کتاب های درسی را از کجا تهیه کنیم؟

کتاب‌های درسی دانش‌آموزان در گذشته و قبل از طرح الکترونیکی شدن خرید کتب درسی به دو روش در اختیار محصلان قرار می‌گرفت؛ در آن دوره کتاب‌های دبستانی‌ها و فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش از طریق مدارس در اولین روز مهر و کتاب‌های دوره راهنمایی و دبیرستان از طریق کتابفروشی‌های مجاز در شهریور هر سال توزیع می‌شد.

اخبار اجتماعی-در این روش، مشخص بود که خانواده‌های دارای فرزند دبستانی و کاردانش و فنی‌وحرفه‌ای در زمان ثبت‌نام فرزندشان، هزینه کتاب درسی را پرداخت می‌کردند البته اگر خانواده در تابستان محل زندگی و تحصیل فرزندش را تغییر می‌داد، هزینه کتاب از مدرسه اول گرفته و تحویل مدرسه دوم می‌شد. 

چندی بعد طرح خرید الکترونیکی کتاب درسی دوره ابتدایی مطرح شد؛ در این طرح یا مدرسه به مانند گذشته وجوه کتاب درسی را از دانش‌آموزان می‌گرفت و به صورت گروهی ثبت‌نام خرید کتاب را در سامانه انجام می‌داد و یا اینکه والدین شخصاً اقدام به ثبت‌نام کتاب درسی می‌کردند.

این مدل ثبت‌نام در کنار مزایایی که داشت با مشکلاتی نیز همراه بود مانند اینکه وقتی دانش‌آموز از مدرسه اول به مدرسه دوم جابجا می‌شد، کتاب‌هایش جابجا نمی‌شد و در این حالت نه منطقه‌ای که مدرسه اول در آن قرار داشت عهده‌دار توزیع کتاب درسی او بود و نه منطقه مدرسه جدید.

مادر یک دانش‌آموز سوم دبستانی که سال گذشته با این مشکل مواجه شده بود، به خبرنگار فارس گفت: «فرزندم سال گذشته در مدرسه‌ای در منطقه 5 تحصیل می‌کرد و ما در همان تابستان به منطقه 12 نقل مکان کردیم و در سامانه نیز اصلاح سفارش انجام دادیم و کتاب درسی بر این اساس باید در مدرسه منطقه 12 در اختیار فرزندم قرار می‌گرفت». 

وی ادامه داد: «اما در اولین روز مهر کتاب درسی به همه دانش‌آموزان دادند به جز فرزندم؛ این موضوع را پیگیری کردیم و مدرسه گفت کتاب‌ها در منطقه 5 است؛ ما به منطقه 5 مراجعه کردیم اما آنها گفتند که اصلاح صورت گرفته است و کتاب در منطقه 12 است و اینگونه اعصاب ما خورد شد و پیگیری از سطح وزارت آموزش و پرورش ادامه یافت تا بلاخره توانستیم کتاب درسی فرزندم را دریافت کنیم».

امسال و برای سال تحصیلی 99ـ98، ثبت سفارش و توزیع کتاب های درسی دوره‌های تحصیلی ابتدایی و متوسطه دوم (نظری، فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش) و کتاب‌های درسی تکمیلی دوره اول متوسطه ویژه استعدادهای درخشان از طریق سامانه www.irtextbook.ir یا www.irtextbook.com صورت گرفت و فقط کتاب‌های پایه‌های هفتم، هشتم و نهم از طریق کتابفروشی‌های مجاز توزیع شد.

ولی اکنون در شرایطی که 16 روز از مهر می‌گذرد اما هنوز برخی دانش‌آموزان کتاب ندارند و این موضوع نگرانی‌هایی را نیز برای خانواده‌ها به وجود آورده است.

