بهشت‌زهرا تنها گورستان رسمی پایتخت در جنوب تهران واقع شده است. فعالیت این آرامگاه از سال 1349 آغاز شد. ابتدا این آرامگاه 314 هکتار وسعت داشت و در سال 76 بخش شمالی به مساحت 110 هکتار و در سال 87 بخش شرقی به مساحت 160 هکتار خریداری و به این آرامگاه اضافه شد.
وعده احداث گورستان جدید توسط مدیران
با روی کار آمدن مدیریت پنجم شهری، مسئولین بارها وعده دادند که برای تهران آرامستان دیگری هم درنظر خواهند گرفت و در حال جانمایی برای این کار هستند و تأکید کردند که تهران نیازمند گورستان جدید است.
حسن خلیل‌آبادی عضو شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: در کمیته محیط‌زیست شورای شهر، درباره احداث گورستان جدید بحث‌هایی شده است و در حال جانمایی مناطقی برای احداث گورستان جدید هستیم.
گورستان جدید باید دسترسی ترافیکی داشته باشد
وی با تأکید بر این موضوع که گورستان جدید باید دسترسی ترافیکی داشته باشد و مطالعات قبلی درباره آن انجام می‌شود، گفت: بنابراین می‌توان در شرق و غرب تهران قبرستان‌های جدیدی ایجاد کرد که جزو برنامه‌های شورای شهر است. در جنوب تهران هم که بهشت زهرا را هم داریم و در شمال هم از دسترسی‌های شرق و غرب استفاده می‌کند.
به اعتقاد شورای شهر گورستان‌های جدید باید به محورهای مواصلاتی بزرگ در ارتباط باشند و دسترسی هم به مترو هم وجود داشته باشد. باید مطالعات صورت گیرد و گورستان‌ها باید همانند بهشت‌زهرا امکانات داشته باشند.
مدتهاست که مدیران وعده ساخت گورستان جدید را در پایتخت می‌دهند. ناهید خداکرمی عضو شورای شهر تهران و رئیس کمیته سلامت شورا در این باره به خبرنگار فارس گفت: پیشرفت‌های خوبی در جانمایی گورستان صورت گرفته است. ببینید برای ساخت گورستان باید با منافع طبیعی، وزارت بهداشت و محیط زیست هماهنگی داشته باشیم و از یک اصول و قانون ثابت تبعیت کنیم.
۵ نقطه برای گورستان جدید انتخاب شد/ گورستان جدید در جنوب تهران نیست
وی با تأکید بر این موضوع که کار زمانبر بوده است، گفت: 5 نقطه را کاندید کرده‌ایم و تأکید می‌کنم که این نقاط در جنوب تهران نیست و بزودی جانمایی‌ها اعلام می‌شود.
زمانی که بهشت‌زهرا احداث شد، بسیاری از گورستان‌های محلی هم در حال فعالیت بودند اما بعد از مدتی فعالیت آنها متوقف و تنها گورستان رسمی، بهشت‌زهرا شد. گورستانی با وسعت 750 هکتار که برای خود شهری محسوب می‌شود.
قرار بود ظرفیت بهشت‌زهرا تنها برای 25 سال باشد
احمد مسجدجامعی عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر می‌گوید: قرار بود ظرفیت بهشت‌زهرا تنها برای 25 سال باشد، اما در حال حاضر 50 سال از عمر آن می‌گذرد.
وی ادامه داد: یک‌هزار چهره شاخص در بهشت زهرا دفن شده‌اند. در بهشت‌زهرا حرم امام، شهدای دفاع مقدس، شهرداری دولت، شهدای مدافع حرم، هنرمندان و نام‌آوران و ... خاکسپاری شده‌اند، بنابراین در هیچ کجای دنیا گورستان‌هایی که چنین چهره‌های شاخصی در آن دفن شده باشد وجود ندارد و باید بیش از گذشته به آن توجه کرد.
