صنعت و بازار خودروی کشور در چهار سال گذشته تلاطمات بسیاری را پشت سر گذاشته و بخش عمده این تلاطمات به‌صورت افزایش شدید قیمت خودرو در مقاطع مختلف زمانی پدیدار شده است.
با توجه به وضعیت نابسامان تولید و عرضه خودرو ، رئیس جمهور اواسط اسفند پارسال دستور 8 ماده‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت برای «بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور» ابلاغ کرد که پس از آن اقداماتی از سوی وزارت صمت برای بهبود وضعیت تولید و بازار خودرو آغاز شد.
از جمله این اقدامات می‌توان به افزایش تحویل خودرو ، به صفر رساندن خودروهای انبار شده در پارکینگ خودروسازان، برنامه‌ریزی برای تولید خودروهای اقتصادی، زمینه‌سازی برای خصوصی‌سازی در صنعت خودروی کشور و فراهم سازی شرایط واردات خودرو اشاره کرد.
پیرو این اقدامات و افزایش تحویل خودرو به میزان 30 درصد در هشت ماهه نخست امسال، بازار خودرو بالاخره یک آرامش نسبی را پس از مدت‌ها تجربه کرد به طوری که از ابتدای امسال تا حدود یک ماه پیش به غیر از مقطعی در اردیبهشت تقریبا جهش قیمتی در این بازار اتفاق نیفتاد و روند رشد قیمت خودرو نیز آرام پیش می‌رفت.
* تلاطم در بازار خودرو/ وزیر صمت: افزایش تولید خودرو داخلی محقق شد
اما از حدود یک ماه گذشته با وجود قطعی شدن فرآیند واردات خودرو و با وجود عرضه خودرو در بورس کالا (که قرار بود موجب کاهش قیمت خودرو شود)، قیمت خودرو روند افزایشی به خود گرفت و در هفته‌های اخیر قیمت خودروهای داخلی و خارجی افزایش قیمت 10 تا 30 و در مواردی بیش از 40 درصد، داشت.
با توجه به شدت گرفتن افزایش قیمت خودرو با وجود استیضاح وزیر صمت در 10 آبان، روز دوشنبه 22 آذر باز هم سید رضا فاطمی امین برای پاسخگویی به نمایندگان مجلس در موضوع قیمت خودرو، به بهارستان رفت.
وزیر صمت در این جلسه مجلس، به عوامل موثر بر افزایش قیمت خودرو اقدامات وزارت صمت برای تعادل بخشی به بازار خودرو اشاره کرد و گفت: یکی از این عوامل عدم تعادل بین عرضه و تقاضا است، بنابراین در این راستا در 8 ماهه اول سال جاری نسبت به 8 ماهه سال قبل 32 درصد عرضه خودروی سواری افزایش یافته است.
وی همچنین در رابطه با اقدامات انجام شده از ابتدای سال در راستای واردات خودرو اشاره کرد و گفت: با تحقق واردات خودرو عرضه و تقاضا متعادل خواهد شد.
عضو کابینه دولت سیزدهم با بیان اینکه صنعت خودو صنعتی پرچالش است، اظهار داشت: ما چهار سال برای اصلاح این صنعت از نمایندگان مجلس زمان خواستیم و برنامه 3 مرحله‌ای تهیه کردیم که اولین برنامه افزایش تولید بوده که محقق شده و باید به ما فرصت داده شود تا برنامه مذکور را به مرور اجرایی و عملیاتی کنیم.
* کنترل بازار خودرو با تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه
فاطمی امین با تاکید بر اینکه چالش‌های سد راه صنعت خودرو برون‌زا است، گفت: مهمترین راهکار حل این مساله افزایش عرضه و تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه است تا سوداگری‌ها در بازار خودرو کاهش یابد.
با وجود توضیحات وزیر صمت در رابطه با اقدامات انجام شده در صنعت خودرو، نمایندگان مجلس که وزیر صمت را به علت افزایش قیمت خودرو به مجلس کشانده بودند، قانع نشدند و در نهایت وزیر صمت از مجلس برای دومین بار کارت زرد گرفت، کارت زرد اول به علت ضعف عملکرد در کنترل قیمت کالاها و ناتوانی در پشتیبانی از صاحبان صنایع در 24 خرداد به وزیر صمت داده شده بود.
