در کنار کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ژاپن هم یکی از بازارهای سنتی و استراتژیک نفتی ایران در دوران پساتحریم به شمار می‌رود و آمارهای جدید از ثبت بالاترین میزان فروش نفت ایران به پالایشگران ژاپنی در سایه رقابت کشورهای عربی عضو اوپک حکایت دارد.
بر این اساس در دسامبر سال ۲۰۱۵ میلادی و در حالی هنوز تحریم‌های نفتی ایران به طور رسمی لغو نشده بود، صادرات طلای سیاه ایران به ژاپن در مقایسه با سایر کشورهای صادرکننده نفت همچون عربستان، قطر، امارات، روسیه و کویت بیشترین میزان را به نام خود به ثبت رسانده است.
در این مدت در حالی رشد صادرات نفت برخی از کشورهای عربی همچون امارات متحده عربی و کویت منفی شده و فروش نفت عربستان هم تنها ۵ درصد افزایش یافته است که صادرات نفت خام ایران به پالایشگاه‌های ژاپنی از رشدی حدود ۳۴ درصدی برخوردار بوده است.
وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن هم با انتشار گزارشی با تایید جهش حدود ۳۴ درصدی واردات نفت خام از ایران در دسامبر سال ۲۰۱۵ میلادی، اعلام کرده است: در این مدت بیش از ۱۷۵ هزار بشکه نفت خام از ایران وارد سرزمین آفتاب تابان شده است.
از سوی دیگر برآوردها نشان می‌دهد با لغو تحریم‌های بانکی و به ویژه از سرگیری همکاری‌های بانکی بین ایران و بانک «توکیو میتسوبیشی یو اف جی» به‌عنوان بزرگترین بانک ژاپن، حجم فروش نفت خام ایران به این کشور صنعتی در ماه‌های پیش روی با افزایش بیشتری همراه شود.
سبقت ایران از عربستان در بازار نفت ژاپن
به گزارش مهر، در دسامبر سال ۲۰۱۵ میلادی هر چند میزان رشد فروش نفت خام ایران از تمامی کشورهای تامین کننده نفت ژاپن بالاتر بوده که در این مدت عربستان سعودی کماکان با صادرات حدود یک میلیون و ۱۶۰ هزار بشکه بزرگترین صادرکننده نفت به ژاپن بوده است.
از سوی دیگر با وجود تلاش مقامات عربستان سعودی و برخی از کشورهای عربی عضو اوپک برای حفظ تولید نفت خود به‌منظور عدم بازگشت ایران به بازار، اما ایران موفق شده که به ثبت رکورد جدید فروش نفت به پالایشگران ژاپنی دست یابد.
براساس گزارش امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی ایران، در دسامبر حجم فروش نفت امارات متحده عربی و کویت به ترتیب با سه و دو درصد کاهش به ۷۸۰ و ۳۲۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
هم اکنون حدود ۳۲ درصد بازار نفت ژاپن در اختیار عربستان سعودی بوده و سهم کشورهای امارات ۲۲.۴ درصد، کویت ۹.۱ درصد، قطر ۸.۳ درصد، روسیه هشت درصد و مکزیک ۲.۷۳ درصد بوده این در حالی است که هم اکنون ایران از سهمی حدود ۵ درصدی در این بازار برخوردار است.
یکی از برنامه‌های کلان شرکت ملی نفت ایران در اختیار گرفتن سهمی حدود ۱۰ درصدی و معادل ۳۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز بوده که در صورت تحقق این برنامه، ایران به سومین کشور بزرگ تامین کننده نفت خام ژاپنی‌ها تبدیل خواهد شد.
برنامه افزایش صادرات نفت ایران به ژاپن
به گزارش مهر، یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی به منظور افزایش صادرات نفت خام ایران به پالایشگاه‌های ژاپنی به ویژه در دوران پساتحریم، کاهش ظرفیت پالایش نفت در این کشور آسیایی است. ظرفیت پالایش نفت ژاپن از حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز در چند سال اخیر به روزانه حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه کاهش یافته که محدود شدن ظرفیت پالایش نفت، رقابت در بین کشورها به منظور گرفتن سهم بیشتر در این بازار استراتژیک نفتی را دو چندان کرده است.
در همین حال مدیرامور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران از هدف گذاری کسب سهمی ۱۰ درصدی در بازار نفتی ژاپن در دوران پساتحریم خبر داده و تاکید می‌کند: پس از لغو تحریم‌ها حجم صادرات نفت خام ایران به ژاپن باید به ٣٥٠ هزار بشکه در روز افزایش یابد.
یکی از مهمترین برگ برنده‌های نفت ایران در بازار ژاپن، سازگاری استاندارد و کیفیت طلای سیاه ایرانی در مقایسه با سایر کشورهای رقیب به ویژه نفت تولیدی کشورهای حاشیه خلیج فارس است، ضمن آنکه ایران تامین کننده مطمئن و پایدار نفت خام پالایشگران ژاپنی حتی در بدترین شرایط ژئوپولیتیکی و طبیعی به شمار می رود.
از سوی دیگر با گذشت چند روز از آغاز سال جدید میلادی، «شرکت جی ایکس اویل اند انرژی» ژاپن به عنوان یکی از بزرگترین خریداران نفت ایران از تمدید قرارداد سالانه خرید نفت از تهران برای سال ۲۰۱۶ میلادی خبر داده و اعلام کرده است: حجم قرارداد این شرکت در سال ۲۰۱۵ میلادی برابر با ۵۳ هزار بشکه نفت در روز است.
از سوی دیگر، «هیساشی کوبایاشی» رئیس پالایشگاه نفت «کازمو» ژاپن هم با تاکید بر اینکه با لغو تحریم‌ها به دنبال افزایش واردات نفت خام از ایران هستیم، گفته است: البته شرایط اقتصادی عامل کلیدی برای ما به منظور افزایش صادرات نفت از ایران خواهد بود اما این احتمال وجود دارد که در سال‌جاری میلادی با رفع تحریم‌ها واردات نفت خود را از ایران افزایش دهیم.
در کنار پالایشگاه‌های «کازمو»، «شرکت جی ایکس اویل اند انرژی»، «ایده میتسو» و «شواشل» از دیگر پالایشگاه‌های خریدار سنتی نفت خام ایران به شمار می روند که هم اکنون مراحل ادغام خود را پشت سر می‌گذارند.
قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران هم پیشتر با استقبال از طرح ادغام شرکت‌های نفتی «ایده میتسو» و «شواشل»، گفته بود: این اتفاق برای ایران خوب است، چرا که شرکت ملی نفت ایران رابطه خوبی با شواشل دارد و شرکت ایده میتسو هم با توجه به سابقه شصت ساله‌ای که با ایران دارد می‌تواند این روابط را تکمیل کند.
