۹ ماه از همه گیری ویروس کرونا در جهان میگذرد. در این مدت، نزدیک به ۳۰ میلیون نفر به این ویروس آلوده و ۹۴۰ هزار نفر جان خود را از دست داده اند.
در ماههای ابتدایی که ویروس در جهان در حال گسترش بود، بسیاری از دولتها بدون توجه به اصول اخلاقی تنها به فکر تامین نیازهای بهداشتی مانند ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی کننده و ... برای خود بودند و در برخی موارد حتی دولتها به راهزنی اقلام بهداشتی نیز روی آوردند. در یک مورد، دولت ترامپ دستور توقف فروش ماسک و دستکش یک شرکت آمریکایی به کانادا داد که اوتاوا این اقدام واشنگتن را سرقت نامید.
با فرا رسیدن ماه سپتامبر که معروف به ماه مجمع عمومی سازمان ملل است، مقامات سازمانهای بین المللی امیدوار به همکاری میان کشورها هستند. در نیمه دوم این ماه هر سال سران و رهبران کشورهای جهان در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گردهم میآیند تا درباره مشکلات و مسائل جهانی به تبادل نظر بپردازند. این نشست سالانه بهترین زمان برای نزدیکی و دوستی میان کشورها محسوب میشود. از همین رو، سازمان بهداشت جهانی اقدام به ارسال پیامی به هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک کرد.
به دلیل هر گونه خطرات اجتماعی، قرار است هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به صورت ویدئو کنفرانس و غیر حضوری برگزار شود.
سازمان جهانی بهداشت در پیامی به این نشست بر روی ۳ موضوع تاکید کرد:
۱- ما از سران کشورها و رهبران جهان میخواهیم در این نشست اطمینان حاصل کنند دسترسی منصفانه و یکسان به ابزارهای مدیریت و کنترل شیوع ویروس کرونا در جهان (از جمله ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی کننده، تجهیزات بیمارستانی مانند دستگاه تنفس مصنوعی و...) برای تمامی مردم میسر باشد. این امر با همکاری با برنامه شتاب دهنده سازمان جهانی بهداشت که در حال تحقیق، توسعه و درمان کووید ۱۹ و واکسن کرونا است، میسر خواهد شد.
۲- همزمان با خطر نابودی دستاوردهای گذشته بهداشتی در جهان به دلیل همه گیری ویروس کرونا ، حرکت به سمت اهداف توسعه پایدار باید ادامه پیدا کند. براساس گزارشهای اعلام شده ۹۰ درصد کشورهای جهان به دلیل همه گیری کووید ۱۹ برنامههای عمومی بهداشتی خود (از جمله واکسیناسیون عمومی) را متوقف کرده اند. این بدان معناست که دولتها نیازمند سرمایه گذاری بیشتر در بحث زیرساختهای بهداشتی هستند.
۳- ما هم اینک نیازمند آماده شدن تمامی کشورها برای یک همه گیری دیگر در جهان هستیم. شیوع ویروس کرونا نشان داد که چقدر در برابر یک همه گیری جهانی آسیب پذیر هستیم. ما از تمامی شهروندان و دولتها میخواهیم با همکاری یکدیگر برای همه گیریهای آینده آمادگی داشته باشند. در حال حاضر این اقدام ما، آینده اجتماعی جهان را مشخص خواهد کرد.
پیشتر نیز مرکز نظارت بر آمادگی جهانی بهداشتی اعلام کرد: جهان به هیچ عنوان آمادگی لازم برای مقابله با همه گیری یک بیماری در آینده را ندارد. همچنین کشورهای جهان در جلوگیری از وقوع بیماریهایی که منجر به همه گیری شوند، ناتوان هستند.
در گزارش این سازمان مستقل که توسط سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی به وجود آمده، تاکید شده است: شیوع کووید ۱۹ در جهان نشان داد، جامعه جهانی چقدر در مقابل یک همهگیری آسیب پذیر است. حقیقت این است که ما نمیتوانیم مانع از وقوع چنین همه گیریهایی شویم و چنین رخدادهایی به نظر غیرقابل اجتناب میرسد.