به‌رغم آنکه علی باقرزاده معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اظهار کرد: «مشکلی از بابت کسری چاپ نیست و تقریباً ۲ درصد بیش از تعداد دانش‌آموزان کتاب چاپ کردیم» اما دانش‌آموزان در برخی مناطق کتاب‌های درسی خود را نگرفته یا به طور کامل دریافت نکردند. 

مادر یک دانش‌آموز کلاس چهارم منطقه نوزده تهران به خبرنگار فارس گفت: «در همان زمان اعلام شده توسط مدرسه یعنی تابستان، کتاب‌های درسی فرزندم در سامانه کتاب درسی خریداری شد و اول مهر کتاب‌های به غیر از کتاب ریاضی تحویل داده شده است».

وی اضافه کرد: «امروز که شانزدهمین روز مهر است هنوز کتاب ریاضی به فرزندم داده نشده است و برخی هم شایعه کردند که شاید اصلا کتاب درسی ندهند؛ در حال حاضر معلم به بچه‌ها جزوه می‌دهد». 

برخی دانش‌آموزان دوره دبیرستان هم در حال حاضر با این مشکل کمبود یک یا تعدادی از کتاب‌های خود مواجه هستند؛ برخی دانش‌آموزان نیز برای خرید کتاب درسی در هفته اول مهر ثبت‌نام کردند اما هنوز کتاب‌های خود را دریافت نکردند.

برخی دانش‌آموزان هم کتاب درسی را در زمان مقرر ثبت‌نام کردند اما به دلیل جابجایی مدرسه و عدم اصلاح خرید، کتاب درسی فرزند را دریافت نکردند.

پدر یک دانش‌آموز سوم ابتدایی در منطقه 8 تهران اظهار داشت: «در تابستان، خرید کتاب درسی فرزندم را انجام دادیم و چند وقت بعد جابجا شدیم و فرزندم را در مدرسه جدید ثبت‌نام کردم».

وی افزود: «در این مسیر نگران کتب درسی فرزندم هم بودم که آیا از مدرسه قدیم به مدرسه جدید منتقل می‌شود و هر بار به سامانه کتاب‌های درسی مراجعه می‌کردم، آدرس مدرسه قدیم را می‌دیدم. به همین دلیل به مدرسه جدید مراجعه کردم که گفتند باید مدرسه قدیم دانش‌آموز را از سیستم سناد آزاد کند».

این پدر ادامه داد: «بعد از کلی پیگیری، مدرسه قدیم، فرزندم را از سیستم سناد خارج کرد و مدرسه جدید ثبت‌نام کرد و بعد توانستم با ورود به سامانه کتاب‌های درسی، اصلاح سفارش انجام دهم اما این روند وقت‌گیر به برخی خانواده‌ها اطلاع‌رسانی نمی‌شود و شاهد بودم که پدر دانش‌آموز دیگری به دلیل همین ناآگاهی، کتاب درسی فرزندش نه در مدرسه اول و نه در مدرسه دوم بود و کلی پیگیری برای دریافت کتاب داشت». 

علی باقرزاده معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی هفتم مهر توضیح داد: «در دوره ابتدایی هم تقریباً در هیچ استان و شهرستانی با مشکل مواجه نیستیم چون تمام افرادی که در سامانه سناد ثبت‌نام کردند برایشان ثبت سفارش شده است و روز به روز هم فرایند ثبت‌نام و ارسال کتاب را کنترل می‌کردیم».

وی اضافه کرد: «مشکل اصلی برای کتاب‌های پایه دهم اتفاق افتاده است که بعضاً در انتخاب رشته با مسأله مواجه بودند و قائدتاً تا در سناد ثبت‌نام نکنند، نمی‌دانیم که چقدر کتاب باید به مدارس بفرستیم».

باقرزاده با تأکید بر اینکه مشکل کسری کتاب نداریم، افزود: «در بعضی از مناطق، ثبت‌نام دانش‌‌آموزان دیر اتفاق افتاد و در روزهای اول و دوم مهر هم ثبت‌نام داشتیم که آنجا ممکن است کتاب با تأخیر رسیده باشد».

