سید رضا فراهانی روانشناس کودک و نوجوان اظهار کرد: خودآگاهی به معنای توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت، تمایلات، آرزوها، ترس‌ها و انزجار‌ها است.
وی با بیان اینکه افرادی که دارای خودآگاهی هستند، هیجان‌های خود را بهتر می‌شناسند و بیشتر می‌توانند آن‌ها را کنترل کنند، گفت: این افراد می‌توانند با تکیه بر نقاط قوت، نقاط ضعف را از بین ببرند.
فراهانی افزود: کودکان از بدو تولد هیجان‌های مختلف را نشان می‌دهند و تا پایان دو سالگی انواع گوناگون هیجان را تجربه می‌کنند.
وی با بیان اینکه یکی از موثرترین راه‌ها برای ارتقاء خودآگاهی هیجانی کودک، صحبت با او در مورد هیجان‌ها است، ادامه داد: برای این کار لازم است هنگام صحبت با کودک روی هیجان‌های او تأکید کنید.
این روانشناس اضافه کرد: تقریباً در هشت ماهگی کودک هنگام روبرو شدن با افراد غریبه، هیجان ترس را نشان می‌دهد و والدین می‌توانید در چنین موقعیتی به فرزند خود بگویید؛ از چه چیزی ترسیدی دختر یا پسر خوبم؟
فراهانی تصریح کرد: توصیه ما این است که والدین روی نام خاص یک هیجان تأکید کنید تا کودک بداند اسم این حالت که تجربه می‌کند، چیست.
وی تاکید کرد: می توانید با کودکان بزرگتر از یک سال بازی هیجان‌ها را انجام دهید، بدین صورت که ابتدا تصاویر کودکانی که حالات هیجانی مختلف را نشان می‌دهند برای او تهیه کنید و سپس از فرزندتان بخواهید حالت آن‌ها را تقلید کند، در صورتی که این تصاویر همراه با شعر باشند، برای کودک بسیار جذاب هستند.
وی با بیان اینکه بسیار پیش می‌آید که کودک بی دلیل بهانه‌گیری می‌کند یا خودش هم نمی‌داند که چه چیزی می‌خواهد، بیان کرد: چنین مواقعی بهترین شرایط برای آموزش خودآگاهی به کودک است، از او در مورد افکارش سوال بپرسید. «به چی فکر می‌کنی عزیز دلم؟»، «چی شده که دختر/پسر خوبم داره بهانه می‌گیرد؟»،
فراهانی اظهار کرد: پرسیدن اینگونه سوالات کودک را به تفکر دعوت می‌کند و به تدریج او یاد می‌گیرد به دنبال جواب این سوالات بگردد و از افکار خود آگاه می‌شود.
این روانشناس خاطرنشان کرد: با کودک به گونه‌ای رفتار کنید که تفاوت میان تمایل داشتن و توانستن را درک کند، به دختر بچه‌ای که دوست دارد همه چیز در این دنیا صورتی باشد، بگویید: «به نظر میاد دوست داری رنگ موهات تغییر کنه و صورتی بشه. واقعیت اینه که مو‌های مشکی تو، خیلی قشنگ هستند و من هم خیلی آن‌ها را دوست دارم.»
وی با بیان اینکه برای کودکان بزرگتر از دو سال می‌توانید شرایط قضاوت کردن را فراهم کنید، گفت: هدف از این کار این است که کودک بتواند رفتار‌های خود را مورد قضاوت قرار دهد، مثلاً می‌توانید برای او کتاب‌های داستان یا شعری تهیه کنید که شخصیت اصلی آن کار نادرستی را انجام می‌دهد و بعداً به اشتباه خود پی می‌برد. سپس بعد از خواندن بخشی از کتاب (قبل از نتیجه گیری) از او بخواهید برای شما توضیح دهد که چه اتفاقی افتاد و چه کاری می‌تواند مشکل را حل کند.
