شرکت ایران خودرو دیزل ۵۷ سال پیش تاسیس شد. این شرکت ۴ هزار نیرو دارد که ۳۰ درصدی نیروها قرارداد رسمی دارند این شرکت در طی این سالها فراز و فرود زیادی داشته، اوج قدرت این شرکت و بقیه شرکت های خودرو سازی، به اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ برمی‌گردد در آن سالها ایران‌خودرو‌دیزل یک قرارداد جوینت ونچر با "دایملر" یکی از غول های خودروسازی جهان بسته بود. اما اواسط دهه ۸۰ دوران فرود ایران خودرو دیزل و سایر شرکتهای خودروسازی کشورمان بود. به خاطر فشارهای بین‌المللی و تحریم ها خودروسازان ما از غرب به سمت شرق متمایل شده و قرارداد همکاری بین ایران خودرو دیزل با یک شرکت به نام هوو برای تولید تریلی به صورت CVU منعقد شد.
در آن سال ها با توجه به اهداف سیاسی و یا شاید هم اقتصادی مشکلات متعددی برای ایران خودرو دیزل ایجاد شد و هر روز به کشنده های تولیدی این شرکت ایراداتی گرفته می‌شد. همان سالها بود که یک جریمه ۳۵۰ میلیارد تومانی برای ایران خودرو دیزل بریده شد و خاور گرفتار مشکلات مالی هزینه‌های مالی سنگین و عقب ماندگی در تولید شد. تا پاییز سال ۱۳۹۹ این مشکلات و این وضعیت ادامه داشت، اما پاییز ۹۹ و همزمان با ورود جواد توسلی مهر به "خاور" ، نقطه تحولی برای ایران خودرو دیزل بود.
مدیرعامل شرکت ایران خودرو دیزل در یک گفتگوی زنده اینستاگرامی با نیما آزادی کارشناس بازار سرمایه به تشریح دلایل این تحول پرداخت.
توسلی در ابتدای صحبت های خود بیان کرد: فضای کسب و کار فضای سنگینی است که بیشتر مدیران عامل را به نقطه نابودی رسانده است. به همین خاطر به بررسی هر کسب و کاری که بپردازید با مشکلات متعددی مواجه خواهید شد. ایران‌خودرو‌دیزل یا هر شرکت دیگری اگر بازاری برای فروش محصولات خود داشته باشد قطعاً فرصت جهش تولید خواهد داشت. در حال حاضر صنایع ما در بهترین حالت ۳۰ الی ۴۰ درصد کمتر از ظرفیت خود تولید می کنند و فرصت جهش دارند. شرکت ایران خودرو دیزل نیز بازار خوبی برای فروش محصولات خود داشت و معتقد بودم که اگر موانع پیش روی تولید برطرف شود فرصت بزرگی برای جهش خواهیم داشت. بزرگترین مانع برای افزایش تولید منابع مالی بود. با توجه به نرخ بهره بالای بانک ها، با منابع مالی بانکی کسب و کارها رونق نمی گیرد. به خصوص آنکه بخش قابل توجهی از مشکلات شرکت ایران خودرو دیزل به هزینه مالی سالانه هزار میلیارد تومانی این شرکت مربوط بود.
وی افزود: روزی که وارد شرکت ایران خودرو دیزل شدم، مجموعاً ۱۲ میلیارد تومان موجودی نقد در حساب های این شرکت وجود داشت که باید چند روز بعد ۴۳ میلیارد تومان بابت حقوق پرسنل پرداخت می‌شد! هزینه‌های مالی این شرکت سالانه هزار میلیارد تومان بود. ۲۰۴۱ دستگاه هم تعهد به مشتریان داشتیم و با این شرایط نیاز به نقدینگی ۱۵۰۰ میلیارد تومانی بود تا بتوان تولیدات را به سرانجام برساند و تعهدات مشتریان را ایفا کند. بدهی جاری شرکت حدود ۶۲۰۰ میلیارد تومان بود و هزینه مالی ۱۰۰۰ میلیارد تومانی مربوط به همین بدهی بود. ۵۸۶۰ میلیارد تومان زیان انباشته هم تا ۳۱ شهریور ۹۹ شناسایی شده بود! علاوه بر این با مشکلات متعدد کارگری هم مواجه بودیم و ۱۴ در خواست و مطالبه کارگری روی زمین مانده بود که بعد از ورود به شرکت روی میز من قرار گرفت. تیراژ تولید در شرکتهای زیر مجموعه ایران خودرو دیزل هم به شدت پایین بود. مجموعه قطعه‌سازان ای که قطعات ایران خودرو دیزل را تأمین می‌کردند به دلیل تیراژ پایین تولید سرمایه‌گذاری جدید این می کردند چرا که این سرمایه گذاری توجیهی نداشت. در خریدهای خارجی هم با مشکلاتی مواجه بودیم و نه امکان استرداد پولمان را داشتیم و نه محصولی وارد می شد. در چنین شرایطی وارد شرکت شدم و عزم کردم که مشکلات و موانع پیش روی تولید را برطرف کنم.
