فیلم و سریال یکی از تأثیرگذارترین رسانه هایی است که بر روی قشر کودکان و نوجوانان و افراد کم دانش اثر گذار است . کودکان چیزی را که می بینند و یا می شنوند به عنوان یک مساله واقعی می پذیرند به خصوص زمانی که این باور با ابزارهای جذاب تری هم بیان شود. در کشورهای غربی به کودکان اجازه دیدن فیلمها و سریالهای بزرگسالان داده نمی شود و کودک بایستی در زمان مقرر به رختخواب رود و بخوابد. اما در ایران در اغلب موارد اوضاع کمی فرق می کند، کودکان تا پاسی از شب به همراه والدین و سایر افراد بیدار می مانند و نتیجه آنهم این است که تمامی فیلم ها و سریال ها را دنبال می کنند.
در این شرایط محتوای فیلم ها نیز تأثیر بسیار مستقیمی بر روی کودکان دارد. در حالی که روز به روز شاهد اتفاقاتی هستیم که تنها کودکان قربانی آن هستند. چندی پیش دختری نه ساله پس از دیدن صحنه حلق آویز شدن قهرمان یک فیلم بالیوودی، به تقلید از شخصیت فیلم سینمایی خودش را حلق آویز کرد تا شاید همانند قهرمان فیلم پس از دقایقی مجددا زنده شده و این بار حیات ابدی پیدا کند.
در این خصوص سردار علیرضا لطفی رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ، گفت: آسیب های اجتماعی نو پدید و قدیم، آسیب شناسی متفاوت و مربوط به خود را دارند.
وی افزود: این روزها از تاثیرات بی‌شمار انواع رسانه های سرد و گرم به دلیل مصرف مواد مخدر، خودکشی، قتل (دگرکشی)، همسرآزاری، آسیب های فضای سایبری و مهم تر از همه تاثیر و تاثر رسانه ها بر اجتماع می شنویم، مسائلی که مانند ازدواج های نافرجام، ارتباطات آسیب زا، طلاق و غیره در جامعه توسط رسانه ها به آن پرداخته می‌شود.
سردار لطفی گفت: خبر دختر 9 ساله ای که خود را به تاثیر از یک فیلم سینمایی به دار آویخته، در عین حالیکه بسیار تلخ و تاسف بار است اما تعجب برانگیز نیست چراکه امروز رسانه ها کارایی بی شماری دارند، حتی آنقدر که از فضای تربیتی خانواده ها هم عبور کرده و خود تبدیل به یک پدیده شدند آنهم پدیده ای در تمامی سطوح زندگی شخصی و اجتماعی مان.
رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ تصریح کرد: ساختار خانوادگی ضعیف، نبود الگوهای مناسب، اسطوره سازی و قهرمان سازی، نبود سلسله مراتب در خانواده، نبود مرزهای مشخص خانوادگی و غیره همگی باعث ایجاد بروز مشکلات از این دست شدند.
وی افزود: اینکه می شود بی شمار در مورد ساختار نامناسب فیلم ها، کتاب ها، سریال های اشتباه در دنیا و یا در همین ایران خودمان صحبت کنیم اما ترجیح این است که بیشتر عمق فاجعه را در شکل خانواده و نحوه تربیت خانواده جستجو کنیم.
سردار لطفی تاکید کرد: نبود الگوهای مناسب و قهرمان سازی، آسیب های این روزهای جامعه است.
فرزاد فتحی جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: نقش فیلم در سلیقه سازی و پرورش افکار عمومی بسیار موثر است و می تواند از این راه اندیشه و سلیقه های نو را در افراد شکل دهد.
وی با بیان اینکه تاثیر فیلم بر روی افراد یکسان نیست ولی فیلم بیشترین تاثیر را بر روی گروه کودک و نوجوان و افراد کم دانش می گذارد، افزود: این در حالیست که تأثیر فیلم ها حتی در بازی های کودکان نمود می یابد و به این دلیل فیلمهای نامناسب، موجب تحریک شدید احساس و ایجاد آشوب و اختلال در عواطف و هیجانات افراد می شود و نقش تربیتی موثری دارد.
فتحی عنوان کرد: شدت تأثیر فیلم ها به آن دلیل حائز اهمیت است که برای کودک، فیلم چیزی جز واقعیت نیست و کودک برای فیلم ها جنبه تصوری و خیالی قائل نیست.
وی با بیان اینکه کم کم با ورود به دنیای نوجوانی و بلوغ، تاثیرات فیلم های سینمایی که از کودکی بر شخصیت افراد ماندگار شده است در رفتار، حرکات، شیوه لباس پوشیدن، آرایش مو و برخوردهای اجتماعی آنها تاثیر می گذارد، ادامه داد: همین امر تهدیدی برای جامعه محسوب می شود.
وی با بیان اینکه در جامعه هایی که زمینه فقر و بیکاری بیشتر باشد، فیلم ها و سریال هایی رواج پیدا می کند که دارای مضامین خشونت و زورگویی است، تشریح کرد: این امربه نوبه خود باعث افزایش خشونت و پرخاشگری در جامعه می شود که بیشترین آسیب و خسارت آن متوجه کودکان و نوجوانان است.
فتحی گفت: پرخاشگری، افسردگی، کج فهمی، لجبازی، تخریب سیستم عصبی و فکری در بیشتر مواقع نتیجه نگاه کردن بیش از حد کودکان به فیلم هاست.
این جامعه شناس و آسب شناس اجتماعی افزود: همچنین نگاه کردن طولانی کودکان به تلویزیون، افق فکری آنها را محدود می کند و بر عملکرد کلامی آنان نیز تأثیر می گذارد.
وی با بیان اینکه کودکان هر فیلمی را که می بینند، الگو قرار می دهند، گفت: یادگیری کودکان در این سن بیشتر براساس دیده ها و شنیده هاست و به این لحاظ خشونت و رفتارهای مبتذل در سریال ها و فیلم ها به راحتی بر روی کودکان تأثیر می گذارد.
وی یادآور شد: کودکان پرتحرک بهترین روش تخلیه انرژی خود را در زد و خوردی می بینند که از فیلم ها یاد گرفته اند زیرا در این نوع فیلم ها، عواطف انسانی و خانوادگی نقشی ندارد و همه چیز قربانی خشونت و زورگویی می شود.
فتحی تاکید کرد: مهمترین عامل پیشگیری از مسموم شدن روح و روان کودکان در نتیجه استفاده از وسایل ارتباط جمعی، برنامه ریزی و نظارت خانواده ها بر میزان و نوع تماشای فیلمهای سینمایی و تلویزیونی است.
