پرشدن تالاب‌ها و کانون‌های گردوغبار، از جمله این فواید سیلاب های اخیر است. همچنین، حاصل‌خیزشدن جلگه خوزستان و دشت‌های استان سمنان به‌دنبال بارندگی‌های اخیر رخ داده است.
شاید حالا وقت آن رسیده که کمی منطقی‌تر درباره سیلاب‌ها و بارندگی‌ها صحبت کنیم. هجوم یک‌باره سیلاب‌ها و بارندگی‌های اخیر در شهر‌های مختلف کشور، سبب شده تمرکز مردم و مسوولان بیش از هر چیزی به وضعیت معیشت و زندگی مردم جلب شود. سیل اخیر خسارات زیادی به منازل و مدارس و ساختمان‌های کوچک‌وبزرگ حاشیه رودخانه وارد کرد که شاید بخشی از آن از سوءمدیریت سد‌ها نشأت بگیرد؛ اما آیا وقوع سیل در چنین ابعاد و اندازه‌ای همیشه مخرب و آسیب‌زاست؟ آیا در کشور کم‌بارشی مانند ایران به‌دست‌آوردن ناگهانی این حجم آب اثر مثبتی برای طبیعت ندارد؟
حتما تاکنون اخباری مبنی‌بر وجود گردوغبار در استان‌های جنوبی کشور شنیده‌اید و اگر از اهالی آن مناطق هستید، با آن برخورد کرده‌اید؛ گردوغباری که بعضا حتی مدارس و اداره‌های شهر‌ها را به تعطیلی کشانده و شهروندان را راهی بیمارستان‌ها می‌کرد. حالا شاید بتوان تا حدود زیادی آن را کنترل‌شده به‌شمار آورد.
ایجاد این گردوغبار به‌دلیل توسعه ناخواسته کانون‌های خشکی بود. خشک‌شدن تالاب هایی نظیر تالاب شادگان و هورالعظیم بیش از هر چیز به بروز این غبار‌ها دامن می‌زد. حال شاید برایتان سؤال باشد که چرا این تالاب‌ها در کمتر از دو دهه این‌چنین خشک شدند؟ دراین‌باره باید گفت کمبود بارندگی و ساخت‌و‌ساز سد‌ها در مسیر رودخانه‌های منتهی به این تالاب ازجمله دلایلی است که به این خشکسالی‌ها دامن زده بود. با وقوع سیلا‌ب‌های اخیر در استان‌های مختلف کشور نظیر لرستان و خوزستان، تالاب‌ها سیراب و سد‌ها پر شده و دِبی رودخانه‌ها افزایش یافته است. پرشدن تالاب‌ها باعث پوشش کانون‌های گردوغبار می‌شود و به این ترتیب یکی از عمده‌ترین مشکلات این مناطق از بین خواهد رفت. سیلاب اخیر در خوزستان ازنظر اقلیم و محیط‌زیست اثرات بسیار مثبت و باارزشی پس از ۱۰ سال خشکسالی در پی داشته و موهبتی الهی برای محیط‌زیست خوزستان بوده است. در آن سوی کشور نیز، تالاب گاوخونی بیش از هر زمان دیگری پروپیمان شده است.
به‌گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، با جریان‌یافتن دوباره آب در زاینده‌رود و حجم ورود سیلاب به‌میزان ۵۵ متر مکعب بر ثانیه به شرق اصفهان، آب پس از حدود یک سال باردیگر به تالاب گاوخونی رسید. علاوه‌براین، جاری‌شدن روان‌آب‌ها در استان‌های مختلف سبب پرشدن منابع زیرزمینی شد که طبعا برای کشاورزان هم مناسب است. در چند روز اخیر، آقای اسماعیل اسفندیاری‌پور، مجری طرح گندم، اعلام کرد حدود پنج درصد مزارع گندم دچار خسارت فراوان ناشی از سیل شدند. بارندگی‌های اخیر باعث افزایش عملکرد در مزارع گندم آبی، به‌ویژه مزارع گندم دیم خواهد شد. بنابراین، قطعا تولید گندم امسال بیش از نیاز مصرف داخلی است و نگرانی از بابت گندم در سال جاری وجود ندارد. بدیهی است سیل به‌طورکلی اثری مثبت در طبیعت و اکوسیستم دارد؛ ولی، چون انسان‌ها قوانین حاکم بر طبیعت را به‌رسمیت نشناخته‌اند، بر زیرساخت‌ها، سکونتگاه‌ها و سازه‌های مرتبط با فعالیت‌های انسانی گاهی خسارت وارد می‌کند.