مدیرعامل ایران خودرو دیزل تصریح کرد: اولین اقدام ضروری، ایفای تعهدات مشتریان بود چراکه در آن شرایط امکان فروش هم به راحتی نداشتیم. به منظور ایفای تعهدات تلاش شد موانع پیش روی تولید در زیرمجموعه ایران‌خودرو‌دیزل مرتفع گردد. در روزهای نخست با شرکتهای زیرمجموعه از جمله شرکت چرخشگر و ایدم مذاکراتی داشتم و بدین ترتیب بود که در یک ماه اول به جهش تولید رسیدیم. در ۴ ماه پایانی سال ۹۹ موفق شدیم تولیداتمان را به ۱۵۰۰ دستگاه برسانیم حال انکه در ۸ ماه ابتدایی سال ۹۹ فقط ۷۵۰ دستگاه محصول در این شرکت تولید شده بود! در نهایت برای اولین بار و بعد از ۱۰ سال در سال ۹۹، در "خاور" ۳۲۳ میلیارد تومان سود عملیاتی شناسایی کردیم! اصلاح ساختار مالی گام بعدی شرکت بود.
وی افزود: پیش بینی می شد که زیان عملیاتی شرکت در پایان سال ۱۴۰۰ به ۷ هزار میلیارد تومان برسد، اما زیان انباشته ما به ۳۳۰۰ میلیارد تومان رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال به ۲۷۰۰ میلیارد تومان برسد. تولیدات شرکت در سال ۹۹ ، ۱۷۰٪ نسبت به سال ۹۸ رشد داشته و به لحاظ ریالی فروش ۷۰۰ میلیارد تومانی سال ۹۸ در پایان سال ۹۹ به ۴۰۴۰ میلیارد تومان رسیده است. امسال پیش‌بینی فروش ۱۱۴۰۰ میلیارد تومانی داریم و به احتمال زیاد این پیش‌بینی محقق خواهد شد و این یعنی رشد ۱۴ برابری نسبت به سال ۹۸! این سود، زیان انباشته شرکت را کاهش خواهد داد. علاوه بر این مذاکراتی با بانک پارسیان در حال انجام است و بدهی این بانک به زودی کاملاً تسویه شده و با تسویه بدهی بانک پارسیان، هزینه های مالی شرکت به صفر خواهد رسید. در سال ۱۴۰۰ جهش ۱۰۰ درصدی تولید نسبت به سال ۹۹ خواهیم داشت و برنامه ریزی شده که در سال ۱۴۰۱ هم جهش تولید ۱۰۰ درصدی نسبت به امسال داشته باشیم. در این صورت پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۴۰۱ زیان انباشته شرکت به صفر برسد و در مجمع ۱۴۰۲ سود تقسیم کنیم.
توسلی ضمن تاکید بر ارتقای کیفی محصولات این شرکت در کنار جهش تیراژ تولید اظهار کرد: برای اولین بار در دوران فعالیت ایران خودرودیزل امسال ۷ محصول جدید از جمله اتوبوس برقی در این شرکت تولید شده و ۲۹ این ماه از اتوبوس برقی رونمایی خواهد شد. تولید اتوبوس برقی گام مثبتی در راستای تولید خودروهای برقی در کشور خواهد بود و مذاکراتی با شهرداری تهران برای تولید ۵۰ دستگاه اتوبوس برقی در دست انجام است که به محض آنکه به مرحله عقد قرارداد برسیم اطلاع رسانی رسمی صورت خواهد گرفت. علاوه بر سهم بازار کیفیت و تیراژ محصولات این شرکت هم رشد خوبی داشته و کارگران ما هم دیگر مشکلی ندارند و در اوج آرامش و عزت مشغول به کار هستند.
