سری ای 320، 45 ایرباس ای 330، 16 ایرباس سری ای 350 و 12 ایرباس سری ای 300 است.

وی همچنین قرارداد دیگر امضا شده را با شرکت ای‌تی‌آر (شرکت فرانسوی-ایتالیایی) برای خرید 20 فروند هواپیمای جت ملخی با ظرفیت 70 نفر عنوان و اعلام کرده که این نوع هواپیما می‌تواند تمام فرودگاه‌های کوچک و متوسط ایران را پوشش دهد.

اما اکنون که پس از سالها ایران موفق به انعقاد قرارداد برای بهبود وضعیت ناوگان هوایی خود کرده، برخی نسبت به این موضوع انتقاد کرده و بر این باورند که مشکل صنعت هوایی ایران با نوسازی ناوگان بهبود نخواهد یافت.

عده ای از منتقدان با بیان اینکه قرارداد با ایرباس بیش از آن که به سود اقتصاد ایران باشد به نفع اقتصاد فرانسه است و شرکت‌های آنها را از ورشکستگی می‌رهاند، اعلام کرده اند که این همه پول را از کجا می‌آورند.

انتقاد دیگر این است که این گونه قراردادها با اقتصاد مقاومتی سازگار نیست چون به جای تولید و صادرات، مبتنی بر واردات است.

منابع خرید هواپیما چگونه تامین می شود؟

اما این در حالی است که آنطور که وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده تأمین مالی اولیه این قراردادها توسط دو شرکت ایرباس و ای‌تی‌آر است که باید 85 درصد منابع اولیه را تأمین کرده و 5 درصد دیگر از منابع مالی اروپایی شرکت سازنده و فروشنده تأمین می‌شود، از این‌رو وزارت راه و شهرسازی برای این هواپیما از بانک مرکزی و دولت تضمین مالی نداشته و منبع بازگشت این خرید نیز عملیات هواپیما است. یعنی کل پول از محل عملکرد هواپیما برمی‌گردد و تضمین خود هواپیماست و دولت ایران هیچ تضمین رسمی از سوی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد عرضه نکرده است.

 نوسازی ناوگان هوایی ضرورت داشت؟

 درباره این انتقادات و خرید هواپیماهای جدید، حمیدرضا پهلوانی، رییس سازمان هواپیمایی کشوری در دولت دهم، بر این باور است که همانطور که بارها در گذشته اعلام شده ناوگان هوایی ایران نیاز به نوگرایی دارد و همواره مردم نسبت به سن بالای ناوگان هوایی ایران انتقاد داشته اند.

وی با بیان اینکه اکنون میانگین سن ناوگان 22 سال است، تصریح کرد: ورود هواپیماهای جدید مولفه های جدید ایجاد می کند به گونه ای که میانگین تعمیر و نگهداری و مصرف قطعات به حداقل می رسد.

رییس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری درباره ورود هواپیماها توسط دولت و به منظور استفاده در ایران ایر، خاطرنشان کرد:باید توجه کنیم که ایران ایر حمل کننده پرچم ایران است و در این شرایط مولفه های اقتصادی حرف دوم را می زند، به عبارت دیگر باید این شرکت هواپیمایی ناوگانی در اختیار داشته باشد که متناسب با آبروی جمهوری اسلامی ایران باشد.

پهلوانی با بیان اینکه در گذشته سرمایه گذاران اعلام می کردند که آزاد نبودن قیمت بلیت از سرمایه گذاری در صنعت جلوگیری می کند، تاکید کرد:با ورود ناوگان هوایی جدید توسط بخش خصوصی قیمت بلیت هواپیما افزایش خواهد یافت و این در حالی است که قشر خاصی توان پرداخت هزینه سفرهای هوایی را دارند.

رییس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به اینکه اکنون حدود 40 درصد سفرهای هوایی توسط سازمان ها و نهادهای دولتی انجام می شود، اظهار کرد:در واقع این 40 درصد می تواند گارانتی برای شرکت های هواپیمایی باشد به گونه ای که مطمئن باشند برای صندلی های پروازی آنها مسافر وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه اکنون این هواپیماها برای شرکت هواپیمایی ایران ایر که دولتی است وارد می شود، خاطرنشان کرد:شرایط فعلی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی تا حدودی پیچیده است زیرا قیمت نفت کاهش یافته و محدودیت وجود دارد.

پهلوانی افزود:در سال 91 در جلسه ای به مدیران شرکت های هواپیمایی اعلام شد که شرایط برای ورود 20 فروند ایرباس 320 فراهم شده اما ایرلاین ها از این موضوع استقبال نکردند چرا که امکان افزایش قیمت بلیت وجود نداشت واکنون هم که قیمت آزاد شده اگر در مقابل ورود ناوگان جدید قیمت بلیت ها افزایش یابد همه اقشار توان تامین هزینه سفر هوایی را ندارند.

سرمایه گذار خارجی می آید؟

 وی در ادامه درباره ورود سرمایه خارجی به صنعت هوایی کشور اظهار کرد:باید برای ورود سرمایه گذار خارجی امنیت فراهم باشد و شاید بتوان گفت که امنیت حرف اول را می زند برای اینکه سرمایه هویت یابد باید در امنیت باشد واکنون با اتفاقاتی که در عرصه بین المللی رخ داده امنیت سرمایه گذار فراهم می شود.

پهلوانی با بیان اینکه اکنون فضای کسب وکار در ایران مساعد نیست، گفت:باید نگاه استراتژیک اقتصادی وجود داشته باشد و در چنین شرایطی اگر واقعیت های اقتصاد کلان مبنا قرار بگیرد می توانیم رو به جلو حرکت کنیم و فضا را بهبود بخشیم.

بر اساس این گزارش علاوه بر نوسازی ناوگان هوایی ایران با ورود هواپیماهای جدید ظاهرا در قراردادی که با ایرباس منعقد شده ایران نه تنها از این شرکت فرانسوی هواپیما خریداری می‌کند که حتی می‌تواند در جریان ساخت هواپیماهای ایرباس نیز مشارکتی جدی داشته باشد.

آنطور که رییس جمهور در مراسم گرامیداشت پنجاه و پنجمین سالگرد تاسیس ایران ایر اعلام کرده، مدیرعامل ایرباس رسما موافقت کرده که ایران را در جریان ساخت هواپیماهای جدید سهیم کند و حتی بنا شده تجهیزات فنی ایران در حوزه بال و بدنه هواپیما نیز از سوی شرکت ایرباس مورد استفاده قرار گیرد.

در صورتی که این وعده عملی شود، ایران در حوزه صنعت حمل و نقل هوایی وارد دوران جدیدی خواهد شد و می تواند رشد چشمگیر را در این بخش تجربه کند.