آقای پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی، می‌گوید: «قبل از هرچیز باید بگویم این بارندگی‌ها موقتی است؛ اما باید از سازمان هواشناسی تشکر کنیم که گزارش‌های مثبت‌و‌منفی را دقیقا اعلام می‌کرد. باوجوداین. اگر برنامه‌ها و کار‌ها را به درستی انجام داده می شد، اکنون یک قطره از این آب هدر نمی‌رفت و کسی هم کشته نمی‌شد و همچنین منابع غنی می‌شد». وی ادامه داد: «این بارندگی‌ها به هیچ وجه ثابت نیست و در مناطقی کمتر می‌شود که در سطح کره زمین بارندگی کمتری داشتند؛ چون یک‌سوم کره زمین خشک است. مثلا همین که چندین سال است بارندگی نداشتیم، به‌دلیل گرم‌شدن کره زمین بود؛ ولی مناطقی مثل اروپا و آمریکا بارندگی‌های مناسبی داشتند». پدر کویرشناسی درباره فواید بارندگی‌های اخیر می‌گوید: «آن مناطقی که سیل‌زده نبودند، آبگیری خوبی اتفاق افتاد؛ مانند دشت سمنان که دیمزار‌ها و جنگل‌ها و مراتع و مزارع تحت‌تأثیر این سیلاب‌ها قرار گرفتند و این بارندگی برایش بسیار عالی بود. زراعت الان در شهر‌های گرمسار و گناباد بسیار عالی شده و همچنین برای تالاب‌ها و باتلاق‌ها اتفاق مثبتی رخ داده است؛ چراکه اکنون هیچ تالابی خشک نیست؛ به‌ویژه هامون که ۴۰ درصد آب گرفته و اگر ادامه پیدا کند، شاید دوباره آبی که از افغانستان برای ما می‌آمد، به آنجا برگردد».
کردوانی می‌افزاید: «البته این بارندگی‌ها و مسائل فقط برای امسال است و حتی تغییر اقلیم و ترسالی هم نیست؛ چون اگر باشد، باید چند سالی خیال ما راحت باشد. باوجوداین، اگر بیش از این باران ببارد، مربوط به گرم‌شدن زمین است». وی ادامه می‌دهد: «در تابستان بارندگی‌های موسمی خوبی داریم که از اقیانوس هند تا لارستان و فارس ادامه دارد و باد و گردوخاک شدید و طوفان درست می‌کند و بعد از آن بارندگی شدید اتفاق می‌افتد. در همین ۴۰ روز که بارندگی می‌شود؛ چون هوا گرم است، کشت‌وکار خوبی دارند». وی می‌گوید: «برخلاف عقیده بسیاری از طرفداران افراطی محیط‌زیست، اتفافا سدسازی‌ها بسیار مؤثر بوده و اکنون کاری که باید انجام دهند، ورود به بحث آبخیزداری است». گفتنی است سیل رسوبات بسیاری در دشت‌های سیلابی انباشته می‌کند و زمین‌های کشاورزی با این رسوبات غنی‌تر می‌شوند. سیلاب‌ها باعث تغذیه آب‌های زیرزمینی می‌شوند و علاوه‌بر فواید محیط‌زیستی امکانات تفریحی و توریستی آن‌ها را نیز تقویت می‌کنند.
