آیا میتوانید همه سرماخوردگیهائی را که در سراسر عمرتان به آن مبتلا شده اید به یاد بیاورید؟ فرزند شما باید به همه آنها -و حتی بیشتر -مبتلا شود تا نسبت به همه ویروسهای سرما خوردگی ایمنی پیدا کند. در هنگام رشد کردن، او میخواهد دنیای اطرافش را با لمس کردن (و لیسیدن) هر چیز بیشتر کشف کند؛ بنابراین به راحتی ویروسهای سرما خوردگی روی دست هایش خواهند بود.
سپس او دستانش را در بینی یا دهان کرده و یا چشمهایش را با آن میمالد و بنابراین ویروس این امکان را پیدا میکند که به مجاری بینی او راه پیدا کند. ممکن است که فرزند شما در پائیز یا زمستان بیشتر سرما بخورد که علت آن سرمای هوا و گرم کردن درون خانه است که باعث خشک شدن مخاط بینی شده و کار ویروس سرما خوردگی را راحتر میکند. ضمناً وقتی هوای بیرون سرد است او بیشتر در محیط بسته میماند که در آین حالت امکان انتقال ویروس از فردی به فرد دیگر بیشتر است
مطالعات اخیر اظهارات والدین شاغل را مبنی بر این که بچهها در مهد کودکها بیشتر سرما خورده، عفونت گوش گرفته و دچار آبریزش بینی میشوند تایید میکنند. حتی اگر فرزندتان با کودکان زیادی در تماس نباشد، در سال اول ۴ تا ۱۰ بار سرما خواهد خورد. با افزایش سن تعداد سرماخوردگیها کم شده به طوری که در سنین ۱۳ تا ۱۹ سالگی به حدود ۳ بار در سال میرسد
چگونه میتوانم متوجه شوم که فرزندم سرما خورده و مبتلا به آنفولانزا یا آلرژی نشده است؟
اگر فرزند شما در فاصله بین ماههای آبان تا اردیبهشت بیمار شده و بیماری او بصورت شروع ناگهانی تب (معادل ۳۸.۳ درجه سانتی گراد یا بیشتر) همراه با خستگی و لرز و به دنبال آن علائم تنفسی مثل آبریزش بینی یا سرفه خشک باشد به احتمال زیاد مبتلا به آنفولانزا شده است (نکته: اگر علائم گرفتگی بینی یا سرفه خیلی پیش از تب اتفاق بیافتد نشان دهنده این است که فرزند شما مبتلا به سرماخوردگی شده است).
کودکی که مبتلا به آنفولانزا میشود ممکن است اسهال یا استفراغ نیز داشته باشد. ارش بینی و چشمهای اشک آلود علائم کلیدی آلرژی هستند. همچنان که حملات عطسه و یا خارش پوست که برای هفتهها یا ماهها ادامه داشته باشد جز علائم اصلی آلرژی میباشندترشحات بینی در آلرژی آبکی باقی میمانند، اما در سرما خوردگی چرکی شده، زرد رنگ یا سبز رنگ میشوند. در آلرژی تب وجود نداشته و معمولاً در بهار، تابستان یا اوایل پائیز دیده میشود. اگر سن فرزند شما کمتر از ۳ ماه بوده و درجه حرارت مقعدی او بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد است بلافاصله با متخصص اطفال مشورت کنید، زیرا او باید مطمئن شود که این تب به دلیل عفونت باکتریایی که نیازمند درمان میباشد، نیست.
درمان سرما خوردگی کودکم چیست؟
هیچ داروئی نمیتواند باعث شود که ویروس سریعتر از بدن او خارج شود، اما شما میتوانید با اطمینان یافتن از این که او به مقدار لازم استراحت کرده و مایعات کافی (که به معنای دریافت کافی شیر مادر یا شیر خشک برای کودکان زیر ۶ ماه است) دریافت میدارد، به فرزندتان کمک کنید تا احساس بهتری داشته باشد. از آن جائی که بچهها نمیتوانند تا ۴ سالگی به خوبی بینی خود را با فین کردن خالی کنند راههای زیر میتواند کنار آمدن با احتقان (گرفتگی) بینی را برای او راحتتر کندسر بچه را به عقب ببرید و چند قطره از محلول نرمال سالین در داخل حفرههای بینی او بچکانید.
