ایران جاذبههای فرهنگی متعددی دارد و این قدرت میتواند با تنوع بخشی به موزهها ارائه شود. هر موزه میتواند در معرفی برندهای فرهنگی و اقتصادی مناطق مشارکت کند.
اخبار اجتماعی- بر اساس آمار و ارقام موجود از سال 92 تا پایان مهرماه 97، یعنی در دولتهای یازدهم و دوازدهم، 208 موزه به موزههای کشور اضافه شد. این روند تصاعدی نشان میدهد که در سال گذشته هم بهطور میانگین در هر 8 روز یک موزه افتتاح شده است.
محمدرضا کارگر، مدیرکل موزهها و اموال منقول تاریخی سازمان میراثفرهنگی در اینباره میگوید: روندی که در چهار ماه نخست امسال وجود داشته، روندی افزایشی بوده است و اگر با همین روند جلو برویم، افزایش 30 تا 40درصدی موزهها را نسبت به سال گذشته خواهیم داشت.
درواقع این روند افزایشی به این دلیل است که با سیاستهای حمایتی سازمان میراثفرهنگی، اشخاص حقیقی بهدنبال ایجاد موزه هستند و موزههای خصوصی یا شخصی در حال گسترش است. حتی سازمان میراثفرهنگی اعلام کرده اگر افراد حقیقی علاقهمند باشند بعضی از موزههای در اختیار این سازمان را به بخش خصوصی واگذار میکند.
موزهها و تنوع در سوژه
کارگر میگوید: یکی از اتفاقات مهمی که میتواند در توسعه موزه و موزهداری در کشور موثر باشد، تغییر نوع نگاهی است که به موزه و موزهداری شکل گرفته است. در گذشته نام موزه مترادف با موزههای تاریخی بود مثل موزه ایران باستان و موضوعی که آثار مربوط به گذشته را در خود جای داده است؛ اما امروز نگاهی که به موزه هست این است که هر نگاهی به موزه میتواند پیرامون آن شکل بگیرد و موزهها فقط اشیا را به نمایش نمیگذارند، بلکه مفاهیم را به مخاطب منتقل میکنند؛ یعنی موزه بستری است که با بیان خاص خود میتواند بسیاری از موضوعات را به مخاطب منتقل و او را با موضوع مرتبط کند.
متنوع شدن سوژه موزهها یکی از مسیرهایی است که سازمان میراث فرهنگی در این سالها پیموده است و وقتی موضوعات متنوع میشوند، به تعداد آنها میتواند موزه وجود داشته باشد و تعداد موزهها، هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی میتواند مورد افزایش قرار گیرد. اکنون حتی در مورد موضوعات ورزشی کمتر تصور میشود که یک تیم، جدای بقیه مسائل به موزه هم احتیاج دارد برای اینکه بتواند به حیات خود ادامه دهد.
مدیرکل امور موزهها در این باره معتقد است: اکنون موزهها پا را از مشاهده شیء فراتر گذاشته و اشیا بیانکننده مفاهیمی هستند و باید به مفهومی پرداخت که این شیء میتواند بازگو کند. بهعنوان مثال به عوامل توسعه، کامیابی و ناکامی در زندگی انسان از گذشته تابهحال، عوامل ایجادکننده یک تمدن، عوامل ایجاد جنگ و خشونت، عواملی که موجب شکلگیری نهلههای فکری در جوامع میشود، معرفی تفکرات و باورهای انسان در طول زندگی و نحوه برخورد انسان با دنیای پیرامون خود با حیاتهای مختلف، حیات گیاهی، انسانی، جانوری و تاثیرگذاری این حیات ها بر انسان و انسان بر این حیاتها و صدها موضوعات مفهومی که امروز موزهها به دنبال ایجاد آن هستند که بتوانند جنبه آموزشی پیدا کنند. اینها مسائلی است که در موزهها به دنبال آن هستیم.
وی با تاکید بر اینکه موضوعات مختلفی را برای موزهها میتوان یافت، ادامه می دهد: امروزه بازماندگان یک شخصیت شهیر، علاقهمند هستند که برای جاودانهسازی انسان مشهور و تاثیرگذار، موزه ایجاد کنند. آنها به این باور رسیدهاند که موزه همان جاودانگی است و دیگر برای موزهداری به دنبال آب حیات نمیگردیم و برای چیزهایی که میخواهیم، میتوانیم موزه ایجاد کنیم.
موزه ها، محصول وعامل توسعه
امروز این نظریه وجود دارد که موزهها هم محصول و هم عامل توسعه هستند و نیز نشان از پویایی و ثبات در یک جامعه دارند. به گفته مدیرکل امور موزههای سازمان میراث فرهنگی دو اتفاق باید برای موزه های کشور بیفتد؛ یکی اینکه موزهها باید به دنبال این باشند که به مشکلات جامعه توجه کنند و به دولت درجهت رفع اینگونه مشکلات کمک کنند. برای مثال موضوعی بهعنوان وحدت ملی در بین اقوامی که در ایران زندگی میکنند باید بهوجود بیاید و تقویت شود و موزهها میتوانند به این موضوع کمک کنند. اگر در جامعه میخواهیم خودباوری را شکل دهیم، موزهها میتوانند راهکار بهتری برای تحقق بخشیدن به این هدف پیدا کنند.
البته دولت هم باید به اهداف موزهها توجه داشته باشد. چون موزه جایی است که خانواده و آحاد مختلف جامعه در عین لذت بردن از آن میتوانند آگاهی خود را افزایش دهند که در جهت رسیدن به توسعه پایدار بسیار موثر است. پس همه موزهها باید خدمات خود را در راستای نیازهای جامعه به کارگیرند و از جهتی هم دولت باید به موزهها کمک کند و هرچه موزهها توانمندتر باشند میتوانند این نگاه را در جامعه بیشتر تحقق بخشند.