در طول سفرهای نوروزی امسال بیش از 1101 نفر کشته و چند برابر این رقم مجروح و معلول شدهاند. پلیس در واکنش به تصادفات جادهای همواره خودروسازان را به عنوان مقصر اصلی معرفی می کند این در حالی است که خودرو، سومین عامل موثر در وقوع تصادفات جادهای بعد از عوامل انسانی و جاده ای است.
بر این اساس باید گفت که بخش قابل توجهی از تصادف ها در جاده های کشور مربوط به زیرساخت ها است که وضعیت خوبی ندارند و با استانداردهای روز فاصله زیادی دارند. در کشورمان بیش از 80 درصد جابجایی کالا و مسافر از طریق جاده است و سایر شقوق حمل و نقل سهم اندکی دارند؛ این در حالی است که در بسیاری از کشورها توازن مناسبی میان امکانهای حمل و نقل وجود داشته و چه بسا حمل و نقل ریلی بسیار کارآمدتر و در دسترس تر است.
همانگونه که اشاره شد در کشور ما تمایز چندانی میان شیوه حمل بار و مسافر وجود ندارد و همین مساله سبب شده که با افزایش میزان تردد (با داشتن جادههای غیراستاندارد) شاهد بستری خطرآفرین برای وقوع تصادفات جادهای باشیم. از سوی پایین بودن سطح مهارت رانندگان و آموزشهای ضعیف در رانندگی از دیگر مسایلی است که بر وقوع حوادث جادهای تاثیرگذار است. وقتی بزرگراهها ساخته میشوند و امکان رانندگی با سرعت بیشتر فراهم میآید لازم است آموزش رانندگی نیز به صورت جامعتر و حرفهایتری ارائه شود؛ درشرایطی که چنین زیرساختهایی وجود ندارد، به طور قطع و کماکان اعداد بالای تصادفهای شهری و جادهای ثبت می شود.
مسئولان در توضیح دلایل تداوم مشکلات زیرساختی حمل و نقل، همواره بر فقدان بودجه اشاره میکنند این در حالی است که مدیریت همین منابع محدود نیز غلط و ناکارامد است به عنوان مثال خسارتهای ناشی از تصادفات حدود ۸ درصد از تولید ناخالص ملی کشور یعنی مبلغی حدود 5،3 میلیارد را شامل می شود و در همین رابطه بیمه مرکزی سالانه ۳ میلیارد دلار خسارت رانندگی پرداخت میکند؛ در حالی که اگر همین مبالغ صرف رسیدگی به بهبود کیفیت جادهها و توسعه معابر شود، به شکل چشمگیری شاهد کاهش تصادفات و آمار مرگ و میر خواهیم بود.
در کشور بیش از 12 نهاد در رابطه با مساله حمل و نقل مسئولیت دارند، اما این نهادها در بخش مدیریت از سازماندهی و خط مشی مشخص و پایداری پیروی نمیکنند. بنابراین، ناکارامدی در این بخش، عامل اساسی در وجود حمل و نقل غیراستاندارد و ناایمن است. پلیس تقصیر را بر گردن خودروساز میاندازد، راهداری در پاسخ به وضعیت نامناسب جادهها و معابر، پلیس را به عملکرد غیرحرفهای و ناکافی در جاده ها متهم کرده و مسئولیت خود را نمی پذیرد. بدین ترتیب است که نرخ مرگ هر ساله در این کشور افزایش پیدا می کند.
مرضیه حسینی