صنعت استراتژیک فولاد را از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین صنایع قلمداد می‌کنند و طبق اعلام وزیر صمت در دوران شیوع کرونا کشور با رشد ۳.۱۳ درصدی، بالاترین رشد ظرفیت فولادی را در بین کشورهای دنیا در سال ۲۰۲۰ میلادی به خود اختصاص داده است. این در حالی است که ایران در حال حاضر در بین کشورهای تولیدکننده فولاد بر پله دهم ایستاده و دارای ۸۹ واحد تولیدکننده شمش فولادی است.
پیش‌ازاین آمارهای انجمن جهانی فولاد حاکی از آن بود که برخلاف بسیاری از دیگر اعضای انجمن که سال گذشته کاهش تولید فولاد داشتند، تولید ایران در این بخش نسبت به مدت مشابه سال ۹۸، ۱۰/۲ درصد افزایش داشته است.
علی‌رغم آنکه سال ۹۹ با شیوع کرونا و رکود سنگین بازارهای داخلی و صادراتی همراه بود، اما تولید فولاد کشور روند رو به افزایشی داشت.
طی سال‌های اخیر، برخلاف افت شدید صادرات نفت ایران، صادرات فولاد رشد چشمگیری داشته و در شرایط تحریم فروش نفت، ادامه رشد صادرات فولاد توانست افزایش درآمدهای ارزی را برای ایران به ارمغان آورد.
ایران توانسته در سال‌های اخیر صادرات فولاد کشور را از یک‌دهم درصد کل تجارت فولاد جهان به یک و نیم درصد برساند که رشد بزرگی برای رونق صنعت فولاد محسوب می‌شود. آمار تولید و صادرات فولاد نشان می‌دهد که صادرات آن با شتاب زیادی رشد کرده و موتوری برای رشد تولید صنایع ایران بوده است.
بنابر تازه‌ترین گزارش آماری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مجموعه صادرات فولاد کشور در دوره یک‌ماهه نخست سال جاری ۸۳۱ هزار تن بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۱۵۶ درصدی را نشان می‌دهد.
علاوه بر این، میزان تولید شمش فولاد در سال ۹۹ با رشد ۱۱ درصدی نسبت به سال ۹۸ به بیش از ۳۰ میلیون تن رسید و باوجود تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و شیوع کرونا افزایش ۳ میلیون تنی را ثبت کرد که رکورد جدیدی در تولید فولاد کشور به شمار می‌رود.
انتظار می‌رود با توجه به‌قرار گرفتن ایران در میان ۱۰ فولادساز برتر جهان و افزایش حجم ذخایر فولادی کشور و چشم‌انداز مثبت از مذاکرات برجام و رسیدن به توافق نهایی، افزایش و صادرات فولاد کشور در سال ۱۴۰۰ را شاهد باشیم.
افزایش هزینه صادرات فولاد با حضور واسطه‌ها
بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره احتمال افزایش بیشتر صادرات فولاد از کشور در سال جاری به
« رسالت» گفت: اکنون گمانه‌زنی‌های مثبتی از روند مذاکرات احیای برجام به کشور مخابره می‌شود که در صورت شکل گرفتن توافق نهایی می‌تواند تأثیر زیادی در صادرات و معاملات فولاد بر بازارهای هدف ایران داشته باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر صادرات فولاد به کشورهای دیگر در حال انجام است ولی روند کندی را طی می‌کند و بیشتر معاملات از طریق واسطه ها انجام می‌پذیرد که باعث افزایش هزینه‌ها و ریسک بالا شده است.
مدیرعامل سابق شرکت فولاد مبارکه اصفهان تصریح کرد: در شرایطی که تحریم‌های آمریکا بر صادرات فولاد سایه می‌اندازد کشورها جرئت انجام معامله مستقیم با ایران را نخواهند داشت و این مسئله می‌تواند باعث کاهش میزان صادرات فولاد شود.
سبحانی یادآور شد: ما دارای ظرفیت تولید ۳۸ میلیون تن فولاد در کشور هستیم اما اکنون در حدود ۳۰ میلیون تن تولید می‌کنیم و در صورت افزایش صادرات می‌توانیم ظرفیت تولید را بالا ببریم.
سبحانی افزایش تولید فولاد در کشور را باعث رشد صنایع داخلی دانست و افزود: تولید فولاد باعث راه‌اندازی و سرمایه‌گذاری صنایع مختلف شده و نیاز کشور به واردات را قطع کرده است.
کاهش تولید فولاد چین، فرصت رشد تولید در کشور بود
رضا شهرستانی، عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در گفت‌وگو با« رسالت» با اشاره به رشد بیش از ۱۰ درصدی تولید فولاد در کشور گفت: افزایش تولید فولاد به‌نوبه خود اقدام مهم و قابل قبولی است، اما ایران در قیاس با کشورهای تولیدکننده دیگر ازجمله چین، هند، آمریکا، کره جنوبی و آلمان در جایگاه دهم تولید قرار دارد و راه زیادی برای رسیدن به رتبه‌های اول دنیا در پیش دارد.
وی رشد تولید فولاد را در راستای برنامه‌های سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ عنوان کرد و افزود: کشور در سال ۹۸، ۲۸ میلیون تن فولاد تولید کرد و در سال ۹۹ این میزان به بالای ۳۰ میلیون تن رسید که افتخاری برای کشور محسوب می‌گردد. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته قرار است برای سال ۱۴۰۴، به ۵۵ میلیون تن تولید فولاد دست پیدا کنیم.
شهرستانی ادامه داد: ما می‌توانستیم در سال ۹۹ به تولید ۳۶ میلیون تن فولاد برسیم، زیرا این ظرفیت در کشور وجود داشت، اما به علت کمبود مواد اولیه ازجمله سنگ و کنستانتره نتوانستیم به این میزان تولید دست پیدا کنیم.وی بابیان اینکه در پی شیوع کرونا بسیاری از کشورها مجبور به کاهش تولید شدند و درنتیجه میزان صادرات هم پایین آمد، گفت: چین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان فولاد جهان با کاهش تولید ۶۰ میلیون تنی به سمت تولید فولاد آلیاژی رفت و این اقدام خلاء تولید را در دنیا ایجاد نمود و باعث رشد قیمت‌های جهانی شد.
وی اضافه کرد: کاهش تولید چین فرصتی برای رشد تولید فولاد در کشور بود و باوجودآنکه در سال ۹۹ مصرف فولاد کمتر از سال ۹۸ بود، اما کشور ۱۰ درصد رشد تولید داشت.
عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد با انتقاد از سیاست‌های غلط وزارت صمت برای تولید فولاد گفت: باوجود اقدامات غیرکارشناسی وزارت صمت صنعت فولاد در سال ۹۸ با ۱۵ درصد کاهش در رشد تولید مواجه شد، اما اکنون امیدواریم با توجه به کسب رتبه اول در رشد ظرفیت تولید، برنامه‌ریزی برای صادرات و ثبات قیمت ارز توسط دولت اتخاذ گردد.
شهرستانی در پایان با اشاره به اهمیت ارزآوری صادرات فولاد برای کشور گفت: ما اکنون به‌راحتی امکان صادرات نفت را نداریم و سیاست‌های اقتصادی بر روی صادرات محصولات معدنی است. درصورتی‌که صادرات افزایش پیدا کند، میزان ارزآوری به کشور هم بیشتر می‌شود و درنهایت امکان کنترل قیمت ارز هم وجود خواهد داشت و از رشد بیش‌ازاندازه دلار جلوگیری به عمل می‌آید.
