گرمایش زمین، پدیدهای است که نمیتوانید آن را نادیده بگیرید و با توجه به اینکه کشورهای جهان به گرمتر کردن زمین ادامه میدهند، هیچ کاری از دست شما برنمیآید. شاید مستندهایی را در این باب دیده باشید و چیزهایی در مورد خرسهای قطبی شنیده باشید که با آب شدن یخهای قطبی، از محل زندگیشان مهاجرت کرده باشند. دلایلی که باعث گرمتر شدن کره زمین میشوند، در همه جا وجود دارند؛ از لباسهایی که شما میپوشید تا برگرهایی که میخورید، همگی در این زمینه موثرند. با توجه به بیشترین جستوجوهایی که مردم در گوگل در مورد گرمایش زمین انجام دادهاند، ما به برخی از این سوالات پاسخ میدهیم.
گرمایش زمین چیست؟
اصطلاح گرمایش زمین به تغییرات طولانیمدت دمای کره زمین و الگوهای آبو هوایی اطلاق میشود. دمای زمین در ٤,٥میلیارد سالی که از عمر آن میگذرد، تغییر کرده است. اما امروزه منظور از گرمای جهانی، اتفاقاتی است که به دنبال فعالیتهای انسانی و خصوصا پس از انقلاب صنعتی افتاده است.
چرا تغییرات اقلیمی رخ میدهد و دلایل آن چیست؟
در اینجا موضوع کمی پیچیده میشود. اتمسفر زمین، مملو از گازهای مختلف است. برخی از این گازها شامل نیتروژن و اکسیژن هستند که روی هم ٩٩درصد گازهای زمین را تشکیل میدهند و حرارت خورشید را جذب نمیکنند، چراکه آن را به خارج از اتمسفر منعکس میکنند. گازهای دیگر، گازهای گلخانهای هستند که شامل دیاکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن هستند که همگی روی هم ٠,١درصد از گازهای اتمسفر را تشکیل میدهند. این گازها، حرارت و انرژی خورشیدی را جذب میکنند و آن را به سطح زمین میرسانند و باعث شرایطی میشوند که به آن اثر گلخانهای میگویند. اثر گلخانهای نقش مهمی در تنظیم طبیعی دمای کره زمین ایفا میکند. بدون این اثر، دمای زمین بهطور میانگین به ١٨- درجه سانتیگراد خواهد رسید؛ بنابراین اثر گلخانهای مانع از یخ زدن کره زمین میشود. اما از زمان انقلاب صنعتی، به دنبال فعالیتهای انسانی، مثل سوزاندن سوختهای فسیلی، جنگلزدایی و تکنیکهای کشاورزی مدرن، غلظت این گازها در اتمسفر زمین افزایش یافته و این به معنای اثر گلخانهای بیشتر و حرارت بالاتر است. طبق تحقیقی که درسال ٢٠١٣ از سوی سازمان ملل صورت گرفته، غلظت دیاکسید کربن از زمان انقلاب صنعتی، ٤٠درصد افزایش یافته که باعث افزایش یک درجهای دمای زمین شده است.
اثرات تغییرات آب و هوایی چیست؟
تاثیری که تغییرات آب و هوایی بر روی کره زمین میگذارند، بسته به میزان گرمایش زمین است. درسال ٢٠١٨، تحقیقی از سوی IPCC منتشر شد که عواقب افزایش ١,٥ درجهای دمای زمین را نشان میداد. این عواقب شامل شرایط آب و هوایی شدیدتر، افزایش سطح آب دریاها، از بین رفتن اکوسیستمهای ساحلی، از بین رفتن گونههای گیاهی، مهاجرت بخشی از جمعیت و ضررهای اقتصادی شدید جهانی است.
درسال ٢٠١٨، سازمان ملل هشدار داد که بدون اقدامات لازم و فوری، دمای زمین تا پایان قرن، ٣ درجه افزایش خواهد یافت؛ بنابراین با این وضعیت، شرایط خیلی سختتری نسبت به افزایش ١,٥ درجهای دما خواهیم داشت. بهطوری که بسیاری از شهرهای ساحلی به زیر آب خواهند رفت و صدهامیلیون نفر به خاطر افزایش سطح آب اقیانوسها، یا خشکسالی مجبور به مهاجرت خواهند شد، بسیاری از گونههای گیاهی و حیوانی منقرض خواهند شد، چراکه نمیتوانند خود را با شرایط دمایی جدید هماهنگ سازند.
میتوان جلوی تغییرات آبوهوایی را گرفت؟
هنوز امیدهایی برای این موضوع وجود دارد. تغییرات
آب و هوایی را میتوان محدود کرد یا کاهش داد، اما تنها در صورتی که IPCC میگوید، «اقدامات سریع و بیسابقه در همه جنبههای اجتماعی» صورت بگیرد. به این منظور باید دو اتفاق بیفتد؛ نخست اینکه باید عادات ٢٥٠ ساله محیط زیستی خود را تغییر دهیم. یعنی آنطور که درسال ٢٠١٥، ١٩٥ کشور جهانی قرارداد پاریس را امضا کردند، تلاش کنیم تولید آلودگی دیاکسید کربن را تا پایان قرن به صفر برسانیم. این اتفاق به معنای تغییر بسیاری از عادتهای اجتماعیمان است، از جمله تغییر رژیم غذایی، شیوه مسافرت کردن و شیوه تولید محصولات.
دومین اتفاق که چالش بسیار بزرگی است، کم کردن غلظت دیاکسید کربن موجود در اتمسفر است. برای این منظور نیاز داریم تا از فناوری جذب کربن استفاده کنیم. سادهترین راهکار، کاشت درختان بیشتر است.