محسن هاشمی که به مناسبت روز شوراها(نهم اردیبهشت) انجام شد با بیان اینکه بیست سال طول کشید تا نهاد شوراها از ۱۲ آذر ۱۳۵۸ که بعنوان فصل هفتم قانون اساسی مشروعیت پیدا کرد تا ۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۸ که نخستین دوره شوراها آغاز به کار کرد، متولد شود، گفت: ۲۱ سال از عمر شوراها سپری شده و حالا به بلوغ و تکامل رسیده است؛ اما اینکه مدیریت شورایی در کشور تا چه اندازه موفق بوده است نیاز به بحثی مجزا دارد و در مورد شوراهای شهر، هنوز بعد از این زمان نسبتا طولانی شاهد واگذارای وظایف و اختیارات قانونی به مدیریت شهری و پارلمان محلی نیستیم.
تنها یک سوم، اختیارات به شورا واگذاره شده
اخبار اجتماعی-وی اظهار کرد: از حدود ۲۳ وظیفه مدیریت شهری تنها یک سوم آن به شورا واگذار شده و بسیاری از وظایف مانند ارائه خدمات مربوط به آموزش، بهداشت، ارتباطات، انرژی و نیرو رسانی، انتظامی و سلامت به مدیریت شهری واگذار نشده است و بصورت متمرکز در اختیار دولت است، این در حالی است که اکثر جوامع توسعه یافته با استفاده از تمرکززدایی، اینگونه فعالیت های تصدی گرانه حجیم را به مدیریت محلی واگذار می کنند؛ اما در ایران، به دلیل ساختار خاص تصمیم گیری و پاسخگویی، ظاهرا تمایل جدی در دولت و مجلس برای تفویض کامل اختیارات به مدیریت محلی و شوراها وجود ندارد.
هاشمی در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد روز به روز جایگاه شوراها تقلیل می یابد و چرا این اتفاق رخ داده؟ ادامه داد: شاید بتوان گفت که نهادهای انتخابی در ایران با این چالش مواجهند وبه نوعی نقش وتاثیرگذاری مجلس شورای اسلامی در تصمیم گیری ها نیز کاهش یافته و بخشی از دلایل کاهش مشارکت مردم در انتخابات اخیر مجلس را نیز می‌تواند در افول و تضعیف مجلس و نهادهای انتخابی جستجو کرد.
وی با بیان اینکه اصولا ما شاهد دو نوع سبک مدیریتی هستیم، گفت: مدیریت بحران و مدیریت با بحران، در سبک نخست سعی می شود که اتفاقات پیش بینی نشده و چالشها با کمترین هزینه مدیریت شوند و در سبک دوم برای عبور از پاسخگویی و طی کردن روال قانونی، به شرایط بحرانی استناد می‌شود و به نظر می‌رسد در شرایط فعلی و حتی آینده نزدیک و میان مدت این روند در کشور ادامه می‌یابد و نهادهای انتخابی و پروسه‌های قانونی تصمیم گیری، تحت الشعاع وقوع بحرانها قرار می گیرند.
به گفته محسن هاشمی ، این سبک تصمیم گیری، اگرچه ممکن است برای دولتمردان و مسئولان سریعتر و راحت تر باشد؛ اما در افکار عمومی و نهادهای قانونی مقبولیت و وجاهت کمتری خواهد داشت که نمونه آن را در مورد افزایش قیمت بنزین دیدیم یا در همین بحران پاندمی کرونا شاهد بودیم که برخی از تصمیمات مدیریت محلی، توسط ستاد ملی مبارزه با کرونا وتو می شد، اینکه در شرایط بحرانی، یک مدیریت متمرکز برای کشور تصمیم بگیرد قابل پذیرش است؛ اما اینکه در این فرایند از مشورت و توان تخصصی نهادهای قانونی و مدیریت محلی استفاده نشود و تصمیمات و جایگاه آنها دور زده شود، پدیده خوبی نیست.
پیام مشارکت بالای مردم در انتخابات شورای شهر، "تحول" است
لزوم بازنگری و آسیب شناسی شوراها
رئیس شورای شهر تهران در مورد چشم انداز شوراهای شهر با بیان اینکه در انتخابات این دوره شوراها در سال ۱۳۹۶، ما شاهد حضور بی سابقه و مشارکت بالای مردم بودیم به نحوی که نصاب آراء منتخبین در تهران نسبت به دوره‌های گذشته بیش از سه برابر شد، گفت: پیام این مشارکت انتظارات شهروندان برای تحول است و اگر این تحول صورت نگیرد طبیعتا مشارکت و حمایت مردم از نهاد شوراها هم کاهش خواهد یافت کما اینکه یکی از دلایل افت مشارکت بدنه اجتماعی اصلاح طلبان در انتخابات اخیر مجلس، عدم تحقق مطالبات آنها از مدیریت شهری برای تحول بود.
وی افزود: با توجه به اینکه ۶۰ درصد از دوره پنجم شورا سپری شده است و حدود ۱۵ ماه به پایان مسئولیت آن باقی مانده، مناسب است که مسئولان نظام، بویژه روسای قوا یک بازنگری و آسیب شناسی در مورد نقش و عملکرد نهاد شورا در کشور انجام دهند، اگر اراده ای برای دادن جایگاه واقعی و قانونی شورا و پاسخگو بودن آن وجود دارد، زمان این اقدام پس از ۲۱ سال از عمر شورا فرارسیده و باید به سرعت اجرایی شود و اگر قرار است نقش شورا در همین حد تشریفاتی و صوری باقی بماند و عملا اختیار چندانی نداشته باشند، چرا ما این میزان هزینه و انتظار ایجاد کنیم که نتوانیم نسبت به آن پاسخگو باشیم؟
هاشمی در مورد برنامه‌های شورا در زمان باقی مانده از عمر دوره پنجم افزود: به نظرم ما نیازمند تحول جدی در ساختار و عملکرد مدیریت شهری هستیم، با این فرمان و سرعت معضلات اصلی مدیریت شهری مانند آلودگی هوا، ترافیک، بافت‌های فرسوده، پسماند و سیستم حمل و نقل عمومی در کوتاه مدت و میان مدت نه تنها بهبود نمی یابد؛ بلکه ممکن است تشدید شود همانطور که سال ۹۸ شاهد تشدید معضلات نسبت به سال ۹۷ بودیم، پس باید یک تجدید ساختار و اصلاح بنیادین و جدی در سیستم مدیریت شهری ایجاد شود و شهرداری از موانع اصلی خود مانند سنگینی بیش از حد و فربهی ساختار، کمبود منابع و کندی و ضعف در پیگیری و اجرای پروژه ها رها شود که در این حوزه طرحهایی آماده شده است که ان‌شاالله بزودی ارائه می شود.
