از امروز دیگر هیچ خبری از فروش طلای دست دوم نیست. یعنی اگر سرمایه‌ای جمع کرده بودید که با آن طلای استفاده‌شده بخرید که در مقایسه با طلای نو اجرت کمتری داشته باشد، برنامه‌تان را باید تغییر دهید. این ممنوعیت قرار است خیلی جدی‌تر از قبل اعمال شود طوری که اگر طلافروشی دست به فروش این طلاهای دست دوم بزند پلمب خواهد شد. چرا چنین اتفاقی افتاده؟
اتاق اصناف می‌گوید فروشنده‌های طلای دست دوم فاکتور تقلبی زیادی دست مردم داده‌اند یا کارگاه‌های زیرزمینی داشته‌اند که طلای کمتر از 18 عیار یا بدل تولید می‌کردند و با پوشش طلای مستعمل به دست مردم می‌دادند. این ظاهرا یکی از دلایل آنها برای ممنوعیت سفت و سخت بر بازار است. بازاری که همین امروز هم بخش اعظم انرژی خود را از معاملات طلای دست دوم می‌گرفت. البته کارشناس‌های دیگری هم هستند که می‌گویند بانک مرکزی ترجیح می‌دهد مردم رو به طلای آب شده بیاورند برای همین هم آنها را به جای خرید طلای دست دوم به این سمت هدایت می‌کنند تا بخشی از کسری بودجه خود را اینطور جبران کنند.
اگر خودتان تجربه این کار را داشته باشید یا از اطرافتان کسی دستی در خرید و فروش طلای دست دوم داشته باشد احتمالا با این تجربه روبه‌رو شده‌اید که موقع فروختن، تازه مشخص شده طلای استفاده شده قدیمی 18 عیار نبوده، وزن آن سبک‌تر از وزن قید شده در فاکتور است یا به هر شکلی دیگر مشخصات آن با فاکتور نمی‌خواند. با اینکه تصور می‌شد با یک طلای دست دوم بوده سرمایه‌تان را حفظ کرده‌اید اما در واقع فریب خورده و ضرر هم کرده بودید. اعضای اتاق اصناف می‌گویند در سال‌های اخیر به کرات چنین اتفاقی افتاده و کلاه مردم به این شکل برداشته شده. آنها حالا تصمیمی گرفته‌اند که اگرچه به فکر مشتریان این بازار بوده اما به ضرر بازار طلافروشان خواهد شد.
طلای بدون اصالت از این دست به آن دست
دوشنبه عصر رئیس کمیسیون اتاق اصناف خبر داد که طلای مستعمل یا طلای دست دوم دیگر در طلافروشیها فروخته نخواهد شد. یک سمت این ماجرا طلافروش‌ها بودند که باید دست از معاملات پرچرب خود می‌کشیدند و سمت دیگر هم خریداران. قبلا فروشنده‌ها می‌توانستند طلای دست دوم را از این دست بگیرند و بدون اینکه ارزشی به این طلاهای دست دوم اضافه کرده باشند با یک سود بفروشند. از آن طرف خریداران هم دلایل محکم خود را برای این معامله داشتند. آنها به جای اینکه پولی بابت اجرت ساخت به طلافروش بدهند، گردنبند، دستبند یا انگشتری می‌خریدند که قیمت آن به صرفه‌تر در می‌آمد. حالا که هر دو طرف با این معامله سود می‌کردند. چرا باید دولت آن را ممنوع می‌کرد؟
آشغال فروشی به جای طلافروشی
محمد کشتی آرای، رئیس سابق اتحادیه طلا می‌گوید بسیاری از واحدهای دست دوم فروشی، پوششی بودند برای سوءاستفاده از مردم. به گفته او« برای این طلافروش‌ها صرفه بیشتری داشته مردم آشغال بخرند تا طلا.» این فعال بازار طلا می‌گوید آنقدر گزارش تقلب به دست صنف رسیده که تصمیم به این کار گرفته. دلایل این کار را از زبان او می‌خوانید که انواع تقلب‌های طلای مستعمل را توضیح داده ...
فروش طلا با عیار کمتر از 18: هر طلا باید طبق قانون استاندارد فروخته شود. قانون استاندارد در مورد فروش طلا می‌گوید کلیه مصنوعات طلا باید حداقل 18 عیار باشند. طلافروشیها می‌توانند از مردم طلای کمتر از 18 عیار بخرند اما فروش آن غیرقانونی است. این واحدهای صنفی راهی نداشتند جز اینکه طلای زیر 18 عیار را آب کنند تا بتوانند دوباره آن را بفروشند. اما اتفاقی که رخ داده این بود که بسیاری از فروشنده‌های طلای دست دوم، طلاهایی با عیار پایین‌تر تولید می‌کردند و به عنوان طلای دست دوم 18 عیار می‌فروختند.
فروش طلای دست دوم بدون کد شناسایی: طبق قانون استاندارد طلا باید دارای کد شناسایی و رهگیری باشد. بسیاری از طلاهای دست دوم این کد شناسایی و رهگیری را نداشتند. این یعنی دیگر این طلا اصالت نداشت و طلافروش طلای بدون اصالت را به مردم می‌فروخت. با اینکه باید کد استاندارد و عیار طلا در فاکتور نوشته بشود، در خرید طلای دست دوم معمولا هیچ کدام از این مشخصات قید نمی‌شد. حتی گاهی افراد طلایی می‌خریدند که فاکتور نداشت که خود این فاکتور نداشتن بعدا برایشان دردسر بیشتری درست می‌کرد.
