اخبار اجتماعی- بر اساس تعریف یونسکو، فرونشست عبارت است از فرو ریزش و یا نشست سطح زمین که به دلایل متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می‌دهد. به طور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین گفته‌می‌شود. عوامل متعددی از جمله این پدیده‌ها آب شدگی یخ‌ها، حرکت آرام زمین، خروج گدازه و عملیات انسانی نظیر معدن کاری یا برداشت آب زیرزمینی و نفت باعث ایجاد این پدیده می‌شود.
به گزارش افکارنیوز، میزان فرونشست در تهران 180 میلی‌متر و در شهریار 230 میلی‌متر در سال است و آمارها از کاهش سالانه 150 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی در تهران خبر می‌دهد. پدیده فرونشست زمین ناشی از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است و فرونشست به ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، تخریب سازه‌ها و حوادث ایمنی جانبی منجر می‌شود.
کارشناسان امور فنی و شهری در ایران بارها در مورد شدت فرونشست در پایتخت و اطراف آن هشدار داده‌اند و می‌گویند تا زمان نزدیک‌شدن آن به مرکز شهر زمان زیادی باقی نمانده است. یحیی جمور، معاون فنی سازمان نقشه‌برداری ایران می‌گوید: «زمان زیادی باقی نمانده که فرونشست دامن‌گیر میدان آزادی شود نشست زمین در دشت ورامین به 26 سانتی‌متر در سال رسیده طوری که برخی دکل‌های برق هم به خاطر همین فرونشست‌ها کج شده‌اند.»
معاون فنی سازمان نقشه‌برداری می‌افزاید: « تقریبا همه دشت‌های کشور با پدیده فرونشست روبه‌رو هستند. پدیده فرونشست در تهران در حال گسترش است، طوری که از سوی بزرگراه آزادگان فرونشست به داخل شهر تهران نفوذ کرده است.» علی بیت‌اللهی، مدیر مرکز زلزله‌شناسی نیز می‌گوید «سه خط بزرگ فشارقوی برق در اراضی جنوب ورامین و نیز خطوط راه‌آهن در معرض مخاطرات این پدیده قرار دارند.»
انوشیروان محسنی‌بندپی، استاندار تهران در جلسه مدیریت بحران با بیان اینکه تهران روزی یک میلی‌متر نشست می‌کند، اعلام می‌کند: «باید هر چه سریع‌تر نسبت به پاک‌کردن سفره‌های زیرزمینی اقدام شود همچنین شن‌چاله‌ها باید هر چه زودتر شناسایی و با رعایت موارد ایمنی، خطرپذیری آنها را به حداقل رساند تا کمک شود از طریق برخی از کانال‌ها آب به سمت دشت‌هایی که فرونشست دارند هدایت کنیم.»
موضوع فرونشست زمین از خطراتی است که بسیاری از کارشناسان بارها آن را به مدیریت شهری گوشزد کرده‌اند و خواستار رسیدگی و کاهش مشکل در این زمینه شده‌اند. پژوهشگران مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان با بررسی تصاویر ماهواره‌ای بین سال‌های 2003 و2017 متوجه نشست زمین در تهران شده‌اند برخی پژوهشگران جهان نیز معتقد هستند که تهران بالاترین نشست زمین را در جهان دارد.
مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور از جمله هشداردهندگان خطر فرونشست تهران است و بارها نسبت به پیامد نابودی سفره های اب زیرزمینی کشور هشدار داده است و می‌گوید: «فرونشست وابسته به تغییرات سطح سفره‌های آب زیرزمینی است و نشان می‌دهد منابع آب در حال کاهش است و سرزمین ما دچار مرگ تدریجی می‌شود.»
شفیعی در نامه‌‌ای به رضا کرمی محمدی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، اعتبار تقریبی اجرای طرح پیشنهادی این سازمان را برای مقابله با فرونشست زمین بالغ بر 38 میلیارد تومان پیش بینی کرده بود. این در حالی است که مدیریت شهری تهران همواره موضوع کمبود بودجه را بهانه‌‌ای برای رسیدگی به مشکلات عمرانی شهر تهران مطرح می‌کند.
فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که به تازگی به همراه مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشه برداری کشور و سایر نمایندگان مجلس بازدیدیی از مناطق دارای فرونشست در حاشیه تهران داشته است، در گفت‌وگو با «افکارنیوز» می‌گوید: « بعد از وقوع سیل سال 98 مدیریت شهری تهران از طریق نقشه‌های هوایی که سازمان نقشه برداری کشور گرفته بودند متوجه خطر فرونشست در تهران و سایر شهرهای کشور شد.»
