به نقل از نشریه «فوربز،» بهای نفت پس از افت 29 درصدی در سال 2015 و 44 درصدی در سال 2014، تنها در 15 روز کاریِ سال 2016 20% دیگر کاهش یافت. هرچند بازارها این افت بها را در چند روز گذشته به سختی پذیرفتند، گویا در این سقوط که تا امروز در سال 2016 رخ داده چیز متفاوتی نهفته است.
چرا بهای نفت این همه پایین آمد؟ و چرا بازارهای جهان در این زمینه این همه نگران هستند؟
بهای نفت اکنون پایین آمده زیرا نیروهای عرضه و تقاضا با هم تبانی می کنند. اینکه چرا بازارها این همه ترسیده اند، داستان دیگری است. نخست اینکه تقاضا برای نفت، همبستگی فراوانی با پویایی اقتصاد دارد که امروز این پویایی چندان نیرومند نیست. مصرف کنندگان در دوره رونق، تقاضای بیشتری برای کالا دارند. شرکتها که همیشه دوست دارند این کالاها را عرضه کنند باید کارخانه های خود را تندتر یا طولانی تر بگردانند و برای این کار نیاز به انرژی بیشتری دارند. کالای بیشتری تولید و ترابری می شود و افراد بیشتری برای خرید آنها یا رساندن آنها به خریدار رفت و آمد خواهند کرد. بنا به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، نزدیک به 75 درصد نفتی که در سال 2014 در آمریکا مصرف شد برای تولید بنزین و گرمایش و گازوییل و سوخت جت به کار برده شده بود.
پنج کشور برتر در مصرف جهانی نفت، آمریکا، چین، ژاپن، هند و روسیه هستند. و همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا با هم، این منطقه را در نوک این فهرست قرار می دهد. در چند سال گذشته هیچ یک از اینها رشد اقتصادی چندانی نداشته اند. بسیاری از بازارهای نوپدید همچون روسیه دچار رکود فراگیر شده اند. آمریکا، هرچند دچار رکود نیست، گویا در میانه راهی گل آلود قرار گرفته است. ژاپن و اروپا هنوز اقتصادشان سست است و سیاستگزاران می کوشند تا به رشد اقتصادی نیرو بدهند. سرمایه گذاران از حال و روز چین که دومین مصرف کننده نفت جهان است به هراس افتاده اند؛ زیرا رشد اقتصادی این کشور در سراشیبی است و گویا دولت نیز نمی تواند جلوی این فرود را بگیرد.
از این رو، تقاضای جهانی برای نفت چندان نیرومند نیست. تقاضای اندک، از بهای کالا می کاهد. ولی داستانی که در پس این افت بهای نفت نهفته است، عرضه است. انقلاب نفت و گازِ شیلِ آمریکا، بازی را برای عرضه نفت جهانی بر هم زده است. در سال 2014 آژانس بین المللی انرژی گزارش کرد که آمریکا به بزرگترین تولید کننده نفت و گاز طبیعی تبدیل شده و روسیه و عربستان سعودی را پشت سر گذاشته است. این امر به بازار جهانی نفت کمک کرد تا بهای طلای سیاه از بیش از بشکه ای 100 دلار به دامنه 70 دلار نشست کند.
در پایان این گزارش آمده است: همواره و در هنگامی که بهای نفت افت می کرد اوپک پا به میدان می گذاشت. سازمان کشورهای صادرکننده نفت، بیشتر عرضه نفت را کنترل می کرده و هنگامی که بها بیش از اندازه بالا می رفت بر تولید می افزود و هنگامی که بیش از اندازه پایین می آمد از تولید می‌کاست. نشست نوامبر 2014 اوپک شوک بزرگی به جهان داد. عربستان سعودی به جای کاهش تولید برای بالا بردن بها، نشان داد که آماده است استخراج را پی بگیرد و حتی پول خود را از دست بدهد تا تولید کنندگانِ پرهزینه از راه رسیده را از بازار بیرون براند. در سرتاسر 2015 تولید کنندگان آمریکایی شیل به جای بیرون رانده شدن از بازار، به نوآوری و کاهش هزینه ها دست زدند و حتی هنگامی که بها به بشکه ای 50 دلار سقوط کرد سر پا ماندند.
