مریم یاوری: «عربستان» منطقه‌ای در شهرستان گلپایگان است که به مجموع تعدادی از روستاهای این شهرستان به نام‌های تیکن، دُر، رحمت‌آباد و شورچه به دلیل کوچاندن و اقامت تعدادی از قبایل عرب در این منطقه گفته می‌شود. این منطقه در مسیر راه ابریشم قرار دارد و جاده ابریشم باستانی نیز از آنجا گذر کرده است.
اما این روزها و با توجه به تاکیدات کارشناسان برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری در استان اصفهان برای بهبود شرایط اقتصادی و جذب گدشگر برخی از بی‌توجهی‌های مسئولان نسبت به وضعیت آثار و بناهای تاریخی که می‌تواند بهترین ابزار جذب گردشگر باشد نمکی است که هر روز بر زخم‌های بخشی از جاده ابرایشم در عربستانِ گلپایگان پاشیده می‌شود.
همچنین باید توجه داشت که جاده دُر – تیکن با توجه به فرسوده بودن و نبود زیرساخت‌های مناسب زمینه ساز تصادفات زیادی شده است و هر روز وضع این جاده بدتر از روز قبل می‌شود.
بی‌توجهی‌ها نشان از تاکید بر فراموشی تاریخ هزار ساله دارد
اما بهروز فاضلی، یکی از دوستداران و فعالان میراث فرهنگی و محیط زیست که نسبت به روند توجه مسئولان نسبت به وضعیت بناهای تاریخی و همچنین جاده ابریشم در منطقه عربستانِ گلپایگان شاکی است، می‌گوید: بر اساس گفته‌های مردمان و پیشینیان روستای تاریخی تیکن هزاران سال است که به این منطقه رسیدگی نشده است و ارائه خدمات و احیای بافت‌های تاریخی این منطقه به فراموشی سپرده شده است.
او از رها شدن کاروانسرای سلجوقی و کاروانسرای جلودار که در حوزه استحفاظی جاده ابریشم نیز قرار دارد سخن به میان می‌آورد و اضافه می‌کند: تاکنون هیچگونه اقدامی برای اصلاح و دوبانده کردن این جاده و همچنین بازسازی این دو کاروانسرا انجام نشده است.
فاضلی که معتقد است عدم توجه به شرایط فعلی جاده ابریشم در این منطقه با توجه به جایگاه و اهمیتی که دارد بیانگر به فراموشی سپردن تاریخ هزار ساله است، ادامه می‌دهد: به دلیل وجود پیچ‌های تند در برخی از نقاط این جاده هر هفته یک تصادف در این جاده اتفاق می‌افتد و این در حالی است که تامین روشنایی مسیر آن نیز با ابتدایی‌ترین وسایل انجام شده است.
وی ساماندهی این مسیر و دوبانده کردن آن را در کاهش ۳۰ کیلومتری مسافت اصفهان – گلپایگان تاثیرگذار می‌داند و می‌افزاید: این در حالی است که با بی‌تدبیری مسئولان مسیر روستای موته – اصفهان - تهران به عنوان مسیر اصلی انتخاب شده است.
این دوستدار میراث فرهنگی و محیط زیست با تاکید بر اینکه مسیر فعلی تعیین شده برای تردد مسافران اصفهان – تهران که از روستای موته انتخاب شده از دل منطقه حفاظت شده می‌گذرد، ادامه می‌دهد: همچنین باید توجه داشت که دوبانده کردن جاده موته برای تردد مسافران از اصفهان به تهران در منطقه حفاظت شده موته در حال انجام و تاکنون ۷۰ درصد رشد فیزیکی داشته است.
وی که معتقد است اگر جاده تیکن - دهق و علویجه دوبانده شود مسیر اصفهان – گلپایگان – اراک - همدان و کرمانشان نیز در همین جاده تعریف خواهد شد، بیان می‌کند: همچنین با این اقدام احیای جاده باستانی ابریشم نیز انجام خواهد شد و زمینه ساز رونق گردشگری منطقه خواهد بود.
«جعده شاهی» بخشی از جاده ابریشم هست، نیست?!
مهدی نوبخت، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان گلپایگان نیز در این باره با تاکید بر اینکه هنوز ما تحقیق در خصوص اینکه آیا جاده معروف به «جعده شاهی» بخشی از جاده ابریشم است یا خیر اطلاع دقیق نداریم و در این باره نیز تحقیق صورت نگرفته است، می‌گوید: تاریخ شفاهی عنوان شده از سوی اهالی این منطقه همه اطلاعاتی است که ما در رابطه با این جاده داریم است.
وی همچنین در پاسخ به چرایی عدم رسیدگی به این جاده و آثار تاریخی اطراف آن در حالی که این بار بخشی از جاده ابریشم بودن «جعده شاهی» را رد و یا تاکید کند، می‌افزاید: باید توجه داشت که جاده ابریشم راه جهانی است و باید مدیریت کلان کشور برای ساماندهی آن برنامه‌ریزی داشته باشد و ساماندهی این امر بر عهده ما نیست.
ساماندهی جاده دُر – تیکن در دستور کار است/۹۰ درصد راههای روستایی استان فاقد روشنایی هستند
فرزاد دادخواه، مدیر راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان ساماندهی جاده دُر – تیکن را در دستور کار اداره راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان می‌داند و با اشاره به انجام روکش آسفالت در ۱۰ کیلومتر از این جاده، می‌گوید: همچنین برای ساماندهی هشت کیلومتر باقیمانده از این جاده منتظر تامین اعتبار هستیم.
وی اضافه می‌کند: ساماندهی جاده‌های درون روستایی این منطقه نیز بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است که باید در دستور کار ساماندهی قرار گیرد.
مدیر راهداری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان نیز در خصوص تامین روشنایی محور دُر – تیکن ادامه می‌دهد: اعتبارات روشنایی در استان اصفهان و در همه کشور تنها به نقاط پرحادثه اختصاص می‌یابد و در این زمینه اعتباری برای این منطقه پیش‌بینی نشده است.
وی بیان می‌کند: باید توجه داشت که در حال حاضر ۹۰ درصد از راههای روستایی استان اصفهان فاقد روشنایی است.
دادخواه که معتقد است بازسازی جاده دُر- تیکن می‌تواند در کاهش بُعد مساحت اصفهان – گلپایگان - تهران تاثیرگذار باشد، می‌افزاید: این در حالی است که حجم ترافیک و میزان تردد مناسب این جاده نیست و شبکه راهی کشور در مسیر سه راهی موته که به نام سه راهی «ورکان» نامگذاری شده، تعریف و قابل استفاده است.
ساماندهی راههای درون روستایی در انتظار قیر رایگان
در این میان، غلامحسین خانی، مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی انجام آسفالت جاده روستاهای منطقه عربستان را در انتظار تامین قیر رایگان از سوی وزارت نفت می‌داند و می‌گوید: اخیراً مجلس مصوبه‌ای را در خصوص تامین قیر رایگان و آسفالت راههای روستایی داشته که در صورت تخصیص این میزان قیر راههای این روستاها نیز ساماندهی خواهد شد.