همه گیری جهانی کرونا آزمون سختی برای آمادگی بهداشتی کشورهای جهان در مقابل بیماری بود. درس نگرفتن از شیوع کووید ۱۹ به معنای آن است که در همه گیری آینده که مطمئناً به وقوع خواهد پیوست، تلفات و خسارات بسیار گستردهتر و شدیدتر خواهد بود. اشتباه جمعی رهبران سیاسی منجر به چنین اختلال و بی نظمی شده است. سرمایه گذاریهای مالی و سیاسی بسیار ناکافی بوده است و هم اکنون تمامی ما تقاص این اشتباهات را پس میدهیم. جهان فاقد گزینه برای مقابله و جلوگیری از اتفاقات ناگوار رخ داده نبود، بلکه بارها برای انجام اقدامات لازم در یک دهه اخیر به کشورها هشدار داده شده بود.
سازمان جهانی بهداشت در گزارش قبلی خود نیز درباره تبعات توقف برنامههای بهداشت عمومی کشورها به دلیل شیوع ویروس کرونا هشدار داده بود. دادههای آماری سازمان جهانی بهداشت از بیش از ۱۰۰ کشور جهان نشان میدهد از ماه مِه تا ماه ژوئیه میلادی برنامههای مربوط به بهداشت عمومی مختل شده است.
برنامه واکسیناسیون عمومی با ۷۰ درصد، برنامه پزشک خانواده و مراقبتهای مربوط به آن ۶۸ درصد و مراقبتهای مربوط به پیشگیری و تشخیص سرطان در جامعه ۵۵ درصد دچار اختلال در فرآیند اجرا شده اند. منطقه شرق مدیترانه شامل کشورهایی همچون افغانستان، یمن و سوریه و نیز منطقه آفریقا و جنوب شرق آسیا بیشترین آسیب را در اجرای برنامههای بهداشت عمومی از زمان همه گیری ویروس کرونا دیده اند.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد: همزمان با تلفات ویروس مرگبار کرونا در جهان، شاهد آن هستیم که به دلیل اختلال در روند اجرای برنامههای بهداشت عمومی در جامعه، تلفات سایر بیماریها نیز در برخی نقاط جهان شاهد افزایش بوده است. اگر این روند ادامه یابد، در بلند مدت شاهد افزایش تلفات ناشی از بیماریهای قابل پیشگیری خواهیم بود و این موضوع حتی پس از پایان همه گیری کرونا نیز میتواند دامن کشورها را بگیرد.
ستکم ۳۰ برنامه واکسیناسیون عمومی در مقابل بیماری سرخک در خطر لغو شدن قرار دارد که میتواند منجر به ایجاد همه گیری جهانی این بیماری شود. پیش از شیوع ویروس کرونا نیز شمار مبتلایان به سرخک در جهان در حال افزایش بود. براساس دادههای سازمان جهانی بهداشت تنها در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۱۰ میلیون نفر به سرخک مبتلا شدند و ۱۴۰ هزار نفر که بیشتر آنان کودک بودند جان خود را از دست دادند.
سازمان جهانی بهداشت به شدت نگران است عدم واکسیناسیون عمومی منجر به مرگ و میر گسترده ناشی از بیماریهای قابل کنترل شود. براساس دادههای این نهاد، در سال ۲۰۱۹ و پیش از شیوع ویروس کرونا ۱۴ میلیون کودک در جهان تحت برنامه واکسیناسیون سالانه قرار نگرفتند. بیشتر این کودکان ساکن قاره آفریقا بودند و به برنامههای بهداشت عمومی دسترسی نداشتند.
به گفته متخصصان توقف روند واکسیناسیون عمومی و نیز اجرای برنامههای بهداشتی در جامعه میتواند تلفاتی بسیار بیشتر از ویروس کرونا در جهان داشته باشد.