عاطفه قلع ریز: در سطح جهان زعفران تنها با دو برند ایران و اسپانیا عرضه می شود و این در حالی است که بیشتر زعفران‌هایی که با عنوان اسپانیا به دیگر کشورها صادر می‌شود زعفران ایران و از جمله اصفهان است چراکه اسپانیا در سال تنها یک تن زعفران تولید می‌کند.
مسئول کمیته تولیدات کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی اصفهان در خصوص وضعیت زعفران در اصفهان به خبرنگار مهر گفت: زعفران ایران از جمله استان اصفهان به قیمت هر کیلو دو هزار دلار به اسپانیا صادر و آن کشور پس از بسته بندی و برندسازی زعفران ایران به نام خود این محصول را چهار هزار دلار به فروش می رساند.
مجتبی معقول بیان داشت: اصفهان با داشتن ۶۱۲ هکتار زعفران کاری در مناطق خشک از جمله نظنز، نجف آباد، تیران و کرون – اردستان ، نایین و کاشان، خوروبیابانک، فریدن و چادگان با عملکرد ۶.۴ کیلوگرم در هکتار حدود سه هزار و ۲۷۰ کیلوگرم زعفران تولید می‌کند.
وی با اشاره به اینکه تنها در نطنز یک هزار و ۴۵۰ کیلو زعفران با عملکرد ۸.۸ کیلوگرم در هکتار تولید می‌شود، افزود: در عرصه تولید زعفران در اصفهان، سه هزار و ۶۰۰ بهره‌بردار در قالب پنج تعاونی محصولات خود را بفروش میرساند.
فروش زعفران ایران به اسپانیا ۴۰ برابر تولید داخلی این کشور است
وی بیان داشت: اسپانیا حدود ۴۰ هزار کیلو زعفران از ایران خریداری و پس از بسته بندی، برندسازی و تبلیغات به سایر کشورها صادر می‌کند و این در حالی است که تولید زعفران خود اسپانیا تنها یک تن در سال است.
مشکلات عمده سر راه صادرات مستقیم زعفران اصفهان به دیگر کشورها در حوزه بسته بندی، برند سازی، تبلیغات، نوسان قیمت و همچنین قاچاق این محصول است
معقول ادامه داد: زعفران تولید شده در اصفهان ضمن تامین بخشی از نیاز بازار و صنایع غذایی استان مازاد به خراسان منتقل می شود و در قالب بسته بندی و یا فله‌ای در داخل مصرف و یا صادر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه زعفران ایران علاوه بر اسپانیا به ۴۶ کشور از جمله امارات، ایتالیا، عربستان، هند، چین و غیره فروخته می‌شود، اضافه کرد: مشکلات عمده سر راه صادرات مستقیم زعفران اصفهان به دیگر کشورها در حوزه بسته بندی، برند سازی، تبلیغات، نوسان قیمت و همچنین قاچاق این محصول است.
مسئول کمیته تولیدات کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی اصفهان بیان داشت: قابل ذکر است که در سالهای اخیر پیاز زعفران به کشورهای همسایه از جمله افغانستان منتقل و مورد کشت و کار قرار گرفته است.
وی گفت: تحقیقات کشت گلخانه ای این گیاه در ایران و چین در حال بررسی است که در صورت موفقیت هزینه تولید پایین خواهد آمد البته این سخن وی در حالی است که عضو شورای ملی زعفران نسبت به توسعه کشت گلخانه‌ای هشدار داده است چراکه با کشت گلخانه‌ای این گیاه، کیفیت آن پائین می‌آید.
معقول در حالی خبر از بررسی پیشنهاد کشت زعفران در زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان داد و کاشت این محصول را با توجه به بحران و خشکسالی مقرون به صرفه دانست که اسفندیار امینی، رئیس انجمن حمایت از کشاورزان و مدیر عامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان این پیشنهاد را معقول و منطقی نداست.