مدیرعامل ایران خودرو دیزل تاکید کرد: این اتفاقات، معجزه حضور من نیست؛ بلکه ظرفیتی بوده که در صنعت وجود داشته و از آن استفاده کرده ایم. با شرایط فعلی کل شرکتهای زیر مجموعه ایران خودرو دیزل مشغول جذب نیروی جدید برای افزایش ظرفیت هستند. همچنین ۹۰ درصد محصولات ما با استفاده از قطعات داخلی تولید شده و این اتفاق هم در دورانی که شعار حمایت از تولید داخل سر داده می شود، اتفاق بسیار مثبتی است. در ۶ ماهه نخست امسال ۵۳۰ میلیارد تومان سود عملیاتی محقق کردیم حال آنکه سرمایه شرکت در آن مقطع فقط ۵۰۰ میلیارد تومان بود. سود شرکت تا پایان سال جاری قطعاً رشد خواهد کرد. ضمن اینکه در یک سال گذشته مجامع متفاوتی هم برگزار کردیم و رضایت سهامداران جلب شده است.
وی در ادامه با اشاره به بازدهی بالاتر این شرکت در مقایسه با سایر شرکتهای خودرویی گفت: در سه ماهه، بازدهی خودروها مثبت ۷ درصد بوده، ولی بازدهی "خاور" مثبت ۲۷ درصد بوده است. در ۶ ماه هم ۴۲ درصد رشد کردیم که بازهم سر آمده گروه خودرویی بوده ایم.
توسلی در مورد برنامه افزایش سرمایه این شرکت گفت: "خاور" افزایش سرمایه دو مرحله ای در دست انجام دارد. مرحله اول این افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها انجام شده و پذیره نویسی مرحله دوم از محل مطالبات و آورده نقدی در روزهای آینده آغاز خواهد شد و سرمایه شرکت از ۵۰۰ میلیارد تومان ابتدای سال تا پایان سال به ۸۶۰۰ میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.
مدیرعامل شرکت ایران خودرو دیزل در رابطه با سهم خاور از طرح نوسازی خودروهای سنگین فرسوده در کشور گفت: در این طرح قرار است ۱۶۷ هزار دستگاه نوسازی شود و به ازای هر دستگاه به طور میانگین ۲ میلیارد تومان تسهیلات نیاز است. اما معتقدم به جای اجرای این طرح به روش فعلی دولت اگر فقط ۵.۵ میلیارد یورو طی ۵ سال به این طرح تخصیص دهد، کل ۱۶۷ هزار دستگاه با استفاده از ظرفیت های صنعت خودروسازی داخل نوسازی خواهد شد. ایران خودرو دیزل توان تامین و نوسازی ۵۰ درصد از این طرح را خواهد داشت. البته با چالشی هم مواجه هستیم و آن چالش، احتمال عدم اجرای تصمیمات اتخاذ شده (مثل همین تصمیم نوسازی ناوگان فرسوده) دولتمردان و سیاستگذاران خواهد بود.
توسلی ضمن تاکید بر ارتقای کیفی خدمات پس از فروش این شرکت گفت: نمایندگی های ما نیز رتبه شان رشد کرده و رتبه خدمات پس از فروش شرکت از ۳ به ۲ رسیده است.
وی در خاتمه ضمن تاکید بر آن که لغو تحریم ها فرصتی برای این شرکت خواهد بود عنوان کرد: شرکت ایران خودرو دیزل نماینده انحصاری هیوندا بوده و با بنز هم یک قرارداد جوینت ونچر دارد که به موجب آن قرارداد محصول تولید شده و توسط شرکت بنز فروش و صادرات انجام خواهد شد. معتقدم در صورت لغو تحریم ها ایران خودرو دیزل جزو اولین شرکت های خودروسازی خواهد بود که همکاری های خارجی خود را آغاز خواهد کرد. لغو تحریم ها فرصتی برای یک تحول در ایران خودرو دیزل خواهد بود.
