عیسی کلانتری رییس سازمان محیط در همایش بین المللی فرصت های حقوقی حفاطت و احیای درباچه ارومیه که امروز در دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد با بیان اینکه در حوزه محیط زیست با خلاء های قانونی موجهیم گفت: ما عمدتاً بر مبنای قوانین بخشی عمل کرده ایم، بنابراین در چهارچوب قوانین بخشی حقوق شهروندی و میان بخشی عمدتاً نادیده گرفته می‌شود.
کلانتری با بیان اینکه در مورد دریاچه ارومیه قانون اجازه می‌دهد که وزارت نیرو در خصوص آب در کشور تصمیم گیری کند در حالیکه آب یک کالایی میان بخشی است اطهار داست: با شرایط موجود سازمان محیط زیست و قوانین محیط زیستی نمی‌تواند مانع تصمیم‌گیری‌های وزارت نیرو در روند تخصیص آب شود.
وی گفت: تقریبا همه تالاب های موجود در کشور خشک هستند و تالاب بختگان، هامون جازموریان، گاوخونی در جریان سیلاب هایی اخیر ابدار شددند و عمدتا تالابها در وضعیت نامساعدی قرار دارند یا در حال خشک شدن هستند.
کلانتری با تاکید بر اینکه حقوق نسلهای آینده را تاراج کرده‌ایم و قانون در این زمینه ساکت است ابراز داشت: از نظر قانون نسل های آینده هیچ حقی ندارند و قوانین موجود اجازه داده که نسل کنونی بدون هیچ محدودیتی از منابع استفاده کند.
وی افزود: بنابر این قانون اجازه توسعه ناپایدار را داده است و توسعه پایدار تبدیل به یک قانون نشده است و این وضعیت قربانی های بسیاری در کشور داشته است که اولین قربانیان نسلهای آینده است.
رییس سازمان محیط زیست با بیان اینکه منابع طبیعی و تجدیدپذیر متعلق به هیچ کس نیست و منابع بین نسلی هستند، اظهار داشت: در کشورهای در حال توسعه مثل کشور ما معمولا اهداف کوتاه مدت به اهداف بلند مدت غلبه دارد در نتیجه همین وضع است که دریاچه ارومیه خشک و قربانی شده است.
کلانتری با اشاره به سیاست خودکفایی دهه های گذشته که به دلایل سیاسی و حکومتی به سیاست افزایش جمعیت دامن زده بود گفت: باحراج گذاشتن حقوق نسل های بعد پیگیری کرده‌ایم که اثرات زیانباری برای منابع طبیعی داشت.
وی با تاکید بر اینکه ایران کشور نیمه خشک به حساب می آید به میانگین بارش سالانه ایران که ۲۰۰ میلیمتر است اشاره کرد و گفت: میانگین آب تجدیدپذیر در ایران ۹۰ میلیمتر است طبق مصوبات اجلاس ریو کشورها به منظور احترام به حقوق نسل های آینده ملزم هستند تا ۴۰ درصد از آب های تجدید پذیر را مصرف کند
رییس سازمان محیط زیست ادامه داد: در کشور ما که برای این موضوع قانونی وجود ندارد ، بنابراین در ده سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد آب های تجدیدپذیر استفاده شده و حتی در برخی استان‌ها مثل خراسان از ۱۳۵ درصد آب های تجدیدپذیر استفاده شده کرده اند که چنین روالی تخریب محیط زیست و از بین رفتن حقوق نسل های آینده را به دنبال داشته است.
کلانتری با بیان اینکه با وجود اینکه ۵۰۰ هزار متر مکعب آب زیرزمینی در کشور ۲۰۰ هزار مترمکعب آب شیرین و ۳۰۰ هزار متر مکعب آب شور است گفت: از مجموع این میزان ۱۷۰ هزار مترمکعب آب مورد استفاده قرار گرفته است و باید دقت کنیم این منابع آب زیر زمینی طی صدها هزار سال تولید شده اند.