وی ادامه داد: مطالعه گورستان‌های تهران باید جدی گرفته شود. واقعیت این است که این ظرفیت امروز با مشکل مواجه شده است و در ساختار جدید بهشت‌زهرا، دیگر آن بهشت‌زهرای پنجاه سال پیش نیست و کارکردهای ملی پیدا کرده است بنابراین خوب است برای ساختار گورستان‌ها فکر ویژه‌ای کرد.
باید به لحاظ فرهنگی کارهایی در این گورستان صورت گیرد
بهشت‌زهرا بزرگترین گورستان کشور است که سه ایستگاه مترو در آن قرار دارد، اما اعضای شورا معتقدند که باید به لحاظ فرهنگی روی آن کار بیشتر صورت گیرد.
محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران می‌گوید: باید به لحاظ فرهنگی کارهایی در این گورستان صورت گیرد.
قرار بود در تلو و یا گرمدره گورستان ساخته شود که منتفی شد
در سالهای گذشته نیز موضوع احداث گورستان جدید در تهران مطرح شد و قرار شد که گورستانی در تلو یا گرمدره احداث شود، ولی درنهایت این امر انجام نشد و مدیران شهری دوباره بهشت زهرا را توسعه دادند. اما حال مدیران معتقدند که دیگر افزایش ظرفیت بهشت‌زهرا نمی‌تواند مناسب باشد و باید گورستانی در نقطه دیگری از شهر ایجاد شود.
افزایش ظرفیت بهشت‌زهرا نمی‌تواند مناسب باشد
پیروز حناچی شهردار تهران می‌گوید: افزایش ظرفیت بهشت‌زهرا نمی‌تواند مناسب باشد، از این رو مدیریت شهری به دنبال ایجاد ظرفیت برای شکل‌دهی گورستان جدید در شرق یا غرب تهران است.
جلسات متعدی برای بررسی و امکان‌سنجی توسعه آرامستان در پایتخت صورت گرفته است. غلامرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران می‌گوید: مکان آرامستان‌ها در فرهنگ و زندگی مردم در شهرهای ایران جایگاه خاصی داشته است که با ساخت بهشت‌زهرا در خارج از فضای شهر این مفهوم دگرگون شده است. در تاریخ شهرهای ایران، گورستان جزوی از فضای شهر بوده و هر محله برای خود گورستانی داشته است.
گلپایگانی ادامه داد: امروز با توجه به الزامات زندگی در تهران و توجه به مسائل رفت و آمد و هویت محله‌های شهر، نیاز به مطالعه عمیق و انتخاب گزینه یا گزینه‌های مناسب برای خاکسپاری در شهر تهران وجود دارد.
برای توسعه گورستان باید تمام پیوست ها رعایت شود
وی ادامه داد: با توجه به راهبردهای طرح جامع تهران و مصوبه شورای شهر، مبنی بر ضرورت مکان‌یابی برای توسعه آرامستان در پایتخت مطالعاتی از سوی معاونت‌های شهرسازی و معماری و خدمات شهری انجام شده است که بر این اساس مکان‌هایی تهیه شده است.
به گفته گلپایگانی، در توسعه فضاهای عمومی ساخت آرامستان‌های جدید باید همه پیوست‌های جدید اعم از اجتماعی، خدماتی، زیست محیطی، ترافیکی و سایر عوامل مدنظر قرار گیرد تا مشکلی در این زمینه پیش نیاید.
براساس این گزارش، هنوز بهشت‌زهرا ظرفیت دفن اموات را دارد، اما مدیران معتقدند که باید گورستان دیگری در تهران احداث شود. سالهاست که در این باره وعده‌هایی داده شده است ولی این امر محقق نشده و فعلا جانمایی‌ها قرار است اعلام شود. البته باید دید بعد از اینکه مکان‌های احداث گورستان مشخص شد، آیا مسوولان امر در سایر نهادها با احداث گورستان موافق می کنند یا خیر و احداث گورستان جدیدبه سرنوشت احداث گورستان در تلو و گرمدره دچار نمی‌شود؟ البته مدیران می‌گویند که باید مکان‌یابی‌ها به درستی صورت گیرد تا مشکلی ایجاد نشود.