سپس بعد از چند دقیقه با استفاده از سرنگهای پلاستیکی، آب نمک و ترشحات بینی را پمپ کنید. اگر فرزند شما موقع مکیدن شیر مشکل دارد ۱۵ دقیقه قبل از شیر دادن به او این کار را انجام دهید. بدین صورت او میتواند هم زمادارو دادن به کودکن هم به خوبی تنفس کرده و هم شیر را بمکد. به اطراف پرههای بینی او از ژلهای نرم کننده بمالید تا باعث کاهش التهاب و تحریک شود. (تا زمانی که پزشک لازم ندانسته از اسپریهای بینی استفاده نکنید. این اسپریهای اگر چه ممکن است موقتاً باعث برطرف شدن علائم شود، اما در نهایت با مصرف مداوم احتقان را بیشتر میکنند).
از یک دستگاه بخور یا بخور سرد برای مرطوب کردن فضای اتاق استفاده کنید یا با فرزند خود به داخل حمام رفته، آب داغ را باز کرده، در را بسته و با او در حدود ۱۵ دقیقه در فضای حمام بنشینید. وان آب گرم نیز میتواند همین نتیجه را داشته باشد به خصوص اگر مقداری روغن منتول (نعنا) یا اکالیپتوس به آب اضافه کنید که یک راه مطمئن و آرامش بخش برای درمان موقت گرفتگی بینی میباشدتعدادی حوله در فاصله بین تشک و کف تخت در قسمتی که کودکتان سرش را میگذارد قرار دهید تا سر او کمی بالاتر از بدن قرار گیرد.
خوابیدن در این حالت میتواند باعث بهبود تخلیه ترشحات پشت حلق شود، ولی در این کار زیاده روی نکنید. اگر کودکتان در هنگام خواب مرتباً غلت میزند پس ممکن است در جای خود چرخیده و پاهایش بالاتر از سر او قرار گیرد و به این ترتیب همه زحمات شما از انجام این کار از بین برود. هر گز از گذاشتن بالش برای بالا آوردن سر او استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث خفه شدن فرزندتان شود. در ضمن هرگز چیزی را زیر پایههای تخت نگذارید، زیرا باعث ناپایدار شدن آن میشود. توجه داشته باشید که فرزند شما در صندلی ماشین نیز به حالت نیمه نشسته بخوابد
آیا میتوانم به فرزندم داروهایی را که احتیاجی به نسخه پزشک ندارند بدهم؟
بهتر است قبل از این کار با پزشک مشورت کنید. اکثر پزشکان هیچ داروئی را برای کودکان زیر ۶ ماه تجویز نمیکنند. اگر سن بچه شما بیشتر از ۶ ماه است ممکن است در بعضی از مواقع مانند شبها که علائم موجود مانع از استراحت او میشوند پزشک این نوع داروها را تجویز کند. از دادن چند داروی مختلف برای درمان علائم متفاوت بپرهیزید، زیرا اکثر آنها حاوی استامینوفن بوده و تجویز هم زمان آنها باعث دو یا چند برابر شدن دوز مصرفی میشود.
شاید بخواهید از آنتی هیستامینهای موجود در داروخانهها استفاده کنید که باعث میشوند فرزند شما راحتر بخوابد. اما به خاطر داشته باشید که این داروها میتواند به جای آرام کردن او سبب تحریک او شود. توجه به این نکته مهم است که این داروها نمیتوانند دوره بیماری را کوتاه کرده و یا از عوارض بعدی مثل سینوزیت یا عفونت گوش جلوگیری کند. اگر فرزند شما تب دارد، میتوانید به او استامینوفن اطفال بدهید. هرگز به او آسپیرین ندهید، زیرا خطر بروز سندرم "ری" (Ray Syndrome) که یک وضعیت نادر، اما کشنده است وجود دارد.