* رشد قیمت خودرو در بورس کالا علامتی برای افزایش قیمت غیررسمی بازار آزاد است
کارشناسان صنعت خودرو از مهمترین عوامل موثر در افزایش قیمت خودرو را «افزایش قیمت ارز»، «عرضه قطره‌چکانی خودرو به بازار»، «عدم موفقیت در کاهش قیمت خودرو با وجود عرضع در بورس کالا» و «وجود دلالان و واسطه‌گران» عنوان می‌کنند، برخی کارشناسان معتقدند با آغاز عرضه خودرو در بورس کالا و با توجه به قیمت عرضه شده خودرو در بورس که معمولا قیمتی نزدیک به قیمت بازار است، مردم این قیمت را قیمت پایه یا کارخانه‌ای قلمداد می‌کنند و همین امر موجب می‌شود قیمت غیررسمی بازار آزاد باز بالاتر برود و لذا این موضوع بر افزایش قیمت خودرو در بازار اثرگذار بوده است.
* افزایش قیمت ارز همچنان فاکتور مهم افزایش قیمت خودرو
البته برخی از کارشناسان خودرو هم معتقد هستند عرضه خودرو در بورس کالا چندان به افزایش قیمت آن ارتباطی ندارد و عوامل دیگر در رشد قیمت خودرو مؤثر است.
میلاد بیگی، کارشناس صنعت خودرو در این‌باره به خبرنگار فارس می‌گوید: نمی‌توان افزایش قیمت خودرو را به عرضه آن در بورس کالا نسبت داد زیرا طی چند سال گذشته مهمترین فاکتورهایی که بر قیمت خودرو اثرگذار بوده قیمت ارز و نااطمینانی‌های موجود در بازار بوده که این مسائل نیز همچنان بسیار فعال است.
* کاهش فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ورود نقدینگی به بازار خودرو از عوامل گران شدن خودرو
سپهر زنگنه، یکی دیگر از کارشناسان صنعت خودرو در خصوص دلایل افزایش قیمت خودرو طی هفته‌های گذشته به فارس می‌گوید: یک عامل افزایش قیمت خودرو افزایش نرخ ارز است.
وی همچنین کاهش فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ورود نقدینگی سرگردان به بازار خودرو را از عوامل دیگر افزایش قیمت خودرو عنوان می‌کند و معتقد است: وجود واسطه‌ها مانند همیشه یکی از عوامل افزایش قیمت خودرو است که تاکنون راهکاری برای مقابله با آن اندیشیده نشده است.
* نیامدن خودروهای وارداتی عاملی دیگر برای رشد قیمت خودرو
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به موضوع واردات خودرو اظهار داشت: با توجه به خبرهای متعدد مطرح شده در رابطه با واردات خودرو، مردم از اواسط تابستان امسال در انتظار واردات خودرو بودند اما تاکنون این موضوع محقق نشده است و در حالی که در اواخر پاییز قرار داریم و هنوز خودرویی دست مردم نرسیده است.
به گفته این کارشناس صنعت خودرو، وزیر صمت به تازگی اعلام کرده است که اولین محموله‌های خودروهای وارداتی هفته آینده وارد کشور می‌شود و این در حالی است که به علت نامعلوم بودن تعرفه واردات هنوز به صورت دقیق نمی‌توان قیمت خودروهای وارداتی را تعیین کرد.
وی با بیان اینکه محاسباتی به صورت غیررسمی برای قیمت پایه خودروهای وارداتی توسط برخی دست‌اندرکاران و کارشناسان حوزه خودرو انجام شده است، گفت: براساس این برآوردها با سود 15 درصدی که به قیمت تمام شده خودرو افزوده می‌شود و همچنین افزایش هزینه‌هایی مانند تعرفه، اسقاط خودرو، هزینه لجستیکی و غیره باید حدود 120 تا 140 درصد به هزینه تمام شده خودرو وارداتی، اضافه کرد و سپس با این قیمت پایه، آن را در بورس عرضه کرد که براین اساس قیمت پایه یک خودروی وارداتی 10 هزار دلاری در بورس کالا به حدود 800 میلیون تومان می‌رسد و بعد از آن هم این خودروها باید در بازار عرضه شود که در آنجا نیز قطعا افزایش قیمت خواهد شد.
زنگنه اظهار داشت: براساس این برآورد قیمتی که از خودروهای وارداتی صورت گرفته است، انتظار دستیابی به خودروهای ارزان قیمت وارداتی از بین رفته است و همین موضوع نیز به نظر می‌رسد در روند افزایش قیمت خودرو در بازار موثر بوده است.
* متعادل شدن عرضه و تقاضا بازار خودرو را آرام می‌کند
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه از عوامل مهم کنترل قیمت خودرو، برقراری تناسب بین عرضه و تقاضا است، گفت: تا زمانی که این مهم محقق نشود نمی‌توان انتظار داشت که قیمت خودرو در بازار کنترل شود.