رییس سازمان‌محیط زیست با اشاره به اینکه نسل موجود از طبیعت سو استفاده کرده اند گفت: دست اندازی به حقوق نسل های اینده صورت گرفته و در قانون بودجه ۹۴ تصویب شده بود که دولت حریم بستر خشک شده رودخانه ها را به فروش برساند البته دولت این مصوبه را اجرا نکرد.
وی با تاکید بر اینکه ما مجریان نهایت سواستفاده را از نبود قوانین داشته ایم و خشک شدن دریاچه ارومیه نیز به دلیل نبود قوانین و سو استفاده از این شرایط است، گفت: ۶۰۰ دریاچه زیر زمینی در کشور وجود دارد که ۳۵۰ دریاچه خشک شده اما چون به چشم دیده نمی شود مورد توجه قرار نمی گیرد.
وی با اشاره به عواقب ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: حدود ۵ میلیون شهروند در حاشیه این دریاچه هستند که در صورت خشک شدن دریاچه تحت تاثیر غبار خواهند بود و از آنجا که مردم اطراف دریاچه در رنج بودند، تصمیم به احیای دریاچه گرفته شد و اگر دولت روحانی نبود این دریاچه کاملا خشک می شد و قتبلیت احبا نداشت.
کلانتری شهر تبریز را در معرض بادهای نمکی دانست و گفت: اگر دریاچه ارومیه خشک می شد باید ۱۰۰ هزار میلیارد دلار برای جا به جایی مردم منطقه هزینه می شد در حالیکه با مبلغ کمتر احیا ممکن بود و به همین دلیل عواقب ناشی از خشک شدت آن ما را مجبور به احیا کرد.
وی با بیان اینکه این دریاچه مرحله به مرحله به تراز اکولوژیک نزدیک می شود گفت: این سوال وجود دارد که دولت ها چقدر مختار هستند که برای نسل های بعدی تصمیم بگیرند و دستگاههای اجرایی در اختیار دارند که تصمیمات فردی خود را به مردم تحمیل کنند؟ پتاسیل های سیاسی ما را وادار می کند که از منابع موجود حتی به قیمت تخریب حقوق نسل های آینده استفاده کنیم.
کلانتری گفت: به دلیل محدودیت های موجود در ارتباطات بین المللی در حال استفاده غیراقتصادی و تخریب سرزمین و منابع طبیهی هستیم.
وی با اشاره به اینکه برای تشکیل هر میلی متر خاک ۳۰ تا ۵۰ سال زمان نیاز است گفت:در چنین شرایطی ما هر سال ۷ دهم میلی متر خاکمان را از دست می دهیم.
رییس سازمان‌محیط زیست با بیان اینکه کل عمق خاک زراعی ما به طور متوسط ۲۲ سانتیمتر براورد می شود اظهار داشت: با توجه به شرایط حاضر و بهربرداری عیر اصولی در ۳۰۰ سال اینده خاک زراعی در کشور باقی نمی ماند.
کلانتری با تاکید بر اینکه سازمان محیط زیست با خلاءهای بسیار قانونی روبروست ابراز داشت: قانون به دستگاههای اجرایی اجازه برداشت از منابع طبیعی را داده اما سازمان محیط زیست در مقام ناظر قدرت کمی دارد.
وی خاطر نشان کرد: قوانین امروز به ما اجازه نمی دهد که با متجاوزان انفال برخورد قضایی کنیم و هیچ دادگاهی مجرمان محیط زیستی را جریمه نمی کند.
رییس سازمان محیط زیست با تاکید بر اینکه منابع ژنتیکی از منابع میان نسلی هستند و محیط بانان به عنوان حافظان منابع گیاهی و جانوری موظف به حفاظت از آنها و انجام وظیفه خود کشته یا قصاص شوند.
وی افزود: تا سال گذشته تثبیت آب دریاچه ارومیه دنبال می شد و از سال گذشته طرح احیای درباچه شروع شده است.
کلانتری گفت: با توجه به محدودیت های مالی دو تا سه سال از برنامه احیا عقب افتادیم و امیدواریم سال ۱۰۴۸ به تراز اکولوژیکی و بازگشت ارتمیا برسیم.