در صورت بالارفتن سطح کشت در استان و تولید کافی کاشت این گیاه در شرایط خشک سالی وکمبود آب تولید زعفران در اصفهان مقرون به صرفه است و اشتغال زا خواهد بود
مسئول کمیته تولیدات کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی اصفهان اظهار داشت: مصرف پایین آب این محصول در هکتار سبب می شود تا حدود سه هزار مترمکعب در هکتار آب مصرف شده و تولید حدود شش کیلوگرم در هکتار و قیمت حدود هفت میلیون تومان به ازای هر کیلو برآورد شود، بنابراین تولید این محصول در مناطق خشک اصفهان از جمله شرق شهرستان اصفهان قابل تامل و بررسی است.
وی گفت: در صورت بالارفتن سطح کشت در استان و تولید کافی کاشت این گیاه در شرایط خشک سالی وکمبود آب تولید زعفران در اصفهان مقرون به صرفه است و اشتغال زا خواهد بود.
معقول اعلام کرد: تولید زعفران ایران در سال ۳۰۰ تن است که ۲۵۰ تن آن مربوط به استان خراسان است و ارزش صادرات زعفران در سال برابر ۱۴۳ میلیون دلار است.
برندسازی زعفران در اصفهان صرفه اقتصادی ندارد
مسئول کمیته تولیدات کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی اصفهان گفت: برندسازی زعفران در اصفهان صرفه اقتصادی ندارد و ایجاد کارخانه‌ای برای برندسازی زعفران اصفهان توجیه ندارد.
معقول در پاسخ به اینکه چرا زعفران اصفهان به نام کشورهای اروپایی از جمله اسپانیا به فروش می‌رسد، ادامه داد: در اصفهان تنها سه تن زعفران تولید می‌شود که بخشی در اصفهان به فروش می‌رسد و بخشی به شکل فله‌ای به خراسان به فروش می‌رسد و این در حالی است که اسپانیا تنها یک تن زعفران تولیدی دارد اما به دلیل ضعف در برند سازی و عدم حمایت دولت از زعفران کاران، زعفران‌های صادراتی از ایران به نام اسپانیا به فروش می‌رسد.
مسئول کمیته تولیدات کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی اصفهان اعلام کرد: تولید زعفران در اصفهان آن مقدار نیست که صرفه اقتصادی داشته باشد که کارخانه برند سازی در این زمینه ساخته شود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا زعفران را مشروط به اینکه به نام ایران فروخته شود به کشورهای اروپایی صادر نمی‌کنید، ادامه داد: این اقدام باید از سوی دولت انجام می‌شد.
پیشنهادهای مختلفی مثل کاشت زعفران، گیاهان دارویی و نیشکر که به منظور اصلاح الگوی کشت به کشاورزان از سوی ارگان‌های مختلف از جمله اتاق بازرگانی و جهاد کشاورزی و ... پیشنهاد داده می‌شود، سنجیده نیست
معقول با این پیشنهاد که بدنبال کاشت زعفران در زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان هستیم، اعلام کرد: با توجه به اینکه امروز با بحران آب مواجهیم و کاشت زعفران به آبیاری زیاد نیاز ندارد بنابراین توصیه می‌کنیم که کشاورزان با کاشت زعفران هم زمینه درآمدزایی برای خود فراهم کنند که با این کار دیگر نیاز به اختصاص آب در فروردین ماه هر سال به کشاورزان نیست.
وی در این ارتباط که آیا بسترسازی برای فروش زعفران و صادرات آن فراهم شده است که اتاق بازرگانی چنین پیشنهادی به جامعه کشاورزان می‌کند یا قرار است مثل کاشت سیب زمینی در غرب، بسیاری از محصولات روی دست کشاورز بماند. با توجه به اینکه هم اکنون در حوزه برندسازی و صادرات زعفران نیز بسیار ضعیف عمل کردیم، ادامه داد: تاکنون اقدامی در این خصوص نشده است و لازم است که مسئولان مربوطه با همکاری و هماهنگی در حوزه تولید و بازار فروش زعفران وارد شوند.
