مواجهه با دود سیگار دیگران و استنشاق ناخواسته آن، «دود دست دوم» اطلاق می‌شود که از نظر خطرات سلامت ، تفاوتی با سیگار کشیدن مستقیم ندارد، زیرا حاوی گاز‌های سمی وسرطان زا، مواد آلاینده وفلزات سنگین خواهد بود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد استنشاق هرمیزان از دود دست دوم سیگار می‌تواند مشکل سازباشد. دود بلافاصله تاثیر مخرب خود را می‌گذارد و مواجهه بیشتربا آن، زمینه خطر را افزایش می‌دهد. در هفته بدون دخانیات به عوارض دود سیگار برای اطرافیان می‌پردازیم.
پیامد‌های دود سیگار در کودکان
عوارض دود سیگار در کودکان نکته‌ای است که گاهی اوقات دست کم گرفته می‌شود، آن هم در شرایطی که برخی مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که در معرض دود سیگار هستند، از نظر شناختی رشد کندتری نسبت به همسالان خود دارند و درعین حال احتمال چاقی شکمی در آن‌ها و در طول زندگی بیش از دیگران است البته عوارض بلند مدت در این کودکان، این روز‌ها بیشتراز قبل مورد توجه قرار گرفته است.
به عنوان نمونه به تازگی نتایج مطالعه‌ای منتشر شده که نشان می‌دهد احتمال مرگ ناشی از برخی بیماری‌ها در بزرگ سالی دراین گروه از کودکان بیش از دیگران است. دراین مطالعه گسترده که با حضور بیش از ۷۰ هزار نفر، ۲۲ سال به طول انجامید، مشخص شد کودکانی که به صورت مکرر در معرض دود سیگار هستند، ۴۲ درصد بیش از دیگر کودکان ممکن است در بزرگ سالی در نتیجه بیماری مزمن انسداد ریه جان خود را از دست بدهند.
البته این تمام عوارض دود سیگار برای آن‌ها نیست، این گروه از کودکان در بزرگ سالی، ۲۷ درصد بیش از دیگران به واسطه بیماری ایسکمیک قلبی می‌میرند و احتمال مرگ ناشی از ایست قلبی نیز در آن‌ها ۲۳ درصد بیشتر است. دود سیگار موجب اختلال دررشد ریه کودکان و عامل ابتلا به بیماری‌های مجاری تنفسی، التهاب گوش میانی و آسم می‌شود که در صورت داشتن زمینه آسم، ممکن است به حمله آسم منجر شود. این شرایط در سنین مدرسه عامل بروز سرفه، تشکیل ترشحات در گلو و حلق، نفس نفس زدن و تنگی نفس می‌شود.
پیامد‌های دود سیگار در نوجوانان
بسیاری تصور می‌کنند اگر فرزند آن‌ها به میزان کمی در معرض دود سیگار باشد، خطری متوجه او نیست، اما مطالعه‌ای که روی نوجوانان انجام شده است، مشخص کرد حتی درمعرض دود سیگار بودن به میزان تنها یک ساعت درهفته، می‌تواند عوارضی جدی برای سلامت نوجوانان داشته باشد. این مطالعه که توسط دانشگاه سینسیناتی آمریکا انجام شده، تایید می‌کند نوجوانانی که تنها به میزان یک ساعت درهفته در معرض دود سیگارهستند، دو برابر بیشتر ازهمسالان خود، بعد از ورزش دچار علایمی، چون خس‌خس سینه یا سرفه‌های خشک در شب می‌شوند. این نوجوانان درعین حال ۱.۵ برابر بیش ازهمسالان خود ممکن است به واسطه بیماری‌های مختلف نتوانند در مدرسه حاضر شوند و البته ورزش کردن برای آن‌ها نیز سخت‌تر از همسالان دیگر است.
خانم‌های باردار
مواجهه خانم‌های باردار با دود سیگار نیزمی تواند با عوارضی مانند سقط جنین ، بارداری خارج رحمی و زایمان زودهنگام همراه باشد. همچنین عامل تاخیر در رشد و وزن پایین نوزاد هنگام تولد خواهد بود که یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ ناگهانی نوزاد به حساب می‌آید.
در بزرگسالان
سرطان ریه (به طور متوسط ۲۵ درصد افزایش زمینه خطر)، ناراحتی قلبی عروقی، انسداد عروق مغزی، انسداد مزمن مجاری تنفسی، آسم و مرگ زودهنگام نیز از عوارض مواجهه با دود سیگار در بزرگ سالان خواهد بود.
اقدامات پیشگیرانه
اگر یکی از اعضای خانواده سیگاری است، از او بخواهید در حضور دیگر افراد دیگر سیگار نکشد و محیط منزل را آلوده نکند. حتی سیستم‌های تهویه نیز دراین باره مؤثر نیستند و ذرات ریز دود سمی سیگار در محیط باقی می‌مانند. سیگار کشیدن در محیط‌های اداری وعمومی نیز عامل خطر جدی است که به سلامت عموم جامعه آسیب جدی می‌رساند و ازهمین رو امروزه در بسیاری از کشورها، ممنوعیت جدی استعمال دخانیات در اماکن عمومی اعمال می‌شود. به فرزندانتان آموزش دهید تا از افراد سیگاری و قلیانی و محیط‌هایی که دود دست دوم در آن وجود دارد، دوری کنند.
تقریبا نیمی از کودکان به طورمکرر درمعرض دود دست دوم درمکان‌های آلوده عمومی قرارمی گیرند. دود دست دوم موجب حدود ۶۰۰ هزارمرگ و میر زودرس در سال می‌شود.