وی درباره کتاب مدیریت خانواده و سبک زندگی پسران و دختران، اضافه کرد: «کتاب مدیریت خانواده و سبک زندگی پسران و دختران بازنگری کلی شد و اواخر شهریور برای چاپ رفت که این کتاب یک مقدار با تأخیر به دست دانش‌آموزان می‌رسد».

البته به رغم این گفته‌های معاون رئیس‌ سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نه تنها برخی کتاب‌های متوسطه دوم بلکه برخی کتاب‌های دانش‌آموزان دبستانی هنوز به دستشان نرسیده است. 

نکته مهم این است که امسال مناطق آموزش و پرورش نیز با در بحث توزیع کتب متوسطه دوم آن هم در بخش نظری دچار مشکلاتی شدند؛ یکی از توزیع کنندگان کتب درسی در یکی از مناطق تهران به خبرنگار فارس گفت: «کتاب‌ها دوره متوسطه به صورت جداگانه در اختیار ما قرار گرفت و این در حالی است که تعداد کتاب‌های این دوره زیاد است و آموزشی نیز به توزیع کنندگان داده نشده بود».

وی ادامه داد: «این موضوع موجب شده است که به رغم شروع سال تحصیلی در بعضی از مناطق نیز مشکل توزیع کتاب وجود داشته باشد».

البته سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی روز گذشته یعنی 15 مهر در اطلاعیه‌ای، راه‌های دریافت کتاب درسی دانش‌آموزان را تشریح کرد.

«طبق اعلام دفتر نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی، ملاک توزیع کتاب درسی ثبت‌نام دانش‌آموز توسط مدرسه در سامانه سناد و سپس ثبت سفارش کتاب درسی (سفارش گروهی یا فردی) در سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی است.

اگر دانش‌آموزی به هر دلیل موفق به دریافت کتاب درسی نشده است باید فرآیند زیر را پیگیری کند:

1- مراجعه به مدرسه برای ثبت‌نام

2- ثبت نام در سامانه سناد توسط مدرسه

3- ثبت نام در سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی (یاد آورمی شود در صورتی که کتاب درسی برای دانش آموز ، در سامانه ثبت نام شده باشد و پایه یا رشته تحصیلی و یا محل تحصیل وی تغییر کرده باشد، ضرورت دارد اصلاح سفارش انجام پذیرد تا صدور حواله از منطقه به مدرسه امکان پذیر شود).

4- ارسال کتاب از منطقه به مدرسه

5- تحویل کتاب به دانش آموز از طریق مدرسه

مدیران مدارس موظف هستند تمامی دانش‌آموزان حاضر در مدرسه را در سناد ثبت‌نام نمایند (مدرسه نباید دانش‌آموز ثبت‌نام نشده، در سناد داشته باشد)، همچنین تعداد دانش‌آموزان بدون سفارش کتاب درسی هر مدرسه در سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی باید صفر باشد.

مدارس باید وضعیت کتاب درسی هر یک از دانش آموزان مدرسه را کنترل نمایند و در صورت نیاز سریعاً نسبت به ثبت نام کتاب درسی در سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی اقدام و جهت دریافت کتاب درسی جامانده ها از منطقه پیگیری نمایند.

مسؤولیت حسن تحویل کتاب درسی به دانش آموزان بر عهده مدیران محترم آموزش و پرورش مناطق و مدیران مدارس است».

 به گزارش فارس، در حال حاضر به رغم آنکه آموزش و پرورش عنوان کرده است که کمبود کتاب درسی وجود ندارد اما دانش‌آموزانی بدون کتاب هستند و اگر ماجرای تولید کتاب درسی به تعداد دانش‌آموزان درست باشد پس به نظر می‌رسد عدم مدیریت صحیح در توزیع کتب درسی، این موضوع را موجب شده است.