چند روز پیش از پایان مهلت استفاده از سهمیه بنزین 700 تومانی، سید ناصر سجادی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران، از تکنرخی شدن بنزین بهعنوان موفقیتی مهم در کارنامۀ این شرکت به منظور کاهش مصرف سوخت در کشور یاد کرد.
این در حالی است که بر اساس آمارهای رسمی و اظهارنظرهای مسئولان این شرکت، پس از تکنرخی شدن بنزین مصرف آن در سال جاری افزایش پیدا کرده است؛ به طوری که طبق آمار اعلام شده از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی میزان مصرف سوخت در ماههای خرداد و تیر سال جاری(زمان حذف بنزین 400 تومانی) نسبت به سال گذشته بهترتیب 5% و 4.5% افزایش داشته است و میانگین مصرف بنزین نیز در 5 ماهۀ اول سال 3.3% رشد نشان میدهد.
در این شرایط افزایش مصرف بنزین علاوه بر بی تاثیر بودن تک نرخی شدن قیمت بنزین در میزان مصرف آن روی دیگری نیز دارد و آن افزایش میزان آلایندگی هوا بهویژه کلانشهرهاست.
سیدحمیدرضا قریشی کارشناس ارشد انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: افزایش مصرف بنزین در سال 94 در حالی رخ داده است که قیمت آن در خردادماه افزایش یافت. این امر نشان میدهد «افزایش قیمت بنزین سهمیهای» نتوانسته است مصرف سوخت را کاهش دهد.
وی تصریح کرد: دولت میتوانست بهجای گران کردن بنزین 700 تومانی و تحمیل فشار به خانوادههای کممصرفتر، صرفاً بنزین آزاد را به قیمت تمامشده، یعنی 2000 تومان بر هر لیتر (با احتساب مالیات و هزینههای بارگیری، ذخیرهسازی، انتقال و توزیع) عرضه کند. با این اقدام خانوارهای پرمصرفتر که معمولاً 2، 3 و یا حتی 4 وسیلۀ نقلیۀ شخصی در اختیار دارند در کانون افزایش قیمت قرار میگرفتند و رفتار خود را اصلاح میکردند.
کارشناس ارشد انرژی تاکید کرد: در این صورت افزایش قیمت میتوانست موجب کاهش استفاده از خودروی شخصی، کاهش ترافیک و در نهایت، کاهش مصرف بنزین و میزان آلایندههای هوا شود. اصرار شرکت پخش فراوردههای نفتی بر عرضۀ تکنرخی بنزین در حالی است که نظام دونرخی عرضۀ گازوئیل هماکنون بهخوبی توسط این شرکت در حال اجراست و به عنوان مکمل طرح اختصاص سوخت بر اساس عملکرد، در محدود کردن مصارف خارج از شبکۀ گازوئیل نقش موثر ایفا میکند.
کاهش دما در فصل سرما و بروز پدیدۀ وارونگی هوا لزوم توجه به قیمتگذاری هوشمند سوخت و کاهش تولید آلایندهها را بیشتر میکند. در این شرایط لازم است افرادی که چند برابر سایر مردم، بنزین مصرف میکنند با هزینههای بیشتری روبهرو شوند تا هزینۀ آلوده کردن هوا و افزایش ترافیک را بپردازند. این در حالی است که بهدلیل اجرای سیاست تکنرخی کردن بنزین، مشترکین پرمصرف و کممصرف قیمت یکسانی برای سوخت پرداخت میکنند. حال جای این سوال باقی است که آیا میتوان عرضۀ تکنرخی بنزین را از نقاط برجستۀ کارنامۀ شرکت ملی پخش فراوردههای نفتی ایران برشمرد و به آن افتخار کرد!