نقض یک ادعا
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جهوری آمریکا، رسانه‌های فارسی‌زبان پایان دوره دموکرات را شروع دوران سخت برای کشورهایی از جمله ایران که با آمریکا روابط دوستانه ندارند، عنوان کردند. اما بررسی تحولات اقتصادی کشورهایی که با آمریکا روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری دارند، خلاف این ادعاها را ثابت می‌کند؛ برای اثبات این موضوع به بررسی و مقایسه اقتصاد کشور همسایه ایران، یعنی ترکیه در زمان تصدی‌گری دموکرات‌ها و جمهوری خواهان در ایالات متحده خواهیم پرداخت. ترکیه کشوری واقع در غرب آسیا است که بخش کوچکی از آن در اروپای جنوب شرقی قرار دارد. این کشور به دلیل قرار گرفتن در همسایگی چند کشور آسیایی و اروپایی و دسترسی به دریای سیاه، دریای مدیترانه و دریای اژه از موقعیت استراتژیک و تجاری خوبی در منطقه برخوردار است.
تاثیر تجارت ۱۶ میلیارد دلاری ترکیه با آمریکا در کجاست؟
علاوه براین، ترکیه یکی از کشورهای عضو پیمان ناتو است که با آمریکا روابط نسبتاً خوبی دارد. به طوری که مدتی پیش عمر بولات، وزیر بازرگانی ترکیه از افزایش حجم تجارت ترکیه و آمریکا به ۱۶ میلیارد دلار خبر داده بود. برخلاف این موقعیت و روابط خوب این کشور با آمریکا و اروپا، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این کشور از نظر وضعیت اقتصادی در وضعیت مطلوبی نیست، به‌طوری که تورم بی‌سابقه در این کشور به یکی از علل اصلی نارضایتی و اعتراض مردم به دولت طی چند سال اخیر تبدیل شده است.
همچنین هم زمان با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷، شاخص تورم در ترکیه بر اساس آمار اکونومیک بر روی عدد ۲۰.۳۵۴ درصد قرار داشت که این رقم در دوران پایان دوران ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا به ۱۴.۹۷۴ درصد رسید. با روی‌کار آمدن دموکرات‌ها در آمریکا و ریاست‌جمهوری بایدن در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ به یک باره نرخ تورم در تکیه با شوک مواجه شد؛ به‌طوری که در دوران ریاست‌جمهوری بایدن در ایالات متحده آمریکا، ترکیه بیشترین تورم را در اکتبر ۲۰۲۲ ثبت کرد و نرخ تورم در این کشور بر اساس داده‌های اکونومیک به ۸۵.۵۱۵ درصد رسید.
اخیراً بنابر پیش‌بینی فاتح کاراهان، رئیس کل بانک مرکزی قرار است تورم سالانه مصرف‌کننده در سال جاری در این کشور، به 44 درصد برسد.
سقوط بی‌سابقه ارزش لیر
قیمت لیر ترکیه نیز در چند سال اخیر حدود دو برابر ارزش ریال ایران کاهش یافته است؛ این درحالی است که ایران علاوه بر تحمل تحریم‌های سنگین از تنش‌های متعدد منطقه نیز تاثیر پذیر است. طبق بررسی‌ها نرخ تبدیل دلار آمریکا به لیر ترکیه در ابتدای سال میلادی ۲۰۲۴ معادل ۲۸.۹۲۵ بود و این یعنی در طول حدود هفت ماه لیر ترکیه ۱۶.۴۷ درصد ارزش خود را نسبت به دلار از دست داده است. این در حالی است که نرخ تبدیل دلار آمریکا به لیر ترکیه در ابتدای سال ۲۰۲۱ میلادی ۷.۴۲ بوده و این یعنی در طول سه سال و هفت ماه گذشته این نرخ بیش از ۴.۵ برابر شده است.
ثبت رکورد جدید در تاریخ ترکیه
شهریور سال گذشته نیز قیمت بنزین با افزایش بی‌سابقه رکورد جدیدی را در تاریخ این کشور ثبت کرد. شبکه تلویزیونی خبر ترک در همان تاریخ اعلام کرد که قیمت بنزین با افزایش ۱.۶۰ لیره‌ای به قیمت ۳۹ لیره(۱.۴۶ دلار) به فروش می‌رسد. قیمت گازوئیل نیز در این بازه با افزایش بیش از ۲ لیره‌ای به قیمت ۴۰ لیر(۱.۴۸ دلار) عرضه می‌شود.
بنابراین اگرچه برخی پیش‌بینی می‌کنند که فشارهای اقتصادی آمریکا بر ایران در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به اوج خواهد رسید اما، تجربه ترکیه به عنوان کشوری همسایگی ایران و هم‌پیمان آمریکا نیز از نوسانات سیاسی در واشنگتن مصون نیستند. از تورم افسارگسیخته تا سقوط بی‌سابقه ارزش لیر، وضعیت اقتصادی ترکیه در دوران ترامپ و بایدن نشان می‌دهد که روابط تجاری با آمریکا هم در دوره دموکرات‌ها و هم در دوره حاکمیت جمهوری‌خواهان نمی‌تواند معجزه‌ای برای ثبات اقتصادی حتی برای کشورهای هم پیمان به همراه داشته باشد.
