با این حال، آن‌چه عامه مردم از سوء پیشینه کیفری یا سوء سابقه برداشت می‌کنند، با مفهوم قانونی آن متفاوت است.
سابقه کیفری موثر
شاید گاهی اوقات در نتیجه ارتکاب جرایم غیر عمد، مانند جرایم ناشی از تخلفات رانندگی و جرایم ناشی از تقصیر کارفرمایان و شاغلان به مشاغل پزشکی و مهندسی، پای برخی افراد به کلانتری باز شود و مدتی محدود نیز، بازداشت شوند که این نوع بازداشت‌ها و حتی قرار‌های تأمینی در دادسرا که به بازداشت موقت منجر می‌شود، مشمول محکومیت قطعی کیفری نیست؛ در واقع، تحمل هر مجازاتی، به ایجاد سوء سابقه برای فرد منجر نخواهد شد.
سابقه کیفری موثر، محکومیتی کیفری است که به طور خودکار و بدون نیاز به درج در حکم دادگاه، شخص را از حقوق اجتماعی، برای مدتی، محروم می‌کند. به این ترتیب، شخص در طول این مدت، دارای سوء پیشینه تلقی و پس از انقضای این مدت، سوء پیشینه وی قانوناً رفع اثر می‌شود.
در این باره، قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، مجازات‌ها را درجه بندی کرده و اعمال مجازات‌های تبعی بر خلاف مجازات تکمیلی، الزامی است و خود به خود اعمال می‌شود؛ بنابراین، مجرم با ارتکاب چنین جرم‌هایی، تبعات آن را نیز می‌پذیرد و دارای سوءپیشینه می‌شود.
