دستگیری چند دختر رقاص جوان اینستاگرامی و پخش اعترافات آنها از تلویزیون، چند ماه قبل خبر اول رسانههای خبری و اجتماعی کشور شد. دختران جوانی که با رقصیدن مقابل لنز موبایل توانسته بودند مخاطبان زیادی برای خودشان دست و پا کنند. اما این خبر مخاطبان زیادی را نیز درگیر محتواهای رقص در شبکههای اجتماعی کرد و برایشان این سوال به وجود آمد که چرا در یکسال گذشته این دست محتواها که اغلب توسط دختران جوان ساخته و منتشر میشود زیاد شدهاست؟ چرا با وجود خبر این دستگیریها باز هم دختران جوان دیگری این ریسک را میپذیرند تا جایی که «ایسپا» مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در گزارشی اعلام کرد میان محتواهای فرهنگی موثر در اینستاگرام با بررسی از روی میزان لایک، کامنت و میزان مشاهده، محتوای رقص در اینستاگرام از ۹ درصد سال ۹۶ به ۲۴ درصد سال ۹۷ تا پایان شهریور ماه رسیدهاست.
میرقصم تا مشهور شم
صفحه اکسپلورر اینستاگرامتان را باز کنید و محتواهایی که روی صفحهتان میآید را همینطور آرام آرام در ذهنتان دسته بندی کنید. بریده فیلمهای حاشیهساز برنامههای تلویزیونی، حواشی زندگی هنرمندان و صفحات آشپزی و تبلیغات و چندین صفحه دیگر که احتمالا دستهبندیها را در ذهن شما خراب میکند. در چندوقت گذشته چند صفحه و چند دختر با سنهای مختلف حتی از خردسال تا بیست و چندسال دیدید که در قاب گوشی و مقابل چشم شما در حال رقصیدن هستند؟ کودکانی که لباسهای بزرگسالانهتری پوشیدهاند و همه توان کودکانهشان را به کار میگیرند که رقص بهتری داشته باشند تا مخاطبان بیشتری آنها را بپسندند و فیلم رقصشان در صفحاتی که به طور اختصاصی به این موضوع میپردازند باز نشر شود و بتوانند با شهرتی که به دست میآورند برای خودشان تبلیغات جذب کنند. کودکانی که میتوان به یقین «کودک کار مجازی» صدایشان کرد.
میرقصم تا آهنگش بگیره
قصه رقصهای مجازی توسط دختران جوان که این روزها رفته رفته به خردسالان هم رسیده تنها به راهی برای مشهور شدن و گرفتن تبلیغات ختم نمیشود. کافیست صفحه یکی از رقاصها را مشاهده کنید و ببینید که پر است از فیلمهای یک دقیقهای از تکه آهنگهایی با نام و نشان مشخص، که صاحب صفحه مدتی با آن تمرین کرده تا محصول نهایی رقصش را به بهترین نحو در صفحهاش ارائه دهد. معاملهای اقتصادی که به نفع خواننده و بند موزیک روی کار هم تمام میشود.
اهالی موسیقی اصطلاحی به نام «هیت» شدن دارند. هیت شدن یک آهنگ یعنی یک آهنگ به یکباره از همه جا شنیده میشود، به موبایلها راه پیدا میکند و داخل گوش جوانها و موسیقیدوستها میشود به ضبط صوت و دستگاه پخش ماشینها میرسد. این الزاما به معنی کیفیت خوب یک آهنگ نیست. بلکه تنها به معنی فراگیری آن است. در سالهای اخیر بارها دیدهایم که بندهای خیلی ضعیف موسیقی، تنها با هیت شدن کارهایشان یک شبه ره صدساله را طی کرده و پولدار شدهاند.
