۱۷ فروردین ماه امسال سازمان حفاظت محیط زیست انتقال سه یوز آسیایی به نام‌های «کوشکی» ، «دلبر» و «ایران» - که در پارک پردیسان نگهداری می‌شدند - را به سمنان آغاز کرد که این اقدام انتقادات و ابهاماتی را در پی داشت. به عنوان مثال شیوه انتقال یوزها، نحوه بیهوشی و عدم اطلاع رسانی دقیق در این باره از جمله این انتقادات بود.
اخبار اجتماعی- کیومرث کلانتری - معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست - در نشستی خبری که امروز (۳۱ فروردین) در سازمان محیط زیست برای پاسخ به انتقادات و ابهامات مطرح شده در مورد انتقال یوزهای پردیسان به توران برگزار شد، اظهار کرد: در حال حاضر زیستگاه‌های یوز پلنگ آسیایی در تمام دنیا به جز کشور ما از بین رفته است و تنها تعداد محدودی از این یوزها در کشور ما وجود دارند. از سال ۱۳۴۱، سازمان حفاظت محیط زیست ۶۰ یوزپلنگ آسیایی را تحت حفاظت خود درآورد بنابراین در کشور ما سابقه حفاظت از یوزها وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه حدود ۶۰ سال گذشته جمعیت یوزها ۳۰۰ فرد برآورد شده بود، گفت: در حال حاضر جمعیت این حیوان در کشور حدود ۳۰ فرد است همچنین ۴۰ درصد از زیستگاه‌های یوز در مناطق حفاظت شده سازمان محیط زیست قرار دارد.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از حدود ۶۰ سال گذشته حدود ۱۰ فرد یوزپلنگ زنده‌گیری شدند اما هیچ کدام از آن‌ها موفق به زادآوری نشدند همچنین در سال‌های ۷۴ تا ۹۵، ۱۹ یوزپلنگ در تصادفات جاده‌ای تلف شدند.
کلانتری با تاکید بر اینکه اولویت سازمان حفاظت محیط زیست حفظ زیستگاه‌های یوز است، گفت: تکه تکه شدن زیستگاه و عبور شبکه‌های ارتباطی اولین و تصادفات جاده‌ای دومین عامل تهدید یوزپلنگ‌ها است. شکار بی‌رویه طعمه یوز، وجود گله‌های دام اهلی و سگ‌ها در منطقه از جمله دیگر تهدیدات حیات یوزپلنگ‌ها محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه از بین تمام زیستگاه‌های یوزپلنگ در کشور، دو زیستگاه «میاندشت» و «توران» زیستگاه‌هایی هستند که زادآوری بیشتری داشته‌اند، تصریح کرد: ارتقای حفاظت و مدیریت مناطق زیستگاهی یوز، ایجاد مناطق حفاظت شده جدید در مناطقی که مسیر یوزها است، توسعه قرق‌های اختصاصی در حاشیه مناطق زیستگاهی برای تقویت طعمه‌ها و... از جمله برنامه‌های سازمان حفاظت محیط زیست برای زیستگاه‌های طبیعی یوزپلنگ است.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست مرکز ملی تحقیقات یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران راه‌اندازی خواهد شد. در حال حاضر ما در کنار حفاظت از زیستگاه نیازمند تامین جمعیت پشتیبان برای تکثیر در اسارت و نیمه اسارت هستیم.
کلانتری افزود: یوزپلنگ آسیایی تقریبا در حال انقراض از جمعیت زیستی است و تمام تلاش ما این است یوزپلنگ به سرنوشت شیر دچار نشود و حسنی که برای حفاظت از یوزپلنگ داریم این است که مردم و افکار عمومی طرفدار یوزپلنگ هستند.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه شش ماه در سازمان حفاظت محیط زیست جلساتی برای تصمیم‌گیری در زمینه یوزها برگزار شد و همه پیشنهادات را دریافت کردیم، تصریح کرد: حدود هفت سال گذشته یوزپلنگ در اسارت را از زیستگاه اصلی خود به تهران منتقل کردیم ولی در تمام این مدت موفق به تکثیر در اسارت نشدیم. برای انتقال یوزها و تکثیر آن‌ها پروپوزال‌های به دست ما رسید که بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان هزینه داشتند اما ما هیچ کدام از آن‌ها را نپذیرفتیم.