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به هشدارهای فراوان سازمان نقشه برداری به مدیریت شهری تهران در رابطه با خطر فرونشست زمین، خاطرنشان کرد: « یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که مطرح می‌شود تأمین تجهیزات و اختصاص بودجه است در حالی که خطر فرونشست زمین در مناطق شمالی تهران از جمله شمیرانات و برخی نقاط دیگر مشهود است.»
ذوالقدر بابیان اینکه کمیته‌‌‌ای در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز جلساتی در این رابطه تشکیل شده است، گفت: « در این کمیته مدیریت شهری تهران از جمله شهرداری، شورای شهر، استانداری تهران، سازمان برنامه و بودجه به همراه نمایندگان مجلس شورای اسلامی وضعیت فرونشست زمین در تهران و سایر استان‌های کشور را مورد بررسی قرار خواهند داد.»
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اینکه چرا مدیریت شهری تهران تاکنون نسبت به هشدارهای سازمان نقشه برداری کشور بی تفاوت بوده است؟ خاطرنشان کرد: « مسئولان سازمان نقشه برداری کشور نسبت به این موضوع گلایه دارند. اینکه هیچ وقت اهمیتی به طرح‌ها و برنامه‌های آنها داده نمی‌شود و تنها در مواقع بحران مثل سیل و بارندگی به آنها مراجعه و از آنها کمک می‌خواهند.»
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز در پاسخ به نامه رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور، گفته است: «قرار شد جلسه‌ای با معاونت عمرانی سازمان نقشه‌برداری داشته باشیم و موضوعات مربوط به فرونشسترا بررسی کنیم نامه مربوطه به معاونت عمرانی شهرداری ارسال شده تا بررسی‌های لازم صورت گیرد.»
این عضو شورای شهر تهران با اعلام اینکه پایتخت 200 گودال پرخطر دارد، خاطرنشان کرد: «برخی از این گودال‌ها در زمین‌هایی ایجاد شده که یا مالک شخصی داشته و یا دولتی هستند برخی نیز مربوط به اموال شهرداری است. البته موضوع فرونشست با گودال متفاوت است و سازمان نقشه‌برداری فرونشست در جنوب‌غرب تهران را هشدار داده و باید اقداماتی جهت پیشگیری از این مسئله انجام شود.»
گفته می‌شود شهرداری 300 چاه غیرمجاز حفر کرده است که یکی از دلایل فرونشست زمین در تهران حفر چاه است، زهرا صدر اعظم نوری، عضو کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «افکارنیوز» در خصوص خطر فرونشست زمین در تهران و میزان اهمیت آن می‌گوید: « پرداختن به این موضوع که تهران در معرض خطر نشست است فقط در مردم ایجاد نگرانی می‌کند و به جز افزایش نگرانی و اضطراب در مردم نتیجه دیگری ندارد.»
عضو کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در پاسخ به اینکه اما سازمان نقشه برداری کشور در این خصوص هشدار داده است، خاطرنشان کرد: « مدیریت شهری باید تمهیدات لازم را برای پیشگیری از فرو نشست اجرا کنند ولی پرداختن به این موضوع که تهران در معرض خطر نشست است فقط در بین مردم نگرانی ایجاد می‌کند.»
زهرا نژاد بهرام، عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه در زمینه فرونشست راهکار و اقدام مؤثری در دستور کار نبوده است، می‌گوید: « دلیل فرونشست زمین در پایتخت حفر چاه‌های نیمه عمیق و عمیق برای تأمین آب مورد نیاز است و این موضوع سبب می‌شود لایه‌های زمین از آب تهی شوند و فرونشست رخ دهد.»
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه این مسئله یک پدیده رایج در همه دنیا محسوب می‌شود گفت: « فرونشست زمین در بخش‌هایی از تهران از میزان عمومی جهان بیشتر است بر همین اساس رویکردهای مختلفی اجرا شده و مذاکرات جدی با شرکت آب و فاضلاب در حال انجام است. سازمان نقشه‌برداری مطالعاتی در مورد فرونشست زمین انجام داده ولی با همه این موارد توجه خاص و راهکار ویژه نیاز است.»
با آغاز فصل پاییز موجی از نگرانی‌ها نسبت به وقوع بارش‌ها بعد از خشکسالی‌ها را افزایش داده است. طبق گفته کارشناسان تهران در سال 36 سانتی‌متر و هر 4 سال حدود 1.5 متر نشست می‌کند که اگر مدیریت شهری به موقع جهت مقابله با آن اقدام نکند خطر فرونشست زمین در پایتخت عواقب جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