مخالف کشت زعفران در زمین‌های شرق اصفهان هستیم
مدیر عامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان، پیشنهاد کشت زعفران در زمین‌های شرق اصفهان را یک سخن نامعقول و نسنجیده دانست و گفت: پیشنهادهای مختلفی مثل کاشت زعفران، گیاهان دارویی و نیشکر که به منظور اصلاح الگوی کشت به کشاورزان از سوی ارگان‌های مختلف از جمله اتاق بازرگانی و جهاد کشاورزی و ... پیشنهاد داده می‌شود، سنجیده نیست و هیچ کس مانند یک کشاورز که خود نسل در نسل کشاورز بوده نمی‌تواند با در نظر گرفتن تمام شرایط و علم به کشاورزی کشت سالانه خود را شناسایی و تغییر دهد.
امینی با اشاره به اینکه اصلاح الگوی کشت این نیست که با کاهش آب، کشاورز را تشویق به کشت محصولی کرد که کمترین آب را بخواهد، ادامه داد: با این تفکر که کشاورز سواد دانشگاهی ندارد بدنبال ارائه الگوی کشت به آنها هستند اما غافل از اینکه تاکنون کشاورزان نشان داده‌اند که طی سالهای بحران آب بهترین بهره‌وری راداشته اند و هیچ زمین زراعی نبوده که در این سالها غیر فعال باشد به طوری که در زمان بحران آب توانستیم ۲۲۰ هزار تن گندم را به جهاد کشاورزی درحالی تحویل بدهیم که ۱۵۰ هزار تن آن تنها در زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان به عمل آمد که کمتر از ۴۰ درصد آب در اختیار بوده است.
وی با اظهار اینکه اصلاح الگوی کشت یعنی با وضعیت آبی موجود بیشترین بهره‌وری را داشته باشیم، گفت: مردم تاکنون چه در حوزه صنعت چه در عرصه کشاورزی جلوتر از دستگاه‌های دولتی عمل کردند به طوری که در ۱۵ سال گذشته با وجود کاهش ۶۰ درصد منابع آبی و بحران آب تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد محصولات کشاورزی کمتر تولید شده و این، دانش بالای کشاورزی کشاورزان ما را نشان می‌دهد.
امینی با اظهار اینکه نمی‌شود با کاهش آب از کشاورزان خواست محصولاتی بکارند که آب کمتری بخواهد بلکه باید تمام میزان آبی که با مجوز و غیر مجوز از حقابه کشاورزان اصفهان گرفته اندرا به آنها برگردانند، افزود: نمی توان تمام زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان را زعفران کاشت چراکه محصولاتی که در حال حاضر کشت می‌شود با سنجیدن تمام شرایط موجود است.
با وجودی که به گفته خود مسئولان تنها دلیل فروش زعفران اصفهان با برند اسپانیا ضعف بازاریابی و تبلیغات است اما اینکه چرا تاکنون مسئولان در این حوزه وارد نشدند و ترجیح می‌دهند که دست روی دست گذاشته و نظاره‌گر غارت زعفران اصفهان با بسته بندی اسپانیا باشد خود حکایت دیگری است که جای تامل و بررسی دارد.
نبود توجیه اقتصادی برای راه اندازی کارخانه بسته بندی زعفران در ایران و از جمله اصفهان در حالی از سوی صاحب نظران این عرصه مطرح می شود که به گفته مسئولان فروش زعفران تولیدی ایران به اسپانیا، در سال ۴۰ برابر تولیدات اسپانیا است و آیا این حجم از فروش جای کار را برای فعالان عرصه بسته بندی تاکنون باز نکرده است؟!.
میزان فروش زعفران به اسپانیا خود گواه این حقیقت است که قطعا برخلاف گفته مسئولان مربوطه کارخانه بسته بندی در این زمینه نه تها توجیه اقتصادی بلکه توجیه عقلانی نیز دارد و اگر اراده ای دال بر کاهش فروش این محصول از مبادی غیررسمی و قاچاق وجود داشته باشد، به یقین مطالبه از دولت برای کمک به سرمایه گذاری در این زمینه هم از سوی بخش خصوصی مطرح خواهد شد.