کلانتری در ادامه صحبت‌های خود گفت: نباید فکر کنیم که می‌توانیم با سه فرد یوز در اسارت به تعداد زیادی یوز برسیم اما خبر خوش این است که در تاریخ ۲۴ فروردین دو قلاده یوز محلی پشت فنس «ایران» - یوز انتقال داده شده به توران - مشاهده شدند.
معاون محیط زیسن طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین درباره محیط فنس‌کشی شده در توران برای یوزپلنگ‌های در اسارت توضیح داد: یک فنس ۷۵۰ هکتاری با تعدای طعمه برای آن‌ها آماده شده است. یک فنس ۵۰۰ متری که «دلبر» پیش از انتقال به تهران در آن نگهداری می‌شد نیز قابل استفاده است علاوه بر آن یک مجموعه ۱۶۰۰ متری دیگر نیز برای یوزپلنگ‌ها در نظر گرفته شده است و تمام این فنس‌ها با تونل به یکدیگر وصل می‌شوند.
در ادامه این نشست شهاب الدین منتظمی - مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست - درباره انتقاداتی که به باکس حامل یوزها مطرح شده بود، اظهار کرد: این باکس دو بخش جدا از یکدیگر داشت که هر کدام از این بخش‌ها از وسط با دیواری جدا می‌شد همچنین عرض این باکس ۵۰ متر، ارتفاع آن ۱ متر و طول آن ۱.۵ متر بود. سوراخ‌هایی نیز روی سقف آن برای هوا رسانی وجود داشت اما پس از انتقال «ایران» تصمیم گرفته شد برای انتقال « کوشکی » و « دلبر » سوراخ‌های روی جعبه به منظور درست قرار گرفتن چادر محافظ ایجاد شود.
وی با اشاره به اینکه برای انتقال یوزها هیچگونه سیستم خودرویی که بتواند باکس حامل آن‌ها را به امن‌ترین شکل ممکن برای ما جابه‌جا کند اعلام آمادگی نکرد، گفت: درمورد داروی استفاده شده برای بیهوشی باید توضیح داد که این دارو هنوز وارد بازار نشده است ولی ما با هماهنگی با سازمان دامپزشکی توانستیم این دارو را به مقدار نیاز تامین کنیم.
مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست با بیان اینکه سال گذشته برای «دلبر» و «کوشکی» تلقیح مصنوعی انجام شد اما نتیجه‌ای نداشت، تصریح کرد: در حال حاضر شرایط سنی این دو فرد یوزپلنگ در اسارت به گونه‌ای نیست که بتوانیم با دست باز برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم و تمرکز ما فعلا روی «ایران» است و باید بررسی کنیم که آیا امکان جذب یوز آزاد برای او وجود دارد یا خیر ولی در حال حاضر قرار نیست که یوز نری را به داخل فنس منتقل کنیم.
وی همچنین ضمن ابراز بی‌اطلاعی درباره کارکرد تله غیر استانداردی که گفته می‌شود برای زنده‌گیری یوزها تهیه شده است، تاکید کرد: به هیچ عنوان از این تله برای یوزها استفاده نخواهد شد.
منتظمی افزود: ما نیاز به پایش کلی زیستگاه‌های یوز داریم و حفاظت از آن‌ها داریم. سال گذشته در یکی از پرخطرترین جاده‌های برای یوزپلنگ‌ها کاهش سرعت اعمال و هشت کیلومتر از جاده‌ها نیز فنس کشی شد.
در ادامه این نشست سیامک مسعودی - دامپزشک سازمان محیط زیست - با اشاره به انتقاداتی که به نحوه بیهوش کردن یوزها مطرح شده بود، اظهار کرد: ما در زمینه بیهوشی حیات وحش بی‌تجربه نبودیم. داروهایی که انتخاب کردیم نیز از امن‌ترین داروها برای بیهوشی یوزپلنگ‌ها بودند همچنین دوز دارو بر اساس وزن حیوان انتخاب می‌شد. به دلیل دوز پایین دارو در مرحله اول موفق به بیهوش کردن کوشکی نشدیم.
وی با تاکید بر اینکه برای بیهوشی حیوان وحشی پارامترهای مختلفی را باید در نظر داشت، تصریح کرد: همه اقدامات برای مباحث پزشکی حیوانات وحشی را نمی‌توانیم به یک یا دو نفر بسپاریم بنابراین از تعداد زیادی متخصص برای معاینه و انتقال یوزها استفاده کردیم.