فروش طلای دست دوم به روزرسانی نشده: کد شناسایی و استاندارد درباره هر طلا هر سه سال یک بار باطل می‌شود. بسیاری از طلافروش‌ها دیگر این کد را به روز نمی‌کردند و طلا را به شکل دست دوم می‌فروختند. این طلاها کد استاندارد نداشتند و کنترلی روی آنها نبود.
فروش طلای دست دوم برای دور زدن مالیات: با توجه به اینکه مالیات بر ارزش افزوده از روی اجرت و سود برداشته می‌شود، برخی از طلافروش‌ها طلای نوی خود را برای دور زدن مالیات، در پوشش طلای دست دوم می‌فروختند تا از این مسیر مالیات کمتری بپردازند. در نتیجه طلای دست دوم هم مشکل استاندارد داشت که بالاتر توضیح داده شد و هم مشکل مالیاتی.
طلافروشی‌های پوششی
ادعای اتحادیه فروشندگان طلا و جواهر این است که جمعیت طلافروش‌هایی که به صورت استاندارد و قانونی طلای دست دوم می‌فروختند کمتر شده و بیشتر آنها از راه‌های غیرقانونی از این راه سود می‌کردند. جمعیتی که عمدتا ساکن شهرستان‌هایی بودند که روی آنها کمتر نظارت بوده. در بازار دست دوم فروش‌ها اگر افراد درستکاری هم پیدا می‌شدند، حالا با این قانون جدید آنها پاسوز تقلبکارها شده‌اند.
بانک مرکزی می‌خواهد طلای آب شده‌اش را بفروشد
نکته جالب اینکه این تصمیم تقریبا هم زمان شده با دستور جدید بانک مرکزی برای ممنوعیت عرضه طلای وارداتی توسط صادرکنندگان. ماجرا چیست؟ از سال 1401 قرار بود صادرکننده‌ها بعد از صادرات کالا به جای ارز، تعهدشان را با طلا جبران کنند. یعنی برای رفع تعهد ارزی، طلا وارد کشور شود. در شرایط تحریمی که نمی‌شد در مقابل صادرات از کشورهای دیگر ارز دریافت کرد، واردات طلا راهی جایگزین شد که نه بانک مرکزی ضرر کند و نه صادرکننده.
به واسطه این تصمیم واردات طلا افزایش یافت. همین دیروز همشهری آنلاین نوشته بود که طبق آمارها جریان ورود طلا به کشور افزایش یافته و فقط در فصل نخست امسال حجم طلای وارد شده به کشور ۳ برابر سال گذشته بوده است. در نهایت خرداد ماه این دستور متوقف و قرار شد که صادر کننده فقط حواله ارزی خود را برگرداند. حالا اینکه چرا این تصمیم متوقف شد، داستان دیگری است ولی ربط این تصمیم به موضوع طلای دست دوم چیست؟
علیرضا کلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران به هفت صبح می‌گوید احتمالا بانک مرکزی ترجیح می‌دهد مردم بیشتر از معامله طلای نامطمئن دست دوم، رو به ترید کردن سکه یا طلای آب شده بیاورند. بانک مرکزی باید این طلای آب شده را بفروشد و با این ممنوعیت خرید طلای دست دوم هم به این هدف خود می‌رسد و هم اینکه تا حدودی می‌تواند کسری بودجه را جبران کند.
جایگزین: طلای آب‌شده یا این طلاهای کم‌اجرت
تمام این‌ها را گفتیم ولی در نهایت راه حل افرادی که می‌خواهند با طلا سرمایه‌گذاری کنند چیست؟ اول اینکه طلای آب شده بخرند. این توصیه فعالان بازار است. البته نکته اینکه نمی‌شود با سرمایه‌های خرد طلای آب شده خرید. مثلا اگر قبلا فردی 10 میلیون تومان داشت و می‌خواست آن را پس‌انداز کند که از تورم عقب نماند می‌توانست طلای دست دوم بخرد اما حالا که این نوع طلا ممنوع شده دیگر با این پول طلای آب شده هم نمی‌تواند بخرد. درنتیجه راه حل چیست؟
می‌توانید طلایی بخرید که کم اجرت است. یعنی روی آن هزینه کمتری شده. یک طلا فروش به هفت صبح می‌گوید مثلا النگو اجرت مناسبی دارد. اگر گوشواره می‌خرید، مدل گوشواره حلقه‌‍‌ای اجرت مناسب‌تری دارند. اگر سرویس طلا می‌خواهید، سرویس‌های تراش خورده مناسب‌تر هستند. در بین زنجیرها، زنجیر فلامینگو استحکام بیشتر و اجرت بهتری دارد. از بین انگشترها هم مدل ایوا و آوا در این دسته می‌گنجند. مهم این است که همه آنها طلای نو هستند و تقلب‌هایی که بالاتر حرف آن شد دیگر در طلای نو رخ نمی‌دهد چراکه طلای نو از واحد تولیدی به بنکداری رفته و زیر نظارت اتحادیه است.