سوال اینجاست که آیا موسیقیهای مورد استفاده در این رقصها صرفا بهدلیل زیباییشان مورد استفاده قرار میگیرد یا این حرکت با هماهنگی صاحب اثر موسیقی است؟ آیا خود بندها و خوانندگان برای هیت شدن کارهایشان به رقاصهای مجازی پناه میآورند و یک همکاری دو طرفه تشکیل میدهند؟ آیا رقاصها اصلا سفارش موسیقی میگیرند. برای همین به برخی از این صفحات پیام دادیم و درخواست کردیم که آیا مایل هستند روی یک آهنگ درخواستی که برایشان میفرستیم فیلم تولید کنند؟
خانم الف. یکی از رقاصهای اینستاگرامی است که چندی قبل نیز دستگیر شد و اینطور که از حال و هوای صفحه پیداست بعد از دستگیری و آزادی از ایران رفت. به خانم الف. پیام دادیم و درخواست همکاری کردیم. جالب آن که خانم الف. ما را به اکانت آقای میم مدیر برنامهاش بود ارجاع داد و اینطور که از محتوای این صفحه و باقی صفحهها پیداست آقای میم مسئول تدوین و مونتاژ فیلمهای این خانم و تعداد دیگری از رقاصها نیز هست.
پول بده رو آهنگت برقصم
خانم سین یکی دیگر از رقاصهای مجازیست و با صفحهای بیش از ۲۰۰ هزار فالوئر فعالیت دارد. به خانم سین درخواست همکاری برای یک آهنگ دادیم که به ما قیمت معادل یک و نیم میلیون تومان برای هر پست را داد و گفت: در صورت همکاریهای بیشتر، این مبلغ مشمول تخفیف شده و به یک میلیون و دویست هزارتومان هم میرسد. مبلغی که شاید توقع میرفت به دلیل هزینههای مادی و معنوی تولید این فیلم و ریسک دستگیری و اتفاقات مشابه، حداقل بیش از این مبلغ باشد.
این خانم درجواب این سوال که تاکنون با چه کسانی همکاری داشته جواب داد که همه همکاریهایش با خوانندگان و بندهای موسیقی در صفحه مجازیاش وجود دارد.
چالش رقص آقای خواننده
با پیگیری درباره رقص دختران جوان روی موسیقی خوانندگان به گزارشی از تیویپلاس رسیدیم که «بابک جهانبخش» خواننده باسابقه موسیقی پاپ اشاره کوتاهی درباره این شگرد جدید خوانندگان برای هیت شدن کارهایشان میکند و از این موضوع به عنوان یک شیوه زشت و خجالتآور یاد میکند.
با این حال برخی خوانندگان زیرزمینی این روزها حتی در صفحههایشان چالش رقص راه میاندازند و از مخاطبان دعوت میکنند که روی آهنگهایشان برقصند و فیلمهایشان را ارسال کنند تا در صفحه شخصی خواننده بارگذاری شود. هدف این خوانندهها این است که آهنگ تازهشان در فضای مجازی به بهانه فیلمهای رقص چندین و چندباره تکرار و شنیده شود.
شگرد مبتذلی که باید فکری به حالش کرد
تعداد دختران رقاص در صفحات اینستاگرام روز به روز در حال افزایش است و سن این دختران روز به روز در حال کاهش. این روند نشان میدهد که ترفند خوانندگان و گروههای تازهکار و بعضا حتی مجاز موسیقی برای فراگیری کارشان جواب داده و ادامه این روند میتواند دختران زیادی را به امید کسب درآمد به رقاصهای مجازی تبدیل کند. پیش از این، مسئولان با فعالان موسیقی داخل کشور که موسیقیهایشان از طریق شبکههای ماهوارهای یا سایتهای تایید نشده تبلیغ و منتشر میشد برخورد میکردند که این موضوع حتی با محرومیتهای مجوز نیز همراه بود. به نظر میرسد مسئولان باید امروز فکر جدیتری به حال این شیوه تازه تبلیغی بکنند که مستقیما فرهنگ و اعتقادات مردم را نشانه رفته است.