از چه داروهای طبیعی یا جایگزینهای آن میتوان برای بهبود علائم سرما خوردگی استفاده کرد؟
اضافه کردن چند قطره روغن منتول یا اکالیپتوس یا کاج به دستگاه بخور یا در حمام میتواند باعث کاهش احتقان بینی شود. اگر سن فرزند شما شش ماه یا بیشتر است یک محلول رقیق و ولرم چای بابونه میتواند باعث تسکین او شود. توجه: هرگز از "ما هوانگ" که همچنین به نامهای افدرا یا افدرین شناخته میشود و یک داروی ضد احتقان گیاهی است استفاده نکنید. قدرت اثر این دارو در افراد مختلف بسیار متفاوت است و سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده که این دارو باعث واکنشهای نامناسب مانند افزایش فشار خون، ضربان نامنطم قلب، تشنج، حمله قلبی و سکته مغزی در افراد بزرگسال میشود. همیشه قبل از تجویز هر داروئی به فرزند خود با پزشک او مشورت کنید.
چه موقع باید با متخصص اطفال تماس بگیرم؟
اگر سن کودک شما کمتر از ۳ ماه است در هنگام بروز اولین علائم بیماری باید با متخصص تماس بگیرید به خصوص اگر درجه حرارت مقعدی او ۳۸ درجه سانتی گراد و یا علائم به همراه سرفه باشد. در کودکان بالای ۳ ماه در شرایط زیر با متخصص تماس بگیرید:اگر ۵ تا ۷ روز بعد از شروع بیماری علائم او بدتر شده و یا اگر علائم سرما خوردگی بیشتر از ۱۴ روز طول کشیده استاگر سرفه او بدتر شده و یا همراه با خس خس سینه (ویزینگ) و یا تنفسهای بریده بریده است؛ زیرا این علائم میتواند نشان دهنده پنومونی (عفونت ریه) و یا عفونت با ویروس سنسیشیال تنفسی باشد، ویروسی که نسبتا شایع بوده، اما میتواند برای کودکان زیر ۱ سال مشکل جدی ایجاد کنداگر کودک در هنگام غذا خوردن یا مکیدن چیزی گریه میکند یا گوشش را کشیده یا میمالد؛ زیر این علائم میتواند نشانه عفونت گوش باشد.
چه کار میتوانم بکنم تا باعث کاهش تعداد دفعات سرما خوردگی فرزندم شوم؟
شما نمیتوانید کاری کنید که او اصلا سرما نخورد، اما میتوانید کارهائی انجام دهید تا او کمتر در معرض خطر بیماری قرار گرفته و سیستم دفاعیش تقویت شود. برای شروع مطمئن شوید که همه اعضای خانواده و همچنین دوستان قبل از بغل کردن فرزندتان دستهای خود را میشویند (به خصوص در مورد نوزادان که در مقابل سرما خوردگی بسیار آسیب پذیرتر از حتی بچههای ۱تا ۲ ماهه هستند. (تا جائی که میتوانید فرزند خود را از افراد بیمار دور نگه دارید. از آنها بخواهید که دیدار را تا پایان مرحله سرایت بیماری به تعویق بیاندازند.
به یاد داشته باشید بچه هائی که به مهد کودک میروند بیشتر از بچه هائی که در خانه میمانند به سرما خوردگی مبتلا میشوند، زیرا آنها با بچههای بیشتر و در نتیجه با بیماریهای بیشتری در تماس هستند. در ضمن توجه داشته باشید که مربی مهد کودک او مراقب دست شستن خود باشدمایعات کافی به بدن فرزندتان برسانید. ویروسهای سرماخوردگی در داخل مخاط خشک بینی راحتتر نفوذ میکنند.
برای بچههای زیر ۶ ماه این به آن معنی است که آنها میزان معمول و روزانه شیر خشک یا شیر مادر را دریافت میکنند. بعد از ۶ ماهگی میتوانید به فرزند خود آب هم بدهید. اگر فرزندتان در روز کمتر از ۵ تا ۶ پوشک را خیس میکند میتواند نشانه کم آبی او باشد. نهایتا فرزندتان را تا جائی که میتوانید با شیر خود تغذیه کنید (آکادمی اطفال آمریکا برای بهرهمند شدن از مزایای شیر مادر، توصیه میکند که تا یک سالگی کودکان از شیر مادر تغذیه کنند). اگر چه شیر مادر یک وسیله تدافعی مطلق در مقابل عفونت نیست، اما مطالعات نشان داده که بچه هائی که از شیر مادر تغذیه میکنند کمتر از بچه هائی که شیر خشک میخورند بیمار میشوند که علت آن وجود آنتی بادیها (پادتن های) محافظت کننده در آن